İşsizlik var... Çözüm yok

2015 yılı ortalama işsizlik oranı yüzde 10.3 oldu. 2014 yılı için bu oran yüzde 9.9 idi. İş aramayan işsizleri de katarsak, 2015 yılında fiilen işsiz sayısı 5 milyonu geçti.

İşsizlik ekonominin en hassas barometresidir. Ekonomide durgunluğun doğal bir sonucudur.

2009 krizinden beri işsizlik oranı tüm dünyada arttı. Avrupa Birliği'nde(28) ise yüzde 10'un üstünde olan ortalama işsizlik oranı 2016 ocak ayında yüzde 8.9'a geriledi.

Türkiye de TÜİK'in açıkladığı işsizlik oranı tartışma yaratıyor. Zira TÜİK bir aydan beri iş aramayanları işsiz saymıyor. Oysa ki bunlar iş istemiyoruz demiyorlar. İş bulsalar çalışacaklar. Bunları da katarsak 2015 yılı fiili işsizlik yaklaşık yüzde 17'ye çıkıyor.

Öte yandan 2015 yılında terör işsizliği artıran en önemli sorun oldu. Güneydoğuda bazı illerde (Mardin-Batman-Şırnak-Siirt)işsizlik oranı yüzde 25'e kadar çıkıyor. Fiili işsizliğe bakarsak, iki kişiden biri işsizdir.

İzmir ve İstanbul'da da işsizlik oranı, Türkiye ortalamasından yüksektir.

İşsizlik oranının en düşük olduğu iller yüzde 3.9 oranı ile Ağrı-Kars-Iğdır ve Ardahan'dır. Bu illerde tarım kesimi işsizliği gizliyor. (Aşağıdaki tablo)

İşsizliğin tırmanmasını siyasi iktidar her alanda olduğu gibi işsizlik oranını da yozlaştırıyor. Söz gelimi kamu raporlarında, Türkiye'deki işsizlik oranı İspanya ve Yunanistan'daki işsizlik rakamları ile karşılaştırılıyor. Buna karşılık işsizliğin düşük olduğu Çin gibi ülkeler göz ardı ediliyor.

İktidar ve diğer siyasi partiler de işsizliğin çözümünde yalnızca iyi niyet açıklamasında bulunuyorlar. İşsizlik nasıl çözülür? Elle tutulur, plan ve projesi olan bir siyasi parti yoktur.

1) İşsizliğin çözümü için her şeyden önce kaç kişiye iş yaratacağımızı yani fiili işsiz sayısını iyi tespit etmeliyiz.

3) İşsizliğin çözümünde devletin daha aktif rol alması gerekir. Bu bağlamda, bütçeden popülizm amaçla dağıtılan ödenekler, her ilde o ilin kaynaklarını harekete geçirecek şekilde yatırıma aktarılmalı ve bu yatırımlar zaman içinde çalışanlara devredilmelidir.

3) Halen Türkiye'de bir milyon dolayında yabancı kaçak işçi çalışıyor. Bir de bunlara iki milyon Suriyeli eklendi. Kaçak işçiler asgari ücretin de altında çalıştırılıyor. Türkiye önce kendi vatandaşı için çözüm bulmalıdır.

4) İstihdam üstündeki vergi ve kesintiler düşürülmelidir. Türkiye'de istihdam üzerindeki yükler, OECD ortalaması ve AB ortalamasından daha ağırdır. Bu durum yatırımları olumsuz etkiliyor.

6) İş gücü planlaması yapılmalıdır. Eğitimde ideoloji ve popülizmden uzak durup, yeniden gelecek yıllardaki talebe göre eğitimde insan gücü planlaması yapılması gerekir.