Büyüme oranı, gayrisafi yurt içi hasılada bir dönem içinde (örneğin üç ay veya bir yıl) meydana gelen reel artış oranıdır. Bu orana ulaşmak için GSYH’da meydana gelen artış, sabit fiyatlarla hesap edilir.
Büyümenin olması bir ülkenin zenginleştiğini, eksi büyümenin, yani küçülmenin olması da aynı ülkenin fakirleştiğini gösterir. Demek ki Türkiye 2008 yılının son çeyreğinde, GSYH’da eksi 6.2 küçülme nedeniyle fakirleşti.
Küçülmenin bir başka sosyal maliyeti, işsizliğin artmasıdır.
TÜİK’in rakamlarına göre 2008 yılı içinde işsiz sayısı 838 bin kişi arttı. Morali bozulduğu veya başka nedenlerle iş aramayan ve fakat iş bulsa çalışacak olanların sayısı da 548 bin arttı. Yani 2008 yılında işsizler ordusuna 1 milyon 386 bin kişi eklendi.
2008 son çeyreğinde G-20 ülkeleri içinde ve OECD ülkeleri
içinde, GSYH’sı en fazla küçülen ülke Türkiye oldu. Türkiye’de ekonominin diğer ülkelere göre daha çok küçülmesinin nedeni:
1) Türkiye’den dışarıya net kaynak çıkışı yaşanıyor. Net kaynak çıkışı, GSYH’nın küçülmesine yol açar. Net kaynak çıkışı sıcak para çıkışı, yabancıların kâr transferi, özel sektör dış borç faizi yoluyla oluyor. Özelleştirmede yabancıya blok satışlar ve yabancıya banka satışları nedeniyle artık dışarıya sürekli kaynak transferi olacaktır. Dış açıkların borçla kapatılması, yahut da özelleştirme yoluyla devlet yatırımlarının satılması fakirleşmeyi engellemez... Yalnızca ödemeler dengesini kurtarır. Çünkü borç yiyen kesesinden yer.
2) 2007 yılının son aylarında başlayan küresel sorunları, Türkiye görmezlikten geldi. Reel sektörün krizden etkilendiğini, reel sektörün bağırmasına rağmen Başbakan kabul etmedi. Başbakan işsizliği de mevsimsel nedenlere bağladı. Bu durum üretici ve tüketicide moral bozukluğuna ve güvensizliğe yol açtı. Yatırımlar ve tüketim daraldı.
3) Yüzde 6.2 küçülmenin bir nedeni dünya ekonomik krizidir... Ancak bir nedeni de ekonominin yanlış yönetilmesidir. Eğer bir dünya krizi olmasaydı da, Türkiye yıllarca hazır yediği için, yeni kaynak yaratmadığı için yine de bir küçülme yaşayacaktı. Büyüme trendi de bu gerçeği gösteriyor. 2004 yılından sonra, büyüme oranı sürekli geriledi.
Yıllar Büyüme oranı
2004 9.4
2005 8.4
2006 6.9
2007 4.5
2008 1.1
2008 yılının son çeyreğinde, istihdam yaratan sektörlerde daha büyük küçülmenin olması ve yatırımlarda yüzde 50 oranındaki daralma, 2009 yılında da küçülmenin devam edeceğini ve işsizliğin daha çok artacağını göstermektedir. Örneğin inşaat sektörü sürükleyici ve istihdam yaratan bir sektördür. İnşaat sanayiinde yüzde 13.4 küçülme, çimento, tuğla, fayans gibi yan sektörleri de olumsuz etkilemiştir.
İmalat sanayiinde yaşanan yüzde 10.8’lik küçülme de, işsizliğin daha çok artmasına neden olmuştur. Ayrıca 2009 Ocak ve Şubat aylarında imalat sanayii kapasite kullanım oranının, bir önceki seneye göre yüzde 16 puan düşmesi ve yüzde 63.8’e gerilemesi de, 2009 yılında eksi büyümenin devam edeceğinin işaretidir.
2008 son çeyreğinde imalat sanayiinde yüzde 10.8 küçülmeye karşılık, finans sektörü yüzde 9.5 büyümüştür. Büyüme olarak iki sektör arasında 20.3 puanlık fark olması sektörel dengesizliğin bir göstergesidir.
