Kadir Has Üniversitesi "Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması", 2 Nisan-17 Nisan 2020 tarihlerinde "Akademetre Araştırma ve Stratejik Planlama" tarafından gerçekleştirildi.
Türkiye'nin nüfus yapısını temsil eden 26 ilde 18 yaş üstü bin kişi ile online görüşmelerle çok dikkat çekici sonuçlara ulaşıldı.
"Terörle mücadele yeniden en önemli sorun"
Prof. Dr. Mustafa Aydın'ın koordinasyonunda sonuçları değerlendiren akademik ekibin tespitleri ise özetle şöyledir:
"Sizce Türk Dış Politikasının en önemli sorunu nedir?" sorusuna, katılımcıların yüzde 20'si sınır ötesi terörle mücadele yanıtını verdi."
Değerlendirmede bu oranın 2017'de yüzde 44,2 iken 2018'de 14,1 düştüğü, 2019'da yüzde 18,3 ile yükselişe geçtiği hatırlatılıp, terörle ilgili cevapların toplamının bu yıl yüzde 34'e ulaştığına işaret çekilerek "Öte yandan, "Suriye'deki iç savaş", "Suriye'deki PYD/YPG varlığı" ve büyük ölçüde Suriye'den geldiği algılanan "Uluslararası Göç" yanıtlarını verenlerin toplam oranı ise yüzde 43, 7 oldu. Buna karşılık güncel sorunlar yerine, gelecek 10 yılın beklenen en önemli dış politika sorunları sorulduğunda, ankete katılanların yüzde 46,6'sı yine "sınır aşan terörizm" sorununu ilk sırada sayarken, yüzde 46,1'i "Suriye'de savaş", yüzde 40,4'ü ise "küresel finansal/ekonomik kriz" yanıtını verdi."
Bu sonuçlara göre, dış politika sorunlarının ilk sırasında yüzde 46.6 ile "sınır aşan terörizm", yüzde 46,1 ile "Suriye'de savaş", yüzde 40,4'ü ise "küresel finansal/ekonomik krizin" yer alacağını düşünmektedir.
"Uluslararası göç" veya sığınmacılar
"Ankette, uluslararası göç konusunu güncel bir sorun olarak görenlerin oranının 2019'daki yüzde 2,1'den 2020'de yüzde 15'e yükselmesi, benzer şekilde gelecek 10 yılda önemli bir sorun olacağını öngörenlerin oranının da 2019'daki yüzde 5,3'den 2020'de yüzde 19,1'e yükselmesi dikkat çekti.
Türkiye kendine has özellikleri olan bir ülkedir.
Araştırmaya göre, "Türkiye'yi 'Kendine has özellikleri olan bir ülkedir" şeklinde tanımlayanların oranı yüzde 27, 4 ile bu yıl ilk sıraya yerleşti. Aynı kategoride Türkiye'yi bir İslam ülkesi olarak tanımlayanların oranı ise geçen yılki yüzde 32,9'dan bu yıl yüzde 22,4'e düşerek ikinci sırada yer aldı. Türkiye'yi Avrupa ülkesi olarak tanımlayanların oranı ise yüzde 21,5 oldu.
Türk dış politikasının belirleyicisi Cumhurbaşkanı
"Sizce Türkiye'de dış politikanın yapım sürecine en çok hangi kurumlar etkide bulunuyor?" sorusuna geçtiğimiz yıl yüzde 58,3'lük bir kesim Cumhurbaşkanı yanıtını verirken, bu yıl bu oran yüzde 62,3'e yükseldi. Katılımcıların yüzde 47,2'si ise aynı soruya Dışişleri Bakanlığı cevabını verdiler. "Sizce Türkiye'de dış politikanın yapım sürecine en çok hangi kişiler etkide bulunmaktadır?" sorusuna ise yüzde 69 "Cumhurbaşkanı", yüzde 44,5 ise "Dışişleri Bakanı" yanıtını verdi".
Azerbaycan dost, ABD tehdit!
"Türkiye'nin en yakın dostu hangi ülkedir?" sorusuna katılımcılar yüzde 65,3 ile, geçen yılla hemen hemen aynı oranda, yine "Azerbaycan" yanıtını verdi. Azerbaycan'ı azalan oranlarda bu yıl da KKTC ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri takip etti."
Burada "Azerbaycan, KKTC ve Türk Cumhuriyetleri" sıralaması, özellikle Türk Milliyetçileri için normal görülebilir. Bu Türk ülkelerin adlarının topluca yer aldığı bir başka araştırma sonucu görmedim. Bu bir. İkincisi ve daha önemli olanı ise sıralamadaki gerçekçiliktir. Zira "Türkiye'nin nüfus yapısını temsil eden 26 ilde 18 yaş üstü bin kişi böyle düşünüyorsa buna tesadüf denemez. Bu ciddi bir bilinç mahsulüdür. Heyecan vericidir. Diğer araştırmalara bakmaya çalıştım, nasıl yapıldıysa Azerbaycan'ın dışında biraz KKTC'nin adı geçiyor, o kadar. Genellikle ABD üssü Katar'ın ismi çokça, onu takiben Pakistan, Kuveyt, Macaristan, Rusya gibi ülke isimleri takip ediyor. Pakistan'ı anlıyoruz, ama diğerleri neyin nesi?
Araştırmada, "Türkiye için tehdit olarak görülen ülkeler arasında yüzde 81,3'ü ABD yanıtını verirken, bu yıl bu oran yüzde 70'e düşmesine rağmen yine ilk sırada yer aldı. Benzer şekilde geçtiğimiz yıl katılımcıların yüzde 70,8'i, bu yıl ise yüzde 66,7'si İsrail'i ikinci sıraya yerleştirdi.
Dış politikada iş birliği yapılması gereken ülkeler ise sırasıyla yüzde 30,2 ile Türki (Türk) Cumhuriyetler, yüzde 27,7 ile ABD ve yüzde 24,8 ile Müslüman ülkeler oldu. İş birliği yapılması gereken ülkelere ABD yanıtını verenlerin oranının geçtiğimiz yıl yüzde 8,4 iken bu yıl büyük oranda artması dikkat çekti.
Türkiye-Yunanistan ilişkilerinde en büyük sorun yüzde 55,3'le: Kıbrıs. Araştırmada bu yıl yüzde 39,5'lik bir kesim Kıbrıs sorununun ancak "KKTC'nin Türkiye'ye bağlanması" temelinde çözülebileceğini belirtirken, iki bağımsız devlet kurulması gerektiğini söyleyenlerin oranı da yüzde 29,1'e yükseldi.
Rusya'ya güven azaldı. Yüzde 55,8 iken bu yıl bu oranın yüzde 37'ye düşmesi dikkat çekti. "ABD'nin Ortadoğu'daki Kürt politikaları" yanıtı ise yüzde 27,2 ile ikinci sırada yer aldı.
NATO üyeliği yüzde 55,2 ile devam etmeli.
Türkiye'nin Ortadoğu politikalarını yüzde 33,9'u başarılı buldu. Ankete katılanların yüzde 31,7'si Türkiye'nin Suriye politikasını 'Kesinlikle başarılı' bulurken, yüzde 40,7'si ise 'Başarısız' bulduğunu beyan etti.
Türkiye ile ABD arasındaki en önemli sorun nedir sorusuna katılımcıların yüzde 34'ü "ABD'nin PYD'ye destek vermesi."
SONUÇ: Siyasetçilere, karar vericilere, bilim ve fikir adamlarımıza yön verecek eğilimleri ortaya çıkaran araştırmayı yapanlara teşekkür ediyoruz.
