Kazakistan yine"Nazarbayev" dedi
Kazakistan 18 Ağustos’ta sandık başına gitti. Biz de ülkenin başarılı diplomatı Beibit İssabayev’in daveti üzerine Parlamento ve Maslahat seçimlerinde Kazakistan’daydık. Bu seçim iki bakımdan önemliydi. İlki geçtiğimiz günlerde muhalefetin Cumhurbaşkanı Nazarbayev’e yüklenmesi ve bazı çevrelerin “kendisini ömür boyu başkan seçtirmek istemesi” ile suçlamaları. Diğeri ise son dönemde gerçekleştirilen Anayasa reformunu halkın ne kadar anladığı ile ilintili. Bu önemli reformu bizzat birinci ağızdan, Anayasa Konseyi Başkanı İgor Rogov’dan dinledik. Yeni dönemde Cumhurbaşkanı’nın bazı yetkileri Parlamentoya veriliyor. Artık Başbakan Meclis tarafından belirlenecek. Senato’nun oylamasına gerek kalmaksızın meclis Hükümeti düşürebilecek. Bunu için salt çoğunluk yetiyor. Yeni yasaya göre daha önce sadece Devlet Başkanı’na karşı sorumlu olan Hükümet her yıl meclise hesap verecek. Bu değişiklikte göze çarpan hususlardan biri de Adalet, İçişleri, Milli Savunma ve Dışişleri Bakanlarını Cumhurbaşkanının isterse meclisin kararını beklemeden seçebilmesi. Hakimleri de(eyalet valisi) yine Cumhurbaşkanı seçecek. İdam ise tam olarak kaldırılmıyor. Terör ve savaş sırasında işlenen suçlarda idam yine devam edecek.
İşte Nazarbayev’de toplanan bu önemli yetkileri Rogov’a sorduk. Ülkenin bulunduğu coğrafya, burada görülen kırılmalar, dış ülkelerden gelme ihtimali olan baskı ve dayatmalar karşısında Cumhurbaşkanı’na bu yetkilerin verildiğini ifade etti. Yani Nazarbayev ülkeyi demokratikleştirmek istiyor ama iç ve dış güvenliği birinci planda irdeliyor. Yeni Anayasa’ya göre Cumhurbaşkanı yine halk tarafından belirlenecek. Devlet Başkanı 5 yıllığına ve 2 defadan fazla seçilemeyecek. Bu kural yalnızca kurucu cumhurbaşkanı için geçerli değil. Böylece Nazarbayev kendisi istediği sürece aday olabilecek. Aslında bu durum oldukça doğal. Ülkesini bölgenin lideri yapan, milli geliri 1000 dolardan 5500 dolara çıkaran, büyüme rekoru kırdıran, dünyanın gündemine getiren birisi için bu istisnayı son derece ölçülü olarak görmek gerek. Nitekim iki gün önce gerçekleşen seçimlerde alınan sonuç halkın bu değişikliklere “evet” dediğini gösteriyor.
Bayram gibi seçim
Oy kullanma işlemi saat 7’de başladı. Vatandaşlar sandıklara vardığında gelin gibi süslenmiş mekanlar ve şarkılarla karşılandılar. İsteyenlere sabah kahvaltısının yanı sıra gün boyunca yaşlı ve çocuklar başta olmak üzere çok sayıda kişiye hediyeler verildi. Sokakları kirleten afiş ve benzeri şeylerden bulmak mümkün değil. Bizdeki parmak ucuna sürülen mürekkep bu seçimde de kullanılmadı. Tercih edenler için ikinci kez elektronik oylama mevcuttu. Bu konuda hayli yol kat edilmiş. Geçen seçimlere nazaran gençlerin büyük bölümü oyunu bu şekilde kullandı. Sanırım ilerleyen yıllarda sandıklara gerek kalmayacak. Öte yandan seçim sırasında herhangi bir aksaklık ya da demokrasiye aykırı durumla karşılaşmadık. Her partinin yetkilileri kitle iletişim araçlarından yararlandılar. Saat 8’de de sandıklar açılmaya başlandı. 24.00’de Nursultan Nazarbayev Astana meydanında halkın karşına çıktı ve resmi olmayan kesin sonuçları açıkladı. Kulaklarımız sağır edecek bir coşkuyla karşılanan Nazarbayev, halkının bir kez daha kendisine gösterdiği teveccühün farkındaydı. Buna göre katılımın yüzde 65 olduğu seçimde Nur Otan partisi yüzde 81 ile birinci en yakın rakip Akyol partisi de yüzde 7.11 oyla ikinci oldu. Diğer 5 parti seçim barajı olan yüzde 7’i geçemedi. Ancak Akyol partisinin de sınırda olduğu görülüyor. Resmi sonuçlardan sonra bu durum değişebilir. Eğer bu sonuç değişmezse 107 milletvekilinin tamamına yakını Otan partisinin oluyor. Bu arada ilk kez bu seçimde 107 milletvekilinin 9’unun ulusal azınlıklar arasından atanacağını belirtmeliyiz. Nazarbayev, Kazakça başladığı konuşmasını Rusça ve havai fişek gösterisi ile bitirdi. Halkına teşekkür etti. Çünkü bu sonuç partiden ziyade Nazarbayev’e destek niteliğindeydi. Nur Otan onun kurduğu bir parti ve son dönemde muhalefetin hedefindeydi. Bu sebeple diğer partilerin yapması gereken, Nazarbayev’i doğru ve alt yapısı olan konularda eleştirmektir. Değilse halkın cevabı her zaman böyle sert şekilde gerçekleşmektedir.
Şanghay’a dikkat!
Bişkek’te gerçekleştirilen Şanghay zirvesi bu kez somut adımlarla sonuçlandı. Kazakistan ve Çin arasında yeni bir petrol hattı için anlaşma sağlandı. Çin Devlet Başkanı, Kazakistan’da 8 milyar dolar olan yatırımlarını en kısa sürede artırmayı planladıklarını söyledi. Yakında Moğolistan’a ilişkin bir gelişme olabilir. Bu durumda Rusya ve Çin arasındaki hat daha işlek hale gelebilir. Yine ilk kez Türkmenistan’ın daveti kabul ettiğini görüyoruz. Hindistan’ın üye olması an meselesi. Baktığımızda yalnızca Türkiye bu toplantıda yoktu. Kulağımıza fısıldandığına göre, Türkiye örgüte katılmak için başvuru yapmış ancak geçici ret cevabı almış. Anlayacağınız Avrasya coğrafyasında güzel gelişmeler bekliyoruz. Türkiye’den de cesur adımlar...
Not: Bu seçimleri ve Kazakistan’a ilişkin en son görüntüleri yakında Yeniçağ TV’de izleyebileceksiniz. Gazetenin TV sayfasındaki yayın duyurularına bakmanız yeterli.
