Dolar kuru ne olur? (10 Mayıs 2022)
Nisan ayı finansal yatırım araçları reel getiri oranları açıklandı. TÜİK verilerine göre enflasyonun etkisi giderildikten sonra, reel olarak en fazla zarar getiren TL yatırımları oldu. Brüt mevduat faizi yıllık yüzde eksi 31,42 ve Devlet iç borçlanma senetleri yıllık yüzde 34,68 oranında eksi reel faiz getirdi. Yani TL''ye yatırım yapanların satın alma gücü üçte bir oranında azaldı.
Ekonomi yönetimi bu zararı telafi etmek için kur korumalı mevduat ve benzer alternatif çözümler getirdi. Bu suretle eksi reel faiz aynı zamanda kur düzenini de bozdu.
Dalgalı kur politikası uygulanan bir ekonomide, faizleri de kurları da piyasa belirler. Eğer faizleri hükümet belirleyecekse o zaman kur politikasını değiştirmek gerekir. Sabit veya yarı sabit kur politikasına geçmek gerekirdi.
Dalgalı kur politikasına devam edip, faizleri sabit tutmanın tek gerekçesi var: Kuru artırmak. Kur arttı. Hükümette kur artışına ihracatta rekabeti gerekçe gösterdi. Ama üretimin yüksek oranda ithal girdiye bağımlı olduğunu unuttu. Bu nedenle işe yaramadı. Bu gerçeği herkes biliyor… Hükümet bilmiyor olamaz. O zaman Hükümet neden kur artışını bu kadar zorladı? Ardında ne vardı?
Kaldı ki kur korumalı mevduat sistemi ile; tasarrufu olanlara hazine kaynak aktarıyor. Yani vergi gelirlerini kendi projesi için haksız kullanıyor. Gelir ve kaynak dağılımı bozuluyor. Bu şartlarda piyasa düzeninin ve ekonomik istikrarın bozulacağı da açıktır.
Nisan''dan-Nisan''a yıllık olarak dolar yüzde 6,04 reel getiri sağladı. Euro ise yüzde 3,98 reel kayıp getirdi.
Dolar dünyada da diğer paralar karşısında ve Euro''ya karşı değer kazandı.
* 2021 Nisan sonu Dolar endeksi 89,993 iken 2022 Nisan sonu Dolar endeksi 103,320 oldu.
* 2021 Nisan sonu Euro/Dolar kuru 1,2181 iken 2022 Nisan sonunda 1,0561 oldu.
Nisan ayı sonunda TÜFE bazlı reel kur endeksi 57,05 oldu. Yani bir dolar bir Euro''dan oluşan sepet, TL karşısında yüzde 42,95 oranında daha düşük değerdedir. Nisan 2022 sepetin değeri 30,6459 TL idi. Eğer 2003 temel yılı ve TÜFE bazlı reel kur endeksi 100 olsaydı, yani kur dengede olsaydı;
* Bir Euro artı bir dolardan oluşan sepetin değeri 17,4834 TL olacaktı.
* Dolar kuru 8,50 lira; Euro kuru 8,9834 lira olacaktı.
2022 dört aylık TÜFE oranı 31,71 oldu. Bu dört ayda dolar kurundaki artış yüzde 8,5 oranında daha düşük kaldı. Aralık 2021''de TL, dolara karşı yüzde 52,28 oranında daha düşük değerde iken, Nisan ayında yüzde 42,99 daha düşük değere geriledi.
(Aşağıdaki grafikte; reel kur endeksindeki düşme ve TÜFE''deki artış görünüyor.)
Hükümet ekonomide yeni bir cin fikir çıkarmazsa, yeni bir siyasi, sosyal ve ekonomik problem yaratmazsa, dış borçlarda bir sorun yaşamazsak, yıl sonuna kadar TL, dolara karşı biraz daha değer kazanabilir. Şimdi dün 15.00 lira olan dolar kuru yıl sonunda 18 lira dolayına çıkar. Halen 57,05 olan Reel Kur Endeksi de 60''a kadar geriler.
