Tasfiye halindeki Emlak Bankası Yönetim Kurulu Başkanı, ‘Konut Edindirme Yardımı’ (KEY) ödemelerinin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)’nun listeleri bir ay geç göndermesi nedeniyle ödenmeyeceğini söylüyor. Ödenmeyecek KEY’lerin 2 milyon dolayında olduğunu açıklıyor.
KEY ödemesi hak edenlerin sayısı 8.5 milyon kişi idi. Bunların çoğuna ödenmedi. Yani ödeme yapılmayanlar 2 milyonun kat be kat üstündedir. Örneğin 1.5 milyon memur itiraz etti. 3 milyon kişi ise listelerde yer almadı.
Aslında Konut Edindirme Yardımı denilince, sanki devletin çalışana ve emekliye yaptığı bir yardım gibi anlaşılıyor. Gerçekte ise Konut Edindirme Yardımının bir kısmı, yıllara göre değişmekle beraber çalışanlar tarafından ödendi. 1987 ile 1995 yılları arasında çalışanların maaşından yüzde 1 ile yüzde 4 arasında değişen oranlarda kesinti yapıldı. Bir miktar da devlet tarafından ödendi. Dolayısıyla şimdi yapılan ve yapılması gereken KEY ödemeleri çalışanların kendi paralarıdır.
KEY ödemeleri 5664 sayılı yasanın çıktığı Mayıs 2007’den itibaren, sorun yaşıyor. Yasanın öngördüğü listenin ilanı sık sık ertelendi. En son 2009 yılı bütçe kanunu ile, SGK’nın 28 Haziran 2009 tarihine kadar KEY ödeme listelerini hazırlayıp, tasfiye halindeki Emlak Bankasına göndermesi öngörüldü.
SGK ‘öngörülen sürede’ bu listeyi tamamlayamadı. Listeyi ancak 30 Temmuz 2009 tarihinde gönderdi. Şimdi banka, daha doğrusu hükümet, kıvırıyor. Süresi içinde gelmediği için ödeme yapılamaz deniliyor.. Gerçekte ise ödemeleri yeniden ertelemeye çalışıyor.
Bunun gerçek nedeni Hükümetin, Bütçeyi çar- çur etmesidir. Bu sene 10.5 milyar lira olarak öngörülen bütçe açığı, 63 milyar dolara çıktı. Hükümet bu açığın maliyetini çalışanlardan çıkarmaya başladı.
Örneğin, Hükümet 2010 açığını memurun sırtından çıkarmaya çalışıyor. Önce enflasyonu yüzde 5 ile 6 arasında ilan etti. Arkasından memura yüzde 2.5 artı 2.5, yani ortalama yüzde 3.7 zam yaptı. Bu yolla 2010 açığını memur maaşını kısarak azaltmayı hedefledi.
Bu sene de, süreyi bahane edip, KEY ödemelerini erteleyerek 2009 açığının bir kısmını çalışanın alacağı parayla kapatmaya çalışıyor.
Gerçekte ise, yasada KEY listeleri için öngörülen süre, hak sahiplerini tespit etmek için öngörülen ihtiyari bir süredir. Sürenin aşılmış olması, hak sahiplerinin tespit edilmiş haklarını ortadan kaldırmaz. Başka bir ifade ile şekli şart olan süre, esasa ilişkin hak sahiplerinin tespit edilmiş haklarını ortadan kaldırmaz.
Özet olarak, KEY ödemelerinin gecikmesi, siyasi iktidarın bir tercihidir. Ödenmesi için, yasa çıkarılması gerekmez. Kaldı ki, hükümet isterse bu yasayı çok kısa sürede çıkarır. Demek ki, hükümet işi savsaklıyor.
KEY ödeme listelerinin hazırlanması için, hak sahibinin başvuru yapması ve yapmayanın hakkının kaybolması da doğru değildir. Devlet kimden ne kadar KEY kesintisi yaptığını bilmiyorsa, işini yapmıyor demektir. Ödeme için başvuru yapılmasa da, devletin yaptığı kesintiyi geri ödemesi gerekiyor.
AKP iktidarı, bir yandan işçinin parasına göz dikti. İşsizlik fonunda biriken parayı kullanıyor. Bu paranın bir kısmını yasa çıkararak GAP için aktardı. Tamamının nemasının dörtte üçünü ise bütçeye aktarma kararı aldı.
KEY için Hükümetin bahanesini ortadan kaldırmak gerekir. Bunun için bir yasanın hazırlanması ve ödeme sorumluluğunu devletin üstlenmesi ayrıca sürelerin de kaldırılması gerekir.
