Bu şirketlerin "hakkı" ödenmez

Yap-işlet-devret modeli ile gerçekleştirilen geçiş garantili otoyolların, AKP'den sonra bu ülke için ekonomik olarak büyük bir sorun haline geleceğini düşünüyorum.

Evet, şimdi de öyle ancak maddi boyutu henüz anlaşılamadı.

Bunlardan biri de İstanbul Boğazı Karayolu Tüp Geçişi yani Avrasya Tüneli Projesi… Sayıştay raporlarına göre bu proje kapsamında gelecek dönemlere ait muhtemel vazgeçilen gelire ilişkin muhasebe kayıtlarının gerçeğe uygun olmadığı görülmüş.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın'ın iddiasına göre tünel, devlete ekstradan 1.25 milyar TL maliyet getirecek.

Ben raporu açtım baktım.

Gördüklerim arasında İstanbul Boğazı Karayolu Tüp Geçişi (Avrasya Tüneli) projesine ilişkin Uygulama Sözleşmesinin "Garanti Edilen Araç Sayısı" başlıklı 23'üncü maddesi dikkatimi çekti. İdarece görevli şirkete işletme döneminin ilk yılında çift yönde yıllık 25 milyon araç geçiş garantisi verildiği ve bu sayının takip eden yıllarda yüzde 0,5 artış katsayısı ile hesaplanacağı düzenlenmiş.

25 milyon!

Bakanlık ise 2026 yılından itibaren garanti edilen araç sayısına ulaşılacağını öngörmüş. 2019-2025 dönemi için toplam 963 milyon TL garanti ödemesinin yapılacağı belirlenmiş. Buna rağmen, söz konusu tahminlerin muhasebe kayıtlarına alınmadığı da belirlenmiş. Belli ki daha da fazla olacak.

Bakanlığın mali tablolarında "Verilen Garantiler Hesabında" kayıtlı olan tutarların 31 milyon TL olarak görünmesi de bu konuyu doğruluyor. 31 milyon nerede 963 milyon nerede…

Bir de kaçak geçişler var tabi…

Tablo şöyle:

Yukarıdaki tabloda yer alan veriler incelendiğinde, kaçak geçiş yapan araçların önemli bir kısmının geçişi takip eden 15 günlük kanuni süre içerisinde geçiş ücretini ödeyerek ceza uygulamasına muhatap olmadığı; bununla birlikte, 1.2 milyon adet kaçak geçişe ilişkin ücret ve para cezasının ise henüz ödenmediği anlaşılıyor.

Para cezası uygulanan 1.8 milyon adet kaçak geçiş içerisinde cezası ödenmeyen kaçak geçişlerin payına bakıldığında, cezaların yüzde 65'inin henüz tahsil edilemediği görülüyor.

Kaçak geçişlerden kaynaklanan talep garantisi ödemelerine ilişkin tabloda yer alan veriler incelendiğinde ise Avrasya Tüneli'nin işletmeye alındığı 2016 yılından itibaren ücreti tahsil edilemeyen kaçak geçişler nedeniyle görevli şirkete 24.1 milyon TL garanti ödemesi yapıldığı görülüyor. Bunun için üstüne bir de ekstra para ödemişiz.

Onunda tablosu şöyle:

Bir de tabi gecikmeden doğan faiz ve kur ödemeleri var…

Aşağıdaki tabloda yer alan veriler incelendiğinde de Nisan ayına ilişkin ödeme haricinde gecikmeli ödeme yapılan diğer aylarda bu durumun Bakanlık için ek mali külfet oluşturduğu, 2019 yılında gecikmeli ödemelerden dolayı toplamda 941 bin TL görevli şirkete ilave ödeme yapıldığı görülmüş.

Ayrıntılı rakamlar: