Münferit ve istisnai olguları genelleştirerek bir yargıya varmak doğru değildir. Ancak süreklilik arz eden, zaman, birey ve mekân farkı gözetmeksizin her yerde her an meydana gelen olguları da toplumsal boyutta ele almamak yanlış olur.
Bu bağlamda toplumda yolsuzluk, aldatma ve intihar genelleşmişse bu durumu münferit bir vaka olarak görmek ya da göstermek de hiç doğru olmaz.
Toplumsal karşılığı olmayan girişimler münferit kalmaya ve unutulmaya mahkûmdur. Ancak süreklilik arz eden ya da kendi kendini tekrarlayan girişimleri aynı kategoride değerlendirmek doğru olmaz.
Bu anlamda doksanlı yıllardaki Banker faciaları ve devamında yaşanan yolsuzluklar toplumsal karşılığı olan olgulardır.
Banker Kastelli, Banker Bako, Jet Fadıl, nam-ı diğer Parsadan toplumdaki köşe dönmek, köşe kapmak, köşe olmak güdüsünün toplumsal figürleridir.
Onları ortaya çıkaran da kendilerinin olağanüstü yetenekleri değil toplumun bizzat kendisidir.
İsimleri dolandırıcılıkla özdeşleşmiş olan zatların yaptıkları işin toplumsal söylemdeki karşılığı 'ava giden avlanır' kavramıdır.
Bu ülkede o kadar çok kestirmeden köşeyi dönmeye çalışanlar var ki hiçbir ceza onları tuttukları yoldan geri çevirmeye yetmiyor.
Dahası bu ülkede aldanmaya ve aldatmaya, dolandırmaya ve dolandırılmaya hazır o kadar çok insan var ki onların ihtiyacına birileri cevap vermek zorunda kalıyor!
Zira dolandırıcılık, yolsuzluk ancak aldatılmaya hazır insanlar varsa mümkün oluyor. Kastelli'nin gidip Banker Bako'nun gelmesi, Banker Bako'nun gidip Jet Fadıl'ın gelmesi, Jet Fadıl'ın gidip "Tosuncuk"un gelmesi ve onun gidip "Bitcoin Safiye'nin" gelmesi nedensiz değildir.
Anlaşılan o ki, dolandırıcılık ekonomisinde ciddi bir boşluk vardır. Bazı gözü açıklar işte bu boşluğu dolduruyor.
Köşe dönücülüğün çok büyük müşterisi olduğunu görenler bu konudaki açıklığı kapatmak üzere harekete geçiyorlar.
Son günlerde ortaya çıkan "Bitcoin Safiye" işte bu boşluktan türemiştir. Sanal Safiye Türkiye'nin dört bir yanından yüzlerce kişiyi sanal para bitcoin borsasında dolandırdığı iddiasıyla tutuklanmıştır.
Mevcut yapı ve algı toplumda devam ettiği sürece, gider "Bitcoin Safiye" gelir Bitcoin Kafiye!
Toplu intiharlar!
İntihar özde bireysel bir eylemdir. Çaresiz bir var oluşa, çare sanılan bir yok oluşla cevap vermektir.
Son zamanlarda ülkenin birçok farklı yerinde toplu intihar eylemleri meydana gelmektedir.
Nedenleri farklı ve çeşitli olmakla birlikte onurlu bir yaşam için çıkış yolu bulamayanlar, çaresizlik, mutsuzluk, ekonomik sıkıntılarıyla intihara yönelebiliyorlar.
Toplumsal alarm veren birkaç güncel örnek şöyledir:
Birkaç ay önce Van'da okuldan çıkarak intihar etmek için bir tepeye tırmanan 5 kız öğrenciden birisi intihar ederken diğer dördü son anda intihardan vazgeçtiği haberi gündeme düşmüştü. Toplu intihar teşebbüsü olayı Mavi Balina oyunuyla ilişkilendirilmişti.
Beş altı gün önce İstanbul Fatih'te aynı evde yaşayan dört kardeşin arsenik içmek suretiyle intihar ettikleri açıklandı. Ekonomik sıkıntı ve sağlık sorunları yüzünden bu yola teşebbüs edildiği iddiaları var.
Aynı hafta içerisinde 35 yaşında bir vatandaşın, Çağlayan Adliyesi'nin 6'ncı katından atlayarak intihar ettiği gündeme düştü.
Bundan iki gün sonra da Antalya'da 8 katlı bir binanın en üst katında oturan bir çift ve iki çocuğu ölü bulundu. Geride baba bir de mektup bırakmış. İntiharın siyanür nedeniyle gerçekleştiği şüphesi var.
Neredeyse her gün bu tür haberler duyuyoruz, okuyoruz.
Benzer olayların münferit ya da istisna olmaktan çıkıp toplumsal bir boyut kazandığı görülüyor. Yaşananların üstünü bireysel deyip kapatmamak gerekiyor.
Yaşananlar, Türkiye'nin hasta bir toplum haline geldiğinin delilidir.
