Devlet bankalarının hükümete yakın iş adamlarına her türlü kredi kolaylığı sağlaması bugüne has bir durum değil. Daha önce de epeyce örnekleri mevcut. Kamu bankaları ne yazık ki siyaset temsilcilerinin örtülü ödeneği gibi çalıştırıldı. Bakın size daha önceki yıllarda yaşanmış bir örnek vereyim.
Haldun Erdavran ismini Sadettin Tantan''ın "Neşter" operasyonlarından hatırlarsınız. Erdavran''ın şirketi ERN Grup ile Ankara Büyükşehir Belediyesi (ABB) arasında yıllara dayanan bir kömür ticareti mevcut.
Olay şöyle...
Erdavran, ABB''ye kömür teslim etmekte zorlanmaya başlar. İşler kötüye gitmektedir. Özel bankalar ardı ardına haciz işlemleri yapmaya başlar. Tehlike çanları çalar. Erdavran arayış içinde iken bir kamu bankası imdada yetişir.
Kamu bankasının yöneticileri ve Ankara Büyükşehir Belediyesi yetkilileri bir araya gelirler. Belediye kömür teslimatından dolayı alacaklı... Kurtarma peşinde! Toplantıda bazı kararlar verirler. Erdavran''ın borçlarının tasfiyesi için şirket kurup, kömür çıkarmaya karar verirler ve "VAK-BEL" adında bir şirket kurulur. Şirket isminden de anlayacağınız üzere ortaklar Vakıfbank iştirakleri ve (ABB iştiraki) BELKO.
Bu kararda Erdavran''ın eski İçişleri Bakanı Orhan Eren''in damadı olması, aynı zamanda kayınpederinin kardeşinin kredi alacağı bankanın yönetim kurulu üyesi olmasının bir etkisi var mı bilinmez tabi!
Yüzde 40 BELKO, yüzde 60 kamu bankası iştiraklerinin ortak olduğu VAK-BEL kuruldu. Sıra kömür üretecek ocaklara gelir. Güney Afrika''da iki maden ocağı satın alınarak, yeni bir şirket daha kurulur. Onun adı da Sumo Co.! Şirket, Haldun Erdavran''a kurdurulur. Daha sonra VAK-BEL''e devri yapılır.
Eee tabi birçok bankanın yaptığı gibi devlete vergi vermektense, Cayman adalarında şirket kurup, bu şirket üzerinden kömür getirtilmesi de maliyeti düşürecektir. Vergi cenneti adada Black Diamond (Kara Elmas) adında bir şirket kurulur hemen.
Plan şu; üç şirketli kömür üreticisi BELKO ve banka, Ankara''nın kömür ihtiyacını karşılayacak, para kazanacak ve Haldun Erdavran''ın kredilerini kapatacak. Kurulan şirkete milyonlarca dolar kredi açılır.
VAK-BEL yönetiminde Hasan Köktaş (BELKO Eski Genel Müdürü), Nihat Şahin (ABB Genel Sekreteri) ve Ünsal Çakmak yer alırken, kamu bankasından zamanının genel müdürü dahil dört üst düzey yönetici yer alır.
Kurulan şirketin nakit ihtiyacını kamu bankasından, BELKO da kömür satın alma vaadi verir.
Ankara-İskenderun arası kömür "nakliye ihale komisyonu" BELKO yöneticilerinden oluşur. BELKO''nun o tarihteki genel müdürü, özelleştirme idaresi başkan yardımcılığı da yapan Hasan Köktaş''tı. Teklifi yapan kabul eden aynı kişi yani...
Firma Ankara teslim fiyatı 87 dolar olan kömürün fiyatını İskenderun teslimi olarak 78 dolara çeker. Yapılan ihaleye beş firma davet edilir. İşi ASE Turizm kazanır.
Nakliye tutarı ton başına 17 dolar!
Yani Ankara teslim maliyeti toplam 95 dolar olur.
BELKO''nun, VAK-BEL haricinde kömür aldığı iki firma daha mevcuttur. Biri Erkan AŞ. diğeri, Erkan AŞ.-Minerkom AŞ. ortaklığı...
Erkan AŞ.''nin ortaklarından biri Mehmet Emin Erkan o dönem Fazilet Partisi İstanbul Meclis Üyesi''dir. Erkan AŞ.''nin diğer ortakları ise Minerkom AŞ''nin ortaklarının yakınıdır.
İlginç ilişkiler söz konusu...
Erkan AŞ. BELKO''ya kömür satıyor ama kömürü Minerkom AŞ.''den alıyor. Minerkom AŞ. de kömürü Glencero INT. AG. adlı İsviçre firmasından satın alıyor.
Kömürün ithalatı, elenmesi, millileşmesi, BELKO''nun Ankara depolarına kadar nakliyesinin tamamı Minerkom AŞ. tarafından gerçekleşir. Minerkom AŞ. bütün bu işlemleri yaptıktan sonra, kömürü Erkan AŞ.''ye fatura etmiş, Erkan AŞ. ile BELKO''ya fatura etmiştir.
Bu iki şirket arasında ilişki ve imzalanan protokolleri başka bir yazımızda inceleyeceğiz.
BELKO, çıkılan bu ihalelerde, ihaleleri kazanacak firmalara, şartnamedeki özelliklerde bir helikopterin bağışlanması şartını koşar.
BELKO, Erkan AŞ. - Minerkom AŞ. ortaklığından 107.21 USD/TON fiyatla kömür alımı yaparken VAK-BEL''in elindeki fazla kömürleri Türkiye''deki başka firmalara ve belediyelere 54-63 USD arasında değişen fiyatla satmıştır.
1980 sonrası Ankara İli Umumi Hıfzıssıhha Kurulu kararları gereğince, Ankara Şehir Merkezi ve Mücavir Alanında kömür ithal etme ve satışa sunma hakkı BELKO''nundur.
Bu karar doğrultusunda BELKO, istediği fiyatı uygulamış ve haksız rantlar sağlamış. İşin farkına bir vatandaş varıyor ve "Rekabet Kurumu" şikayetler neticesinde bir rapor düzenliyor. Rapora göre, başka illerde 124 dolara kömür satılırken, BELKO''nun 197 dolardan kömür sattığı tespit edilmiş. Soruşturma açılmalı demiş yetkililer.
Düşünün...
Ankara teslim maliyeti 107 dolar olduğu dönemler dahil olmak üzere 197dolardan kömür satıldığı göz önüne alındığında yıllık 400-500 ton üzerinden ne kadar yüksek kar elde ettiğini...
Halka bu kadar fahiş fiyatla kömür satan BELKO zarar açıklamıştır. 2003 yılında da VAK-BEL satılmıştır. Firmayı, Gaziantepli "Çalışkan" firması satın alır. Yıllarca aynı ocaktan kömür satın alan Ankara Büyükşehir Belediyesi, Çalışkan firmasından "kalori eksikliği" nedeniyle kömür satın almaz.
O dönemde Melih Gökçek''in daveti üzerine Protoria kentinin ilk siyah belediye başkanı Joyce Ngele, Ankara''ya geldi. BELKO''nun Güney Afrikalı bazı aracılara fahiş komisyonlar ödeyerek, milyonlarca dolarlık kömür aldığı göz önünde bulundurulursa amacın ne olduğu belli olmaz mı?
Bu anlattığım olay bu kadar kısa ve sade değil. Daha neler var neler. İşte benim cezaevinde olmamın nedenlerinden biri. Ben bunları yazdığım için tutukluyum. Devleti milyonlarca dolar yağmalayan yolsuzluk yapan kişiler dışarıda.
