2009 yılında Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH ) yüzde 4.7 oranında küçüldü. Ancak aynı yıl nüfusumuz binde 14.5 oranında arttı. Global gelir nüfus artışına bölündüğü için fert başına GSYH daha fazla, yüzde 5.8 oranında küçüldü.
Gelir artışı ve refahı, fert başına GSYH’da meydana gelen büyüme gösterir.
TÜİK fert başına GSYH’da büyümeye haber bültenlerinde yer vermiyor. TÜİK’in bilgi sayfalarında var... Ancak bültenlerde yer vermeyince, medyada da yer almıyor. Bu nedenle fertler kendi gelirlerini karşılaştırmak imkanı bulamıyor.
Başka bir ifade ile TÜİK’in haber bültenlerinde, fert başına milli geliri Türk Lirası olarak açıklaması gerekirken, bunu yapmıyor, buna karşılık fert başına milli geliri dolar cinsinden açıklıyor.
Ters iş yapıyor... Uluslararası karşılaştırmalar için dolar kurunu da göstererek, dolar cinsinden fert başına geliri bilgi sayfasına koyabilir. Türk lirası ile fert başına geliri de bültenlerinde açıklayabilir.
TÜİK’e göre, 2009 yılında fert başına gelir 10.456 dolardan, 8.590 dolara düştü... Yani dolar cinsinden fert başına gelir yüzde 17.84 oranında geriledi.
Aslında Başbakan da aynı yanlışı yaparak, sık sık Mecliste fert başına geliri dolar değeri ile veriyor. Sanki Türkiye’de yaşamıyoruz..
Kaldı ki, fert başına milli geliri dolar olarak açıklayıp, her yerde dolar olarak konuşunca:
- Halkın geliri TL olduğu için fertler dolar cinsinden fert başına gelir rakamlarına bakarak, kendi yerlerini tayin edemiyor. tasarruf- yatırım kararını yanlış veriyor.
- Kur değişmesiyle GSYH deflatörü farklı olduğu için dolarla milli gelirin açıklanması teknik olarak yanıltıcı sonuçlar veriyor. Örneğin, lira cinsinden sabit fiyatlarla yüzde 5.8 küçülen fert başına GSYH, dolar cinsinden yüzde 17.84 oranında küçülmüş görünüyor. Çünkü dolar değerindeki değişmelere bağlı olarak, bir ülkenin fert başına geliri, değişiklik göstermektedir.
Zaten uluslararası karşılaştırmalarda da, satın alma gücü paritesine göre fert başına milli gelir gösterge olarak alınmaktadır.
İç karşılaştırmalarda da yapılacak yıllardaki cari fiyatlarla GSYH rakamlarının aynı kur’a bölmek gerekir. Örneğin 2008 ile 2009 yılları fert başına dolar cinsinden GSYH karşılaştırması yaparken, her iki yılın da ya 2008 dolar kuru olan 1.2808 kuruna veya 2009 dolar kuru olan 1.5447 kuruna bölünmesi gerekir.
Zaten anlamlı olması için uluslararası karşılaştırmalarda da satın alma gücü paritesine göre fert başına gelir alınmaktadır.
2008 fert başına GSYH hesabında kur, 1.2808 alınmıştır.
2009 fert başına GSYH hesabında kur, 1.5447 alınmıştır.
Yurt içinde bir karşılaştırma yapmak için 2008 ve 2009 için her iki yılı tek kura bölmek gerekir.
Kur, 1988 kuru olan 1.2808 iken, 2008 yılı fert başına GSYH = (cari fiyatlarla fert başına GSYH =13.367 TL / 1.2808) = 10.436 dolar.
2009 yılı fert başına GSYH = (cari fiyatlarla fert başına GSYH=13.269 TL / 1.2808 = 10.035 dolar olmaktadır.
Kur, 2009 yılı kuru olan 1.5447 iken, fert başına GSYH, 2008 = 8585 dolar, 2009= 8590 dolar olarak çıkıyor.
