Guterres'den anlamsız bir rapor daha!

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, çoktan bitmiş/tükenmiş iyi niyet misyonu çerçevesinde BM Güvenlik Konseyi''ne sunacağı yeni Kıbrıs raporunu hazırladı. Adada görev yapan ve bugüne kadar hiçbir işe yaramayan BM Barış Gücü''nün görev süresinin 6 ay daha uzatılması ile ilgili rapor da hazırdır. Raporlara ilişkin görüşmenin 17 Ocak''ta başlaması beklenmektedir. 19 Haziran 2021-15 Aralık 2021 dönemini kapsayan Guterres''in iyi niyet raporunda, görevini tamamlamadan önce Kıbrıs Geçici Özel Danışmanı Jane Holl Lute''un, Genel Kurul çerçevesinde gerçekleştirdiği temaslara ve Genel Sekreter''in liderlerle 27 Temmuz''da New York''ta gerçekleştirdiği görüşmeye de yer verildi. Guterres raporunda karşılıklı olarak kararlı adımların atılmaması halinde Kıbrıs sorununa taraflarca kabul edilebilir bir çözüm bulma çabalarının imkansız hale gelebileceği uyarısında bulundu. Guterres, "Endişe ile not ederim ki, bu son dönem içerisinde toplumların pozisyonlarının daha sabit hale geldiği ve birbirinden daha da uzaklaştığı, mesafenin açıldığı görülüyor" dedi ve geçen zamanın Kıbrıs''ta karşılıklı kabul edilebilir bir çözüm bulunması çabalarını zorlaştırdığını vurguladı.Taraflara esnek olmaları ve sağlam siyasi irade ortaya koymaları çağrısında bulunan Guterres, "Tarafları anlamlı barış müzakerelerinin yeniden başlaması için ortak bir zemin bulmak adına yapıcı bir şekilde çalışmaya davet ederim" diye seslendi. Atanması öngörülen BM temsilcisinin, ortak zemin bulma çalışmalarına kritik destek verebileceğini belirterek hayal gören, boş umut dağıtan Genel Sekreter, tarafların temsilcinin rolü ve görevi ile ilgili farklı görüşlere sahip olduğunu, bu yöndeki çabanın devam ettiğini söyledi. Guterres geçtiğimiz Nisan ayında gerçekleştirilen gayriresmi 5+1 görüşmesinden de söz ederek gerek bu buluşmanın gerekse 5''li görüşmenin iletişim kanallarını açık tuttuğunu ve kendisine müdahil taraflarla açıkça konuşma imkanı sağladığını belirtti.

Guterres Kıbrıs''ta müzakere edilmiş bir anlaşmaya varılacağına olan inancın sürekli düşmeye devam ettiğini ve her iki toplumun da herhangi bir ilerleme sağlanabileceği yönündeki şüphesinin arttığını belirtti. Özellikle kapalı Maraş''ta atılan belli adımların hem iki taraf hem de iki toplum arasındaki güvensizliği artırdığına dikkat çeken Genel Sekreter Guterres, kapalı Maraş bölgesindeki gelişmelerle ilgili endişesini yineledi ve BM''nin Maraş konusundaki pozisyonunun "değişmez" olduğunu hatırlatarak alınmış kararlara tümüyle uyulmasının öneminin altını çizdi. Özlü görüşmelerin olmayışının ve tarafların Kıbrıs sorunu ile ilgili pozisyonları arasındaki farkın teknik komitelerin çalışmalarını da etkilemeye başlamış olduğunu vurgulayan Guterres, komitelerin çalışmaları ile ilgili, Kıbrıs sorununda olduğu gibi, ortak bir zemin olmadığına dikkat çekti. Guterres, "Kıbrıs ve çevresindeki doğal kaynaklar her iki toplumun da faydasına olacak şekilde kullanılmalıdır ve tarafların Kıbrıs sorununa karşılıklı kabul edilebilir ve kalıcı bir çözüm bulması için güçlü bir nedendir" diye hidrokarbon araştırmaları ve Doğu Akdeniz''deki deniz yetki alanları konusundaki anlaşmazlık ile Yunanistan ile Türkiye arasında yükselen tansiyonun bölgedeki gerginliği artırdığına da dikkat çekti. Guterres tüm taraflara bu konuda itidal çağrısı yaptı ve gerginliğin azaltılması için ciddi çabaların sarf edilmesi çağrısında bulundu.

Raporun yayınlanmasının ardından Güney Kıbrıs Rum medyası ve siyasilerden her zamanki gibi tepki yağdı. Rum gazeteleri BM Genel Sekreteri''nin Kıbrıs sorunundaki iyi niyet raporunda her iki tarafa da eşit mesafede yaklaştığını yazdılar; iki bölgeli iki toplumlu federasyona dair tek kelime olmadığından yakındılar. Taraflar arasında eşit mesafenin korunmasından bile rahatsız olan Rum medyası, Maraş''ta gelişim halinde olan sözde oldubittilerin de göz ardı edildiğini belirttiler. Rum gazeteleri özellikle Maraş''taki gelişmelerin taraflar ve toplumlar arasında daha fazla güvensizlik yarattığını ancak Genel Sekreter''in ''Maraş''ın askerî statüsünün %3,5 oranında kaldırılmasının, söz konusu dönemde bu alanda önemli değişikliklere dönüşmediğine ve sadece bitki örtüsünün temizlenmesiyle sınırlı kaldığı tesbitine'' de yaygara kopardılar.. Benim BM Genel Sekreteri Guterres''in raporu ile ilgili söyleyeceğim çok nettir. Guterres emperyalist güçlerin, özellikle de BMGK daimi üyesi 5 ülkenin etkisi altındadır ve yanlış yoldadır. Guterres Cenevre''deki 5+1 toplantısı sonrasında ''taraflar arasında ortak zemin'' olmadığının tespitini yapmış ancak gereken son hamleyi yapmamıştır. Guterres, tarafların mevcut Güvenlik Konseyi parametreleri çerçevesinde yıllardır sürdürdükleri müzakere süreçlerinin başarısızlıkla sonuçlandığını ve dolayısıyla kendisinin iyi niyet misyonunun bittiğini ilan etmek yerine yeni bir toplantı için müzakere kapısını açık tutmuştur.. Deneyimli bir siyasetçi olan Guterres''in son raporunda da belirttiği ortak zemin olmadığı ve taraflar arasındaki uçurumun gitgide arttığı tespitinin gereğini yapması için,yani bu iflas etmiş süreci sonlandırması ve iyi niyet görevinden çekilmesi için, KKTC ve Türkiye makamlarının gerekli müracaatları ve baskıları yapması şarttır. Müzakere zincirlerinden tamamen kurtulmadan KKTC''nin tanınmasının önünü açmak mümkün olmayacaktır.