Bir garip Heterdoks'un tahribatı da ağır oldu

Hükümet, Cumhurbaşkanının tek haneli faiz isteğine kılıf uydurmak için aykırı politikalar uygulamak zorunda kaldı. Adına da "farklı" anlamına gelen heteredoks politikalar dedi. Gerçekte uyguladığı politikanın da gerçekte teknik anlamda, kabul görmüş ve dünyada uygulanmış Heteredoks politikalarla hiçbir ilgisi yoktur.

2022 yılında bu politikaların tahribatı büyük oldu. Bu tahribat şimdi seçim popülizmi ile birleşince daha ürkütücü sonuçlar beklenebilir.

1) Düşük faiz ve yüksek kur, rekabet gücümüzü artıracak denildi, tam tersi oldu.

2022 de Türkiye''nin dış açıkları önceki yıllara göre arttı. İthalat, ihracattan daha fazla arttı. Türkiye İstatistik Kurumu Ocak ayı dış ticaret verilerine göre;

* İhracatta yılık artış yüzde 10,3,

* İthalatta yıllık artış yüzde 20,7;

* Dış ticaret açığında yıllık artış yüzde 38,4 oldu.

* Geçen sene 63 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı bu sene 57,6''ya geriledi.

2022 de yabancı yatırım sermayesi gelmedi, 13,4 milyar dolar portföy yatırımlarında 13,4 milyar dolar çıkış oldu. Borsada yabancı payı yüzde 60''lardan yüzde 23''e geriledi.

Kaynak: TCMB

2) Düşük faizle Ekonomide canlanma olacak denildi; tam tersi oldu.

MB reel sektör anketlerine göre, son bir yıla göre ve son bir aya göre Üretim hacmi, Toplam sipariş miktarı, İç Piyasa ve ihracat sipariş miktarı, düştü.

MB; REEL SEKTÖR ANKET

Kaynak: TCMB

Sanayi üretiminde artış olmadı. Son bir yıldır aynı düzeyde devam ediyor. 2022 son çeyreğinde sanayi sektöründe büyüme yüzde eksi 3 oldu, yani sanayi üretimi yüzde 3 oranında düştü.

Kaynak; TÜİK

3) 2023 yılında eksi büyüme riski var.

Bugüne kadar Türkiye''de büyüme toplam talep artışından kaynaklandı.

Toplam talebin bileşenleri:

* Hane halkının tüketim harcamaları

* Firmaların yatırım harcamaları

* Kamunun mal hizmet alımları

* Dış talep

Tüketim harcamaları düştü. Yüksek enflasyon ve maaş ve ücretlerde, enflasyonu yansıtmayan TÜFE''nin kullanılması ve işsizlik nedeni ile yoksul sayısı arttı. Toplam talep daraldı. Bu nedenle özel sektörde siparişler azaldı. GSYH içinde ücretlerin payı azaldı. Halkın alım gücü azaldı.

MERKEZ BANKASI İMALAT SANAYİİ ANKETİ

Kaynak :TCMB

Seçim ekonomisi; 14 Mayıs seçim nedeni ile Kamunun mal ve hizmet alımı, popülist harcamalar ve halka destekler artıyor. Bu artış toplam talebi artırıcı etki yapar.

Dış talep; Dünyada, 2023 yılında ortalama büyümenin yüzde 2''ye düşmesi bekleniyor. Bu şartlarda dış talep artmayacak demektir.

Yatırımlar daraldı; Son iki yıldır, üçüncü ve dördüncü çeyrekte, Gayri Safi Sabit Sermaye yatırımları ya geriledi veya GSYH''da büyümenin çok altında kaldı.

2022 yılında Sabit sermaye yatırımlarında büyüme ya eksi oldu veya düşük kaldı;

* Üçüncü çeyrekte; eksi 0,8 oldu.

* Dördüncü çeyrekte; 2,6 oldu.

2022 yılında çeyrekler itibariyle GSYH''da büyüme düştü. Bu trend devam edecektir. 2023''te eksi büyüme de olabilir.

Sonuç; Hükümet faize kılıf buldu ama bu kılıf ekonomiye çok dar geldi.