Finansal yatırım araçlarının aylık ve yıllık, nominal ve reel getiri oranları açıklandı.
Hatırlatmakta yarar var... Nominal getiri, cari getiri oranıdır... Yani elde edilen getirinin enflasyona göre düzeltilmemiş getiri oranıdır. Enflasyon paranın satın alma gücünü düşürür. İşte nominal gelir enflasyona göre düzeltilirse, reel getiri bulunur.
Diyelim ki yıllık enflasyon yüzde 10'dur. Faiz oranı da yüzde 12'dir. Bankaya 100 lira yatıranın bir yıl sonra eline 112 lira geçer. Yani nominal getiri oranı yüzde 12'dir. Ancak enflasyona göre düzeltirsek, yüzde 12 nominal faiz yüzde 10 enflasyona göre düzeltilirse, reel faizi yüzde 1.82 olur.
Birkaç aydır kurların düşmesi, siyasi iktidar tarafından büyüme ve ekonomik istikrara bağlanıyor. Doğruya bakmak için kurlar düşük mü ve neden düşüyor sorusuna doğru cevap vermek gerekir.
Aslında dolar denge kuru 3.12 olması gerekir. Bunun üstünde kur düşüyor demek, Nasrettin Hocanın eşeğini kaybedip, bulmasına benzer.
Nasreddin Hoca yoksulluktan pek yakındığı günlerde bir de eşeğini kaybetmiş. Karakaçan'ımı bir bulayım, dünyada başka bir şey istemeyeceğim, diye yeminler etmiş.
Bir süre sonra eşek bulunmuş. Hoca'ya ne hissettiğini sormuşlar. O da: ''Çok mutluyum, demiş. Allah yoksul kulunu sevindirmek isteyince eşeğini önce kaybettiriyor, sonra bulduruyor."
Ağustos ayında dolar aylık olarak 1.86 reel kayıp getirdi, yıllık olarak 7.19 oranında reel getiri sağladı. Euro, aylık 0.63 ve yıllık 12.84 oranında reel getiri sağladı.
Euro, dolar karşısında geçen sene Eylül ayına göre değer kazandı. Geçen sene 1.1246 olan Euro/Dolar kuru, bu sene 8 Eylül'de 1.1963 oldu.
Ağustos ayında, 2003 temel yılı ve TÜFE bazlı reel kur endeksi 89.71 idi. Bu demektir ki döviz kuru TL karşısında yüzde 10.29 oranında daha değerli idi. 8 Eylül 2017 Cuma günü dolar ve Euro'dan oluşan döviz sepetindeki değer kaybını ve enflasyon farkını da koyacak olursak, döviz sepeti TL karşısında yaklaşık yüzde 9 daha değerlidir.
Bizim yanlışımız kurlar düşüyor derken, enflasyonu dikkatten kaçırmamız oluyor. Zira söz gelimi dolar kurunun aynı değerde kalması için, TL/dolar kurunun enflasyon farkı kadar artması gerekir.
Reel kur endeksini dikkate alırsak, 8 Eylül olarak doların denge kuru 3.12 liradır. Bu düzeye gelinceye kadar dolar daha değerlidir.
***
Finansal Yatırım Araçlarında Ağustos Ayı Nominal ve TÜFE'ye Göre Reel Getiri Oranları
Aylık Yıllık
----------------------- ------------------------
Nominal Reel Nominal Reel
----------------- ----------- ---------------- -----------
Mevduat Faizi (BRÜT) 0.87 0.35 9.99 - 0.62
BİST 100 3.54 3.00 41.39 27.75
Dolar - 1.35 - 1.86 18.64 7.19
EURO 1.15 0.63 24.89 12.84
Külçe Altın 2.16 1.63 13.49 2.54
Devlet İç Borçlanma Senetleri - 0.35 - 0.02 6.50 - 3.78
***
Önceki aylara göre dolar kuru neden düşüyor? Buna neden olan FED kararları, Euro'nun dolar karşısında değer kazanması gibi dış faktörler var. Bunlar az-çok tahmin ediliyor.
Türkiye'de kurların düşmesine neden olan diğer bir faktör ise, borsanın artması ve MB faizlerinin artması nedeniyle sıcak para dediğimiz portföy yatırımları girişinin artmasıdır.
Geçen sene 2016 yılının ilk 6 ayında 8.966 milyon dolar olan portföy yatırımları girişi, bu sene aynı 6 ayda 17.583 milyon dolara yükseldi.
Dolar kuru üstünde etkili olan sıcak para giriş ve çıkışı spekülatif kararlara bağlıdır. Spekülatörlerin neye karar vereceğini kimse kestiremez. Dolar kuru da onların ne karar vereceğine bağlıdır.
