Bankalar krizi tetikliyor

Bankacılık bir devlet imtiyazıdır. Bu nedenle bankalar herhangi bir şirket gibi davranamazlar. Ne var ki, Türkiye'de bankalar kartel oluşturmuş durumdadır. Söz gelimi banka ve kredi kartları faizlerinde bütün bankalar Merkez Bankasını belirlediği azami faiz üstünden faiz alıyorlar. Bir tanesi de ne olur rekabet için bir puan düşük alsın.

Öte yandan Merkez Bankası gösterge faizini belirliyor… Bankalar aynı faizle Merkez Bankası'ndan fon sağlıyorlar. Ancak kredi faizlerine fahiş karlar koyuyorlar. Merkez bankası gösterge faizini 2 puan artırdı ve fakat bankalar verdikleri kredi faizlerini daha yüksek oranda artırdılar. (Aşağıdaki tablo )

1 Mayıs'ta Merkez Bankası gösterge faiz oranı yüzde 8,25 ve ortalama fonlama maliyet ise 8,34 idi. Dün itibariyle Merkez Bankası fonlama maliyeti, 1 Mayısa göre 2,74 puan (yüzde 32,8 oranında) arttı. Ancak yine Merkez Bankası verilerine göre, İhtiyaç kredileri 9,65 puan (yüzde 107,3 oranında) ve ticari kredilerde 4,26 (yüzde 43,6 oranında) arttı.

Bankaların kredi faizlerinde spekülatif artış yapması, ekonomik istikrarı bozuyor.

* Bankaların yatırım ve işletme kredi faizlerini spekülatif seviyede artırması, yatırımların maliyetini artırıyor ve yerli yabancı sermayeyi caydırıyor.

* Tüketici kredi faizlerinin bu kadar yüksek oranda artması, bu kredileri bıçak gibi kesti. Tüketici kredilerinin daralması, talep daralmasına ve büyümenin düşmesine neden olur.

* Reel sektör kredi faizlerinin artması aynı zamanda üretim maliyetlerini de artırıyor. Piyasada oligopol yapı olmasından ötürü de, maliyet artışları perakende fiyatlara yansıyor. TÜFE oranı artıyor.

Yapılması gereken; banka kredilerine kar marjı koymaktır. Söz gelimi bir yasa ile, yatırım ve işletme kredilerinde fonlama maliyeti artı yüzde 20, tüketici kredilerinde artı yüzde 25 kar marjı konulabilir.

Öte yandan; kamu bankaları da ekonomik istikrarı bozuyor.

Ziraat Bankası'na çiftçiyi, Halk Bankası'na küçük sanatkar ve esnafı desteklemek görevi verilmiştir. Bunlar da bu kesimlere ucuz kredi verirler. Zararlarını da hazine karşılar. Bu desteklere toplum itiraz etmez. Çünkü her ikisi de toplum için gereklidir. Ne var ki iş burada kalmıyor, bu bankalar aynı zamanda kur artmasın diye döviz alıp-satıyorlar. Hükümet istiyor, piyasanın yarısı faizle konut kredisi veriyorlar. Ya da hükümetin istediği doğrultuda basın işletmeleri satışı için kredi veriyorlar. Bu zararların tamamı hazineden ve doğal olarak vergi mükellefinin cebinden çıkıyor. Vergi mükellefi tarıma verilen desteklere itiraz etmiyor ve fakat birisi lüks ev sahibi olacak diye neden parasının bir kısmını vergi mükellefi karşılasın! Dahası kamu bankalarının sırtını devlete dayamış olması, bankalar arasında haksız rekabet yaratıyor. Piyasada rekabet düzenini bozuyor.

Yapılması gereken; kamu bankalarının yerli sermaye ye özelleştirilmesidir. Çiftçi ve esnafa herhangibir bankada kredi verebilir. Faiz farkını hazine karşılar.

Siyasi iktidar da açıkladığı programda aksayan yanları görmüş ki, açıklanan programda ''Finansal hizmetlerin düzenlenmesi ve denetlenmesi için Türkiye Finansal Hizmetler Kurulu kurulacaktır'' diyor. Ancak amacın ne olduğu anlaşılmıyor.