Özbekistan tarihi dokusu, nüfus yapısı ve zengin kaynakları ile Avrasya coğrafyasının en önemli ülkelerinden... Taşkent, Semerkand, Buhara ve Hive’de bulunan eserler, eşi bulunması zor bir medeniyeti simgeliyor. 27 milyon nüfusu ile Türk Dünyası dediğimiz coğrafyanın en büyük ikinci insan topluluğuna sahip. Üstelik Kazakistan, Kırgızistan, Afganistan ve daha pek çok ülkede Özbeklerin varlığı bir gerçek. Söz konusu ülkelere bakıldığında ticaret ve el işçiliğinde aranan isimler çoğunlukla Özbekler’dir. Bunu anlamak için herhangi bir pazara girip araştırma yapmanız yeterli olacaktır.
Öte yanda Özbekistan, dünya pamuk pazarında lider konumundaki ülkelerden biridir. Öyle ki, pamuk üretim hacmine göre dünyada beşinci ve ihracatına göre ikinci sırada yer almaktadır. Bugünlerde Taşkent’te düzenlenen Pamuk Fuarı ülke ekonomisi için büyük önem taşıyor. Özbekistan Dış Ekonomi İlişkiler Bakanı Ganiyev, bizzat gönderdiği davet mektupları ile Pamuk ihracatını artırmaya gayret ediyor. Çünkü Uluslararası verilere göre Özbekistan’da pamuk ipliği üretimi yılda 1.25 milyon ton ve pamuk tüketim hacmi üretimin yüzde 14’ü ile 180 bin tondur. Geri kalanı ülke ekonomisi açısından ciddi bir gelir kaynağı demek. Örneğin Türkiye gibi pek çok ülkenin pamuk açığını ithalat yolu ile kapatıyor olması bu duruma zemin hazırlıyor. Aslında kardeş Özbekistan’da pamuktan başka kaynaklar da mevcut. Başlıcaları; altın, alüminyum, doğalgaz, mermer, moliblen, tungsten, ve kömürdür. Belirgin doğal gaz üretimine rağmen, Özbekistan son yıllarda, artan petrol ve kömür ithaliyle net bir enerji ithalatçısı haline gelmiştir. Yerli petrol ihtiyacının yüzde 75’ini, yani yılda yaklaşık 9 Milyon ton petrol ithal etmektedir.
İşte bu noktada bazı eleştiri ve tavsiyelerimizi belirtmeden geçemiyoruz. Biliyoruz ki bu ülke müthiş bir potansiyele sahip. Bahsettiklerimizin dışında bir de turizm şansı var. Ülkenin bu alanda yazılması sayfalar alacak bir birikime sahip olduğunu bölgeye gidenler daha iyi bilirler. Peki o zaman ülke neden bu kadar içine kapanık bir görüntü veriyor ? Dış yatırımcılar tercihlerini yaparken Özbekistan’a nasıl bir şans tanıyorlar ?
Bizim de temennilerimiz arasında bu hususlar bulunmaktadır. Devlet Başkanı Kerimov’un bölgeyi ve ülkesini tanıyan bir devlet adamı olduğunu düşünüyoruz. Bize göre pamuk, doğalgaz ve turizm alanında ülkesini dışa açarak Avrasya’da yeni bir güç merkezi oluşturabilir. Aynı zamanda Şanghay İşbirliği Örgütünün de üyesi olan Özbekistan; Çin, Rusya ve Hindistan üçgeninde bölgenin ticaret koridoru haline gelebilir. İnsan gücü ve stratejik konumu sebebiyle bunu başarması hiç zor değil.
Önümüzdeki aylarda (Aralık olması büyük ihtimal) belki de ülkede seçim yapılacak. Eğer ülkenizi bu hassasiyetle yönetir ve tanzim ederseniz hiçbir tartışmaya gerek olmadan iktidar gücünü elinizde tutarsınız. Örneğin Nazarbayev... Bu konuda en net devlet adamıdır. Hakkında kim ne derse desin halkına sunduğu refah ortamı her tartışmayı noktalamaktadır.
Şöyle bir düşünelim... Türkiye ve Özbekistan arasında ne oldu da ilişkilerimiz bir türlü vasatın üzerine çıkamıyor.Suçlu aramaksızın soruyorum ? Bu önemli meseleyi kişiler arasındaki gelişmelere endekslemek ya da olaylarla betimlemek birbirine özlem duyan iki halkın insanlarına haksızlık değil midir ?
Biz her iki ülkenin en üst düzeyde ilişki kurmasından, her platformda birbirini desteklemesinden ve yetkililerin bu konuda gerekenleri yapmasından yanayız. İnanın meseleden kaçmak hepimize ancak zaman kaybettirir. Şimdi ise önümüzde yeni bir dönem var. Yani yeni umutlar ve yeni ataklar ihtimali.
Evet... Özbekistan-Türkiye dostluğu için, bütün yetkilileri göreve davet ediyoruz.
