Trump'ın Suriye'den asker çekme kararının şok etkisi yarattığını ve tektonik sarsıntılar oluşturduğunu söylemiştim. Gelişmeler bunu teyit ediyor.
Kararın asker çekme değil yeniden konuşlanma olduğunu yazmıştık. Trump'ın "Aslına bakılırsa, Suriye'de bir şey yapmak istersek burasını üs olarak kullanabiliriz" sözü bunu teyit ediyor. Suriye, ABD'nin sahip olduğu teknoloji ile askerî imkan ve kabiliyetler bunu sağlar.
Ayrıca Türkiye, Suriye'yi çevreleyen ülkelerdeki ve Doğu Akdeniz'deki askerî kuvvet konuşlanmasına bakılırsa ABD, Suriye'de hiç asker bulundurmasa bile Suriye topraklarının tamamında askerî etki üretebilecek durumda.
Suriye'den çekilme algısıyla yapacağı yeniden konuşlanmayla ABD'nin kuvvet konsantrasyonunu ağırlığı Irak topraklarında olmak üzere Suriye-Irak sınır hattında yapacağı anlaşılıyor.
ABD bunu yaparak adeta İsrail'e Suriye'de savaş alanı açmaktadır. İsrail'in ABD'nin çekilmesiyle Suriye'de aktif savaşa gireceğini açıkladığını hatırlayın. Böylece İran'ı, İran topraklarında vurmak yerine Suriye'den bir türlü çıkaramadığı İran'ı Suriye'de vurmanın önü açılıyor. ABD, İran'la askerî alanda hesaplaşma, İran'ın Hizbullah ve Şam ile bağlantısını kesme seçeneğini İsrail'e havale etmiş gözüküyor. Nitekim önceki gün İsrail'in yeni bir saldırısı gerçekleşti.
Bu Suriye toprakları üzerinde İsrail-İran, İsrail-Suriye savaşı demek. Devam eden IŞİD varlığı ve buna yönelik ABD'nin devam edecek operasyonları Suriye'de 2019'daki tehlikeli savaş senaryosunun işaretleri gibi.
Diğer taraftan Trump-Erdoğan mutabakatıyla Türkiye'nin IŞİD'le mücadele için Suriye'de operasyona hazırlanması Rusya-İran-Suriye cephesinde kaygıyla karşılanıyor. Çünkü Türkiye hem IŞİD hem YPG'ye operasyon yapacağını açıkladı. Bu kapsamda da operasyona Menbiç bölgesinden başlayacağına işaret eden bir askerî hareketliliğe girişti.
Türkiye'nin bu hamlesine karşılık PKK/YPG, Türkiye'nin operasyonunu önlemek üzere Rusya ve Şam yönetimi nezdinde çok değişik noktalarda görüşmelere girişti. Bununla paralel olarak Suriye ordusunun Menbiç güneyinde önemli bir askerî yığınak yaptığı haberleri geldi.
YPG-Rusya-Suriye görüşmelerinde tarafların talepleri masaya yatırıldı. YPG, öncelik Türkiye'nin operasyonunun önlenmesi PYD/YPG bölgelerinin nasıl yönetileceğini sonra konuşuruz derken Suriye tarafı sınır hatlarına gelir konuşlanırız ancak o bölgelerdeki yönetimi de devralırım konusunu gündeme getiriyordu.
Anlaşılan o ki Rusya burada kolaylaştırıcı-arabulucu rolüyle hem ABD'nin çıkmasını sağlayacak hem de Türkiye'nin operasyonunu önleyecek bir sonuca ulaşmayı hedefledi.
Rusya ABD'nin boşaltacağı bölgelerin Suriye yönetiminin kontrolüne girmesi gerektiğini ifade ederek açıkça Türkiye'nin muhtemel bir operasyonuna sıcak bakmadığını gösterdi.
YPG, Suriye hükümetine sınırlarını Türk operasyonuna karşı koruması çağrısında bulunmuştu. Dün bu yazıyı yazmadan hemen önce Suriye ordusundan Menbiç'e girdiği ve Suriye bayrağının çekildiği açıklandı. Kremlin Sözcüsü Peskov, YPG'nin denetiminde olan Menbiç'in kontrolünün Suriye hükümetine geçmesini onaylayıp onaylamadıkları sorusu karşısında, "Elbette (onaylıyoruz). Kuşkusuz ki bu, (Suriye'deki) durumun istikrar kazanması bakımından olumlu bir adım" dedi.
Türkiye ise bunları Suriye psikolojik bir çalışma yapıyor, şüpheli teyitsiz açıklamalar olarak niteledi.
Bugün Moskova'da Rus-Türk Başkan yardımcıları ile sözcüleri, Dışişleri ve Savunma Bakanları ile istihbarat yetkililerinin katılacağı kritik bir toplantı var. Peskov görüşmede Suriye'deki durumun geleceğinin netliğe kavuşturulacağını söyledi. Ama önceki gün ve dünkü Rus açıklamalarına bakılırsa Rusya Türkiye'ye kırmızı ışık yakmış gibi gözüküyor.
Dün bu yazının yazıldığı saatlerde sahadan gelen bilgiler Suriye ordusunun Menbiç batısında Fırat Kalkanı sınır hattında konuşlanmak üzere hareketlendiğini, Menbiç merkezde ise YPG ve koalisyon güçlerinin pozisyonunu koruduğunu gösteriyor. Yani ABD-Fransa henüz Menbiç'ten çekilmedi, YPG de bir yere gitmiyor.
Sahadaki gelişmeleri yakından takip edenler için sürpriz olmayan bu durum şunları gösteriyor. Defalarca Türk hükümetini uyardık: YPG, Şam yönetimiyle anlaşma yolunda, görüşme yapıyorlar. Bunu hem ABD hem Rusya teşvik ediyor.
Bütün bunlar sadece son birkaç günde olanların sonuçları değildir. Türkiye 2 yıldan fazladır ABD tarafından Menbiç Yol Haritasıyla oyalanmıştır.
Çavuşoğlu'na göre Türkiye ve ABD'nin ortaklaşa Menbiç'te kontrolü sağlayacaklar, Menbiç yol haritası başarılı olunca bu Fırat'ın doğusunda da uygulanacaktı.
Son gelişmelerle ABD'nin Menbiç yol haritasından neyi hedeflediği de ortaya çıktı. Evet ortada bir Menbiç yol haritası var ama o yolda Türkiye yok, Suriye-YPG-Rusya hatta ABD var. Bugün Menbiç'te olanlar yakında büyük olasılıkla Fırat doğusunda da yaşanacak.
ABD ve Rusya'nın himayesinde Şam yönetimini ikna eden YPG sınır hatlarına Suriye ordusunun konuşlanmasını sağlayarak Türkiye'yi Suriye'de iyice yalnızlaştırmıştır. Arap ülkelerinin Şam'da büyükelçilerini yeniden açması bunun diğer bir göstergesi.
