Temmuz-Ağustos-Eylül aylarını kapsayan 2017 yılı üçüncü çeyrekte Gayri Safi Yurt İçi Hasıla yüzde 11.1 büyüdü. Büyüme kısmen baz etkisi ile meydana geldi. Çünkü geçen sene aynı çeyrekte GSYH, yüzde 1.8 oranında azalmıştı.
1- 2016 dördüncü çeyreğinde büyüme oranı yüzde 4.2 olmuştu. Bu sene de yakın bir büyüme olursa, yıllık büyüme oranı en az yüzde 6 olur. Bu oran dünya ortalamasının üstündedir. Zira 2017 yılı için gelişmekte olan ülkelerde ortalama büyüme oranı yüzde 4.7, Çin'de yüzde 6 ve Hindistan'da yüzde 7.5 olacağı tahmin ediliyor.
2- Sektörler içinde, hizmetler sektörü ilk sırada yüzde 20 büyüdü, ikinci sırada inşaat sektörü de yüzde 18.7 büyüdü. Kredi genişlemesi, vergi indirimleri inşaat sektörünün büyümesine yol açtı. Ancak konutta arz fazlası oluştu. Ayrıca aynı destekler devam etmeyeceğine göre önümüzdeki dönemlerde inşaat sektöründe büyüme aynı hızla artmaz.
Üçüncü çeyrekte sanayi sektöründe büyüme de yüzde 14.8 oldu. Sanayi sektöründe büyüme imalat sanayiinde kapasite kullanım oranını artırmadı. Zira 2016 yılının aynı üç aylık dönemine göre 2017 yılında imalat sanayiinde kapasite kullanım oranını ortalama yüzde 1.1 arttı.
Üretim arttığı halde kapasite kullanım oranı neden artmadı? Üretimde verimlilik mi arttı? Araştırılması gereken bir konudur.
3- Büyümeye en yüksek katkıyı özel tüketim harcamaları yaptı. İkinci sırada yatırımlar geliyor. Dış ticaret, ihracat-ithalat farkının katkısı ise
0.12 düşük kaldı. (Aşağıdaki tablo.)
***
GSYH İçindeki
Payı Büyüme Büyümeye Katkı
Özel Tüketim 58,9 11,7 6,89
Devlet Tüketimi 12,4 2,8 0,35
Yatırımlar 29,5 12,4 3,66
İhracat 24,0 17,2 4,12
İthalat 27,6 14,5 -4,00
Büyüme 100,0 11,1 11,1
***
4- Yüksek büyüme kendisi kadar önemli bir sorunu ortaya koydu. Üçüncü çeyrekte iş gücü ödemelerinin GSYH içindeki payı azaldı. Geçen sene yüzde 35.6 olan pay bu sene yüzde 32.7'ye geriledi . (Aşağıdaki tablo.)
İş gücü ödemelerinin payının düşmesi, çalışanların nispi durumlarının bozulması demektir. Bunun nedeni de maaş ve ücretlere enflasyon altında artış yapılması ve daha da önemlisi büyümeden pay verilmiyor olmasıdır.
Gerçekte bütün üretim faktörleri katma değer yaratır. Maaş ve ücretlere yaratmış oldukları katma değerden pay verilmezse üretim faktörleri arasında gelir dağılımı emek aleyhine bozulur.
***
GSYH İçindeki Paylar
2016 2017
İş Gücü Ödemeleri 35,6 32,7
İşletme Artığı (Katma Değer) 48,7 52,2
Sabit Sermaye Tüketimi 16,5 15,8
