Ekim ayına kadar son bir yılda, Finansal yatırım araçları içinde en fazla reel getiriyi Borsa sağladı. Reel getiri, enflasyonun şişme etkisi giderildikten sonra kalan getiridir.
Geçen sene Ekim ayında Borsanın reel getiri oranını eksi 7.09 olmuştu. Bir yıl içinde Eksi 7.09 dan artı 21.28 e yükseldi. 28.37 yüzdelik puan reel değişme bir spekülasyon göstergesidir. (Aşağıdaki Tablo )
Borsa için söylenecek üç söz var…
Birisi … Borsa spekülatif çıkış yaşadığı gibi spekülatif düşüş te yaşayabilir.
İki… Borsayı şişiren veya düşüren Dünyada üç-beş fon var. Ne zaman düşüp, ne zaman çıkacağına bunlar karar verir. Sade vatandaşın borsadan uzak durması gerekir.
Üç… Yabancıların payı yüksek olduğu için borsadan kısa zamanda çıkmaları kolay olmaz. Yabancıların Türkiye'den alacakları fazladır. Borsanın yüzde 60 tan fazlası yabancılarındır. Bankalar ve şirketlerde hisseleri var. Doğrudan yatırımları var. Türkiye'nin dış borç stoku 432 milyar dolardır. Bu şartlarda yabancıların Türkiye'den alacakları çok olduğu için, bir finansal krize izin vermek istemezler. Ne var ki ekonominin aşırı kırılgan olması, yabancıların iradesini de aşabilir.
Ekim ayı finansal yatırım araçlarının yıllık reel getiri oranı (yüzde)
---------------------------------------------------------------------------------------
2016 2017
------------ -------------
Mevduat faizi 2.39 - 1.64
BİST 100 endeksi - 7.09 21.28
Dolar - 2.03 6.85
Euro - 3.99 13.85
Külçe altın 7.74 7.70
Devlet iç borçlanma senetleri 5.56 - 6.63
Yıllık tüfe oranı 7.16 11.90
Finansal yatırım araçları içinde, son bir yılda Borsadan sonra en yüksek reel getiriyi Euro sağladı. Kurlar arttı ve fakat aynı zamanda Euro / Dolar paritesi de arttı. Geçen sene ekim ayında 1.1015 olan parite bu sene Ekim ayı ortalaması 1.1713 oldu. Bu nedenle Euro daha fazla reel getiri sağladı.
Aslında Dövizin bir tasarruf aracı olarak kullanılması yanlıştır. Ancak TL ' ye güven olmadığı için parası olanlar bir cebinde TL, bir cebinde dolar taşıyor. Aşağıdaki tabloda, bankalar ve şirketler dışında özel şahısların 3 Ekim itibariyle bankalarda 142.8 Milyar dolar karşılığı TL mevduatları var, ancak aynı zamanda 101.9 milyar dolar da döviz mevduatları var.
3 Ekim 2017 tl ve döviz mevduatı
-----------------------------------------------------------------------------------------
TL mevduatı Döviz mevduatı
(Milyar dolar karşılığı) (Milyar dolar)
------------------------------------ --------------------------
Toplam mevduat 255.8 209.9
Bankalar arası mevduat
hariç mevduat 243.9 182.4
Gerçek kişiler 142.8 101.9
10 Kasım itibariyle Merkez bankası TÜFE bazlı reel kur endeksine göre Bir Euro ve bir Dolardan oluşan döviz sepeti TL karşısında, yüzde 16.5 ve dolar ise yüzde 17 oranında daha değerlidir. Kurun artması iç siyasi kararlara, yurt dışı ekonomik ve finansal gelişmelere bağlıdır.
Ancak ekonomi kırılgan olduğu için bizde borsa hareketleri ve döviz kurlarındaki değişme de daha hızlı oluyor.
