Kara bütçe; örtülü ödenek

Örtülü ödenek veya kara bütçe, hükûmetlerin askerî araştırma ve istihbarat gibi gizli operasyonlar için devlet bütçesinden ayırdığı paraya deniyor.

Osmanlı Devleti’nde Padişahların kullandığı ödeneğe, “Ceyb-i Hümayun” denirmiş.

Meşrutiyet ile birlikte “hafiye tahsisatı” II. Meşrutiyet’ten sonra “hafiye” tabiri çirkin görüldüğü için onun yerine “tahsisat-ı mesture” adı kullanılmış.

Türkiye Cumhuriyeti’nde TBMM tarafından 26 Mayıs 1927’de çıkarılan kanun ile mesul vekil, Maliye Vekili ve Başvekil tarafından müşterek imza edilmiş bir kararnameyle kullanılmış.

10 Aralık 2003’e kadar, “Başbakanlık örtülü ödeneği” olarak kullanıldı.

2018 yılından sonra Tek Adam Rejimi ile Cumhurbaşkanlığına bağlandı.

Her ülkede olan örtülü ödenek harcamalar genelde en az üç imza ile kullanılır ve “ulusal güvenlik” neden gösterilerek devletlerce gizli tutulur.

Amerika Birleşik Devletleri’nde örtülü ödeneğe, “kara bütçe” deniyor.

Türkiye'de Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 24. maddesi, örtülü ödeneğin nasıl ve ne amaçla kullanılacağını şöyle belirler:

-“Örtülü ödenek; kapalı istihbarat ve kapalı savunma hizmetleri, Devletin millî güvenliği ve yüksek menfaatleri ile Devlet itibarının gerekleri, siyasi, sosyal ve kültürel amaçlar ve olağanüstü hizmetlerle ilgili Devlet ve Hükümet icapları için kullanılmak üzere Cumhurbaşkanlığı bütçesine konulan ödenektir.

Kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen görevlerin gerektirdiği istihbarat hizmetlerini yürüten diğer kamu idarelerinin bütçelerine de örtülü ödenek konulabilir.

Örtülü ödenek, bu amaçlar dışında, Cumhurbaşkanının ve ailesinin kişisel harcamaları ile siyasi partilerin idare, propaganda ve seçim ihtiyaçlarında kullanılamaz.

İlgili yılda bu amaçla tahsis edilen ödenekler toplamı, genel bütçe başlangıç ödenekleri toplamının binde beşini geçemez.”

AKP iktidarının 2003-2022 döneminde kullandığı örtülü ödenek toplamı 24,7 milyar lira.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın millî güvenlikle ilgili konularda harcama yetkisi olan ve nereye harcandığı denetlenemeyen örtülü ödenek harcamaları sadece üç ayda şu rakama ulaştı:

-903 milyon 634 bin lira.

Muhalefet partileri pek umursamıyor ama benim önerim örtülü ödenek yasasının değiştirilmesidir.

Atatürk Türkiye’sinde olduğu gibi en az 3 imzalı olmalıdır.

Ana muhalefet liderinin, harcamaları incelemesine de olanak verilmelidir.

Ve en önemlisi yasadaki şu cümle kesinlikle çıkarılmalıdır:

-“Hükümet icapları için kullanılmak üzere…”

Bilindiği gibi her seçim dönemi harcaması “hükümet icabı” sayılır…