29 Mart seçimleri, farklı bir siyasi ve ekonomik ortamda yapıldı. Bu nedenle sonuçları yorumlamadan önce söz konusu ortamı değerlendirmek zorundayız.
İktisatlılar Vakfı, seçimden önce İstanbul’da, ekonomik krizin toplumsal etkileri konulu bir araştırma yapmıştı. Bu araştırmada halkın yüzde 86.9’u ekonomik krizden etkilendiğini ifade etmişti.
Ekonomik krizlerde, iktidar partilerinin oy oranı düşer. Ancak 29 Mart seçimlerinde ekonomik krizin etkileri tam olarak tabana yansımamıştı. 2009 ortalarında daha çok yansıyacaktır. Bu nedenle seçmen, krizi tam olarak değerlendirmedi.
Aynı araştırmada, İstanbul halkının yüzde 47.4’ü ekonomik krizin dünya ekonomisindeki olumsuz gelişmelerden ileri geldiğini, yüzde 24.7’si ise hükümetin yanlışlarından dolayı çıktığını belirtmişti. Yani, dünya krizi, AKP hükümetinin başarısız ekonomi yönetimini kamufle etti. Halkın bir kısmı bu başarısızlığı, dünya ekonomik krizine bağladı.
Halkın bir kısmı da, ekonomik krizi, AKP çıkardı, kendisi çözsün yaklaşımı içinde oldu.
AKP Güneydoğu’da ve Kürt politikasında yanlış oynadı. 2007 yılı sonuna kadar GAP için bütçeye ödenek koymadı. Yalnızca maaşları koydu. 2007 yılından sonra da, işsizlik fonundan işçinin parasını kanunla Güneydoğu için aktardı.
Başbakan Güneydoğu’da taviz vererek, boy göstererek ve buzdolabı dağıtarak işi çözeceğini düşündü... Bu düşüncesi ters tepti.
Bu şartlarda, AKP’nin 2007 seçimlerine göre 7.5 puan oy kaybı, AKP’nin artık inişe geçtiğinin bir göstergesidir.
AKP’nin oy kaybına karşılık, muhalefet partileri oylarını artırdı. 2007 genel seçimlere göre CHP 2.4 puan ve MHP’nin oyları ise yüzde 1.9 puan arttı.
CHP’nin oyları, istikrarlı bir trend içinde arttı... 2004’ten 2009’a gelinceye kadar CHP’nin oyları yüzde olarak,
2004......18.23
2007......20.88
2009......23.10 oldu.
CHP’nin oylarının istikrarlı bir trend içinde yükselmesi, daha kalıcı olduğunun bir göstergesidir. Zira, dikkat edersek, zamane partileri hızlı yükselip balon yapıyor ve aynı şekilde hızlı düşüyor.
ANAP iyi bir örnektir. AKP’nin de 20 ay sonra 7.5 puan oy kaybetmesi aynı anlama geliyor.
Öte yanda siyasette değişim, sahillerde başlıyor. CHP’nin sahilleri alması, ileride oylarının artacağına ve iktidara geleceğine dair bir karinedir.
CHP’nin İstanbul’da da oyunu 10 puan artırması, değişmenin başka bir göstergesidir. Çünkü İstanbul’da CHP’ye oy verenler, iktidar nimetleri için beklenti içinde olmadan siyasi tercihlerini gelecek kaygısıyla yansıtan seçmenlerdir. 10 puanlık artış, seçmenin artık oyunu kullanırken, çıkar değerlendirmesi değil, siyasi değerlendirme yaptığını gösteriyor. Bu da önemli bir değişme işaretidir.
Bundan sonra, AKP’nin oyları daha hızlı düşecektir. Zira 6 yıl 4 aydır iktidarda olan bir partinin, işin doğası gereği oyu düşecektir.
AKP, toplumun iktidar partisinden beklentilerini, Türkiye genelinde, iktisat ve sosyal politikalar çerçevesinde çözmek yerine, günübirlik politikalarla ve belirli gruplara ve kişilere menfaat dağıtarak çözme yolunu seçmiştir. Bu tür uygulamaların ömrü kısadır. Bu nedenledir ki Devlet Bahçeli’nin dediği olmuş... Buzdolabı ve poşeti alanların çoğu, aynı zamanda AKP’ye tokadı vurmuştur.
