Tüketicinin morali bozuk (23 Kasım 2017)

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) içinde bulunduğumuz 2017 Ekim ayı Tüketici Güven Endeksi'ni açıkladı. Endeks değeri bir önceki aya göre yüzde 2 ve 2016 yılının aynı ayına göre ise yüzde 9.05 oranında azalarak, 63.7 seviyesine indi.

Tüketici Güven Endeksi 100'ün üstünde ise güveni, 100'ün altında ise güvensizliği gösteriyor.

2012 yılı tüketici moralinde de milat yılı oldu. 2011 yılından beri Tüketici Güven Endeksi düşüyor. (Aşağıdaki grafik.)

Öte yandan, Tüketici Güven Endeksi'nde soru bazında endekslere göre tüketici:

* Yıllar itibariyle bakarsak , 2016 yılı dışında genel olarak Genel ekonomik durumun giderek kötüleştiğini beyan etmiştir.

* Yine Hanenin mali durumu kötüleştiğini açıklamıştır.

* Tüketici İş bulma umudunun azaldığını söylemiştir.

* Hane halkının tasarruf etme ihtimali azalmıştır.

(Aşağıdaki tablo.)

KASIM AYLARINDA TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ VE ALT KALEMLERİ

-------------------------------------------------------------------------------------------------

2011 2016 2017

---------- ---------- -----------

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ 91.0 68.9 65.2

GENEL EKONOMİK DURUM 90.9 90.6 83.2

HANENİN MALİ DURUMU 87.3 74.2 71.0

İŞ BULMA OLANAĞI +

İŞSİZ SAYISI BEKLENTİSİ 91.4 70.9 70.9

TASARRUF ETME İHTİMALİ 17. 6 20.3 18.0

Ekonomide kırılganlık ve tüketici morali , iç ve dış olaylardan daha çok etkileniyor. Söz gelimi Reza Zarrab'ın ABD'de vereceği ifade doğrultusunda , İran'a ambargoyu delen bankalar olduğu ve bunlar için ambargo uygulanacağından korkuluyor. Bir bankaya dahi uygulanacak bir ambargo bütün sistemi etkiler.

Öte yandan işçinin ve memurun ve asgari ücretlinin reel geliri , satın alma gücü her gün giderek düşüyor. Çalışanların bu nedenle morali bozuluyor ve sisteme güvenleri azalıyor.

Her şeyden önce açıklanan enflasyon ile , işçi -memur ve asgari ücretlinin enflasyonu farklıdır. Gıda gibi harcamalar çalışanların harcama sepeti içinde daha yüksek oranda yer tuttuğu için , gerçekte çalışanın enflasyonu (geçinme endeksi )açıklanan enflasyonun üstündedir .

Ayrıca Çalışanlara büyümeden pay verilmiyor. Bu nedenle halen görüşülmekte olan asgari ücretin 2018 yılı için en az yüzde 24 oranında artırılarak 1742 liraya çıkarılması gerekir. Ayrıca 2017 de enflasyon ve büyüme hesabına göre yaptığımız aşağıdaki tabloya göre , 2016 -2017 farkı olan olarak asgari ücretliye 15.519 lira'nın da verilmesi gerekir.

ASGARİ ÜCRETLİNİN HAKKI NASIL GASP EDİLDİ ?

2017 NET ASGARİ ÜCRET 1.404.00

2016 1301 OLAN ASGARİ ÜCRETİN

ENFLASYONA GÖRE DÜZELTİLMESİ (EKİM:11.90) 1.455.82

ARTI BÜYÜMEYE GÖRE DÜZELTİLMİŞİ (BÜYÜME 5.1) 1.530.66

2017 YILINDA 12 AYLIK EKSİK ÖDEME 15.519.22

2018 ASGARİ ÜCRETİ NE OLMALI

ENFLASYON TAHMİNİ YÜZDE 10 1.683.73

BÜYÜME BEKLENTİSİ YÜZDE 3.5 1.742.66

Üretici de aynı zamanda bir tüketicidir. Bu nedenle Tüketici güven endeksi ekonominin en iyi barometresidir. Kaldı ki toplam talebi ve arzı etkiler.