Enflasyonda yine gözyaşı

Geçen yıl (2015) Tüketici Fiyatları endeksi (TÜFE) yüzde 8.81 oranında arttı. 2014 yılında bu oran yüzde 8.17 olmuştu. TÜFE oranı doğrudan doğruya halkın cebini etkiliyor. Bu nedenle enflasyon denilince genel olarak TÜFE oranları anlaşılıyor.

Aylık olarak 2014 yılı Aralık ayında TÜFE oranı yüzde eksi 0.44 olmuştu. 2015 Aralık ayında bu oran yüzde 0.21 oldu.

Yurt içi üretici fiyatları (Yİ-ÜFE) üretim maliyetlerini gösteriyor. Dolar kurundaki artışlar, TL olarak ithal ara malı ve ham madde fiyatlarını artırdığı için, üretim maliyetleri de artıyor. 2014'te yıllık olarak yüzde 6.36 olan Yİ-ÜFE 2015 yılında yüzde 5.71'e geriledi. Aralık ayında da yüzde eksi 0.33 oldu. Bu demektir ki kur artışının maliyetleri artırma etkisi zayıfladı. Bu durum TÜFE'yi etkiler... Maliyet artışı düşük olduğu için, perakende fiyatlar da 2016 yılında daha az artar. Yani maliyetler açısından bakılınca, eğer kurlarda aşırı bir artış olmazsa, 2016 enflasyonunun daha düşük çıkması gerekir.

Merkez Bankası açıkladığı yılın son enflasyon raporunda 2015 sonu enflasyon tahminini yüzde 7.9'a yükseltmişti, yine de tutmadı.

2015 yılında ana harcama grupları içinde en yüksek yıllık artış yüzde 13.23 ile lokanta ve otellerde, ikinci sırada yüzde 11.56 oranında artış ise eğlence ve kültürde oldu.

Otel ve lokanta harcamaları halkın yüzde 90'ını ilgilendirmiyor. Ancak Kültür harcamaları bugünümüz ve geleceğimiz için önemlidir. Devletin kültürel hizmetleri teşvik etmesi ve desteklemesi gerekir.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda 2015 fiyatları, yıllık enflasyonun üstünde yüzde 10.87 oranında arttı. Mutfak enflasyonu da dediğimiz bu enflasyon halkı en fazla etkileyen enflasyondur. Zira halk gelirinin büyük kısmını gıdaya ayırıyor. Gıda üstündeki dolaylı vergilerin azaltılması gerekir.

12 aylık ortalamalara göre hesaplanan enflasyon oranları, arızi iniş ve çıkışları azalttığı için, enflasyon trendini daha iyi gösteriyor.

Bu anlamda, 2014 yılında yüzde 10.25 olan Yİ-ÜFE 2015 yılında yüzde 5.28'e, yine 2014 yılı için yüzde 8.85 olan TÜFE oranı da yüzde 7.76'ya geriledi. Yani 12 aylık ortalamalara bakarsak, enflasyonun yönü aşağıya doğru yönelmiştir.

TÜFE 2015 çekirdek enflasyon daha yüksek yüzde 9.51 oldu.

Çekirdek enflasyon geçici veya suni olarak enflasyonun farklı çıkmasına neden olan unsurların enflasyon endeksinden çıkarılması sonucu ulaşılan bir enflasyon tanımıdır. Söz gelimi, geçici nitelikler taşıyabilen, enerji, temel gıda maddeleri fiyatları ve dolaylı vergiler bu tür enflasyon hesaplamaları içerisine katılmamaktadır. Gerekçesi, fiyatlar genel seviyesindeki değişimi sürekli kılan unsurları tespit etmek ve bunlara yönelik daha gerçekçi politika kararları alabilmektir.

Çekirdek enflasyonun daha yüksek çıkması, enflasyonun yapısal bir özellik kazanmış olduğunu gösteriyor. Yapısal enflasyonda para politikası ile çözülmüyor. Yapısal çözümler gerekiyor.