Gamze Dağ / Yeniçağ
Haiti açıklarında 14 ağustos tarihinde meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremde hayatını kaybedenlerin sayısı 1297''ye yükseldi, yaralı sayısı ise 5 bin 700''ü aştı.
Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, Haiti Adası’nda birçok tektonik fayların olduğunu belirtirken, söz konusu fayların da çok aktif bir bölgede oluştuğunu açıkladı.
Üşümezsoy, adanın bulunduğu bölge için “Bir tarafta Atlantik Okyanusu bir tarafta ise Orta Amerika Denizi’nin oluşturduğu bu ada kuşağının kıvrımlanması nedeniyle yani bunu kıvıran tektonik denildiğinde yüksek deprem bölgelerinden biridir” ifadelerini kullandı.
Prof. Şener Üşümezsoy’un Yeniçağ’a yaptığı açıklamalar şöyle:
“Haiti Adası hemen Küba’nın güneydoğusundaki devamı olan Karayip Denizi’ndeki bir ada. Üzerinde hem de Dominik Cumhuriyeti olarak ikiye ayrılır. Dominik Cumhuriyeti denince de Acun Ilıcalı’nın Survivor programının gerçekleştiği tropikal adadır.
Haiti’de bundan önceki yıllarda büyük depremler söz konusuydu. Bu adanın kuzey kenarındaki büyük okyanusun itmesi ile oluşmuş depremlerdi. Bu hafta olan deprem ise adanın güneybatı kesitinde yer alan bir fayda oluşmuştur.
14 Ağustos 2021 tarihinde oluşan 7,2’lik depremde büyük bir kayıp söz konusudur. Deprem, Haiti adasının batıya doğru uzanan kesiminin tam ortasından doğu batı yönünden uzanan fay hattında gerçekleştiği için deprem önemli kayıplara neden oldu.
Adanın Karayip Denizi’ndeki pozisyonu, Atlantik Okyanusu’nun oluşturduğu Küba’nın kuzeyinden Haiti’nin kuzeyine devam eden bir kıvrım yapmakta. Bunun Güney Amerika ile arasındaki deniz kıyısı ise Venezuela’dan belirlenmekte ve bu depremin olduğu kesim yani Haiti’deki deprem, dış tektonik hatta değil, içteki bu Güney Amerika’nın yarattığı kıvrım içinde yer almaktadır.
Daha iyi anlamak için Küba ve Haiti bir kıvrım yaparak, doğuda Atlantik Okyanusu’nun bu hatta doğru itmesi ile oluşmuşken Batı’da ise Güney Amerika ve Orta Amerika’nın oluşturduğu bir çanakta yer almaktadır. Yani böyle bir dirsek şeklinde bir kıvrım bir tektonik yapı içinde ortaya çıkmış yapıdır ve bu anlamda güneyden Venezuela ile sınırlanmış bir kuzey kıyısı fay hattı. Kuzeyden ise Atlantik Okyanusu’na dalması ile oluşmuş bir itim ve diğer taraftan ise Karayip Denizi’nin içindeki alan ise böyle bir dirsek şeklinde kıvrılma oluşturmaktadır.
Bir tarafta Atlantik Okyanusu bir tarafta ise Orta Amerika Denizi’nin oluşturduğu bu ada kuşağının kıvrımlanması nedeniyle yani bunu kıvıran tektonik denildiğinde yüksek deprem bölgelerinden biridir. Yukarıdaki haritada da gördüğünüz gibi kuzeyden Atlantik Okyanusu’nun dalmasıyla batıya doğru oluşan itim zorunluluğundaki depremler ile güneyden ise kıvrımlanmayla oluşmuş depremleri burada görmekteyiz.
Nihai olarak, adanın pozisyonuna ve deniz tabanındaki morfolojiye baktığımız zaman kuzeyden derin okyanusun Atlantik Okyanusu’nun Küba ve Haiti altına dalmasıyla oluşan depremlerle, güneyden ise kıvrımlanmayla oluşan fayların yaptığı morfoloji bölgede en aktif depremleri yaratmaktadır. Bundan birkaç yıl evvel oluşan Haiti’deki büyük depremde 200 binden fazla insan hayatını kaybetmişti. Bu depremde ise bin kişiden fazla insan hayatını kaybetti. Bu kadar küçük bir adada sık sık depremlerin olmasının sebebi ise tektonik olarak birçok fayların olması ve bu fayların da çok aktif bir bölgede oluşmasındandır.”
