Türkiye'nin 2019 turizm karnesi
Uluslararası turizm endüstrisinde ülkemiz bir yılı daha rekorla kapattı. 2019 yılında toplam 51,7 Milyon turist ağırlandı ve 34,5 Milyar Dolar turizm gelirine ulaşıldı. Ülkemizi ziyaret eden turist sayısı 2018 yılı ile mukayese edildiğinde % 21.84 ve gelirde % 17' lik artışın yanı sıra, tesis doluluklarında son üç yılın en yüksek performansı sağlandı. Türk turizminin 2019 yılındaki rekor tablosu hakkında görüş belirtmeden önce iki husus üzerinde durmak isterim. İlki, bu başarı 2011 yılından beri başta tur operatörleri ve seyahat acentaları olmak üzere sektör paydaşlarının olağanüstü çabaları sonucunda sağlanmıştır. Uluslararası turist sayılarında dünya sıralamasında ülkemiz 2010 yılında 16. sıradayken, 2016 yılı hariç 2011-2019 yılları arasında mukayeseli bir üstünlük sağlayarak 6. sırada yer almıştır. İkincisi, uzun yıllardan beri 2023 yılı için T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı ve STK politikası olarak belirlenen 50 Milyon turist ve 50 Milyar Dolar gelir sloganı 2019 yılında gerçekleşen rakamlar sonucunda tamamen bozulmuştur.
Aslında tarafımızca 2008 yılında yapılan makro ekonometrik analizi ile tek değişkenli doğrusal regresyon öngörü modeline göre 2023 yılı turizm hedefi için mücbir sebep olmaksızın kötümser 60.5, olağan 80,5 ve iyimser 110 Milyon turistin ülkemizi ziyaret edeceği yönündeki projeksiyon sonuçlarını açıklamıştım. Bu bağlamda 2019 yılı için 50 Milyon turistin ülkemizi ziyaret edeceğini de daha önceki yazılarımda belirtmiştim. Bu vesileyle önerim, kontrol dışı gelişen ve mücbir sebep meydana gelmediği takdirde ülkemiz olağan sayı öngörüsü olan 80,5 Milyonu yakalayacaktır.
Ülkemizde, Devlet ve özel sektör politikalarında uluslararası turist sayılarını arttırmaya odaklanmış bir anlayış hâkim olmasına rağmen son zamanlarda nicelik yerine kalite ve niteliğin tartışıldığı gözlemlenmektedir. Bu hedefin gerçekleşmesi tamamen sektör paydaşlarının teşvik edilmeleri, planlı ve düzenli tanıtım, yurt dışında imaj ve markalaşma ile bağlantılıdır. Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) verilerine bakıldığında, bazı ülkelerin uluslararası turist sayılarının çok üzerinde gelir elde ettikleri görülmektedir.
Türkiye'nin turizm geliri yıllar itibariyle artış göstermesine rağmen kişi başı ortalama harcamanın 666 USD olması atıl kapasite ile bağlantılıdır. Bu alanda yapmış olduğumuz korelasyon matrisi hesaplarına göre, elde edilen gelirin toplam taleple çok zayıf bir ilişki içerisinde olduğu tespit edilmiştir. Ürün fiyatlarının arttırılması kapasitenin tamamen kullanılması ve markalaşmasına bağlıdır.
Türkiye'nin 2019 yılı turizm tablosuna yakından bakıldığında, Rusya Federasyonu 7 Milyon turist sayısıyla birinci sıradadır ve 2020 yılı için de umut olmuştur. Rus turistler ağırlıklı olarak kısa süreli tatil maksadıyla sağladıkları döviz miktarı düşük paket turlarla gelmekte ve Antalya'yı tercih etmektedirler. Avrupa ülkelerinden ülkemize 17 Milyon civarında gelen turist sayısının % 32'si ikinci pazarımız olan Almanya'dan gelenlerdir. Bulgaristan 2,7, İngiltere 2,5 ve İran 2,1 turistle Rusya ve Almanya'dan sonra ilk beş ülke sıralamasında yer almışlardır. Bilhassa İngiltere'den ülkemize gelen turistler kültürel ve tarihsel farklı aktivitelere katılarak gelir girdisi adına yararlı olmaktadırlar. İran'da yaşanan ekonomik ve politik sorunlara rağmen Türkiye'yi tercih etmeleri ve bu ülkenin turist gelişleri açısından 5. sırada yer alması ise sevindiricidir. Bulgaristan, düşük maliyetli nicelikli turizme katkı sağlıyor.
Global toplam turizm talebinin önemli bir parçasını teşkil eden MENA (Orta Doğu-Kuzey Afrika) ülkemiz açısından da önem arz etmektedir. MENA ülkelerinden gelen turist sayılarında belirgin bir artış yaşanmasına rağmen Türkiye'nin Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerle sıkıntılı ilişkilerimizden dolayı düşüşler devam etmiştir. İsrail ile siyasi sıkıntılar yaşanmasına rağmen gelen turist sayısında % 4 artış olmuştur. Irak ve Lübnan'da yaşanan kargaşanın devam etmesi Türk turizmine zarar vermiş ve vermeye de devam edecektir.
Diğer taraftan Türkiye sağlık turizminde dünyanın sayılı ülkeleri arasında yer almaktadır. 2019 yılında 500 Bin yabancının ülkemizde saç ektirmesi ve Bir Milyar Dolar döviz girdisi sağlamaları ileriki yıllar için ümit vericidir.
Çin'de meydana gelen Corona virüsünün etkileri tüm dünyada merakla yakından takip edilmektedir.
Sonuç itibariyle arzu edilen hedeflere ulaşılmasını teminen tanıtımın sürekliliği ile "Turizm Payı Beyannamesi" ve "Konaklama Vergisi Uygulaması" ıslah edilmeli ve turizmde kamuda farklı yönetimlerin uyguladıkları belgelerin tek elden acilen verilmesi gerekmektedir.
Ülkemize yüksek sayıda turist ve gelir sağlayan tur operatörleri ve seyahat acentaları teşvik edilmelidir.
