Türkiye’deki resmi ziyaretleri kapsamında İstanbul’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmesi planlanan Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbangulu Berdimuhamedov’un ani olarak ülkesine dönmesi ve bir gün sonra Türkiye Büyükelçi’sinin Merkez’e alınması dikkatleri çekmeye devam ediyor.
Her ne kadar, annesinin rahatsızlığı nedeniyle ülkesine döndüğü açıklanan Türkmenistan Cumhurbaşkanı’nın apar topar Ankara’yı terk etmesinin varsa, ardındaki olayın veya anlaşmazlığın yakında ortaya çıkması bekleniyor.
Nitekim, Türkmenistan Cumhuriyeti nezdinde Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçisi Şevki Mütevellioğlu’nun merkeze atanması kararının Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi kuşkuları arttırıyor.
İstanbul’da Cumhurbaşkanı Erdoğanla Savarona yatında görüşeceği ardından da Çırağan Sarayı’ndaki Uluslararası Türkmenistan Yatırım Forumu’na katılacağı bilinen Berdimuhamedov’un Ankara’yı terk etmesinin nedeni hâlâ tartışılıyor.
Şayet, apar topar dönüşün her hangi bir ihtilaftan kaynaklanmış olması halinde, iki ülke ilişkilerini en azından “donma” tehlikesi geçirebileceği öne sürülüyor.
Oysa, Türkiye ile Türkmenistan arasında, her sahadaki ilişkiler gün geçtikçe gelişme gösteriyor.
Berdimuhammedov kimdir?
Özellikle, Türkmen gazının Türkiye’ye ve Türkiye üzerinden Avrupa pazarlarına taşınması konusunda Türkmenistan ile Türkiye’nin vizyonlarının aynı olduğu kabul ediliyor.
Öte yandan, Türkmenistan’ın Türk müteahhitlerinin Orta Asya’da en çok proje üstlendiği ülke olduğu ve gerçekleştirilen projelerin toplam değerinin 46 milyar dolara ulaştığı dikkatleri çekiyor.
29 Haziran 1957’de Babarap’ta doğan 2. Türkmenistan Cumhurbaşkanı Berdimuhammedov; 1979 yılında Türkmen Devlet Tıp Enstitüsü’nün Diş Hekimliği Fakültesini bitiriyor.
1997’de Sağlık Bakanlığı görevine atanıyor.
2001 yılında Saparmurat Türkmenbaşı tarafından Devlet Başkan Yardımcılığı görevine getirilirken aynı zamanda Sağlık Bakanlığı’nı da sürdürüyor.
Berdimuhammedov, seçmenlerin % 99’unun oylamaya katıldığı seçimde oyların % 89,23’unu alarak Cumhurbaşkanı oluyor.
14 Şubat 2007’de Cumhurbaşkanı, yemin töreni sonrasında Türkmenistan’ın ikinci Devlet Başkanı olarak resmen görevine başlıyor.
Özet olarak Türkmenistan
Türkmenistan; Azerbaycan, Kazakistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkiye ile birlikte günümüzdeki yedi bağımsız Türk Devletinden biri olarak kabulleniliyor.
Cumhuriyet ile yönetilen Türkmenistan’da etnik gruplar olarak Ruslar ve Özbekler bulunuyor.
6 milyon nüfusa sahip Orta Asya ülkelerinden olan Türkmenistan Hazar Denizi’nin hemen yanı başında yer alan ve tuz yönünden zengin olan Karaboğaz Gölü, Türkmenistan toprakları içinde yer alıyor.
900 km uzunluğunda yapılan Karakum Kanalı akarsu yönünden fakir olan Türkmenistan’ın şimdilik su ihtiyacını karşılıyor.
Yaz aylarında sıcaklık bazen 50 dereceye kadar çıkarken, kış aylarında ise bazen -25 dereceye kadar düştüğü görülüyor.
Türkmence, Ural Altay dil grubunun Altay kolunu oluşturan Batı Türkçesi’nin bir versiyonu sayılıyor.
Yönetim şekli tek parti tesirli
Türkmenistan 18 Mayıs 1992’te yürürlüğe konan anayasayla yönetiliyor.
Ülkede çok partili demokratik sisteme geçilmiş olmasına rağmen, tek parti yönetiminden yeterince çıkılmıyor.
Beş ana Türkmen boyundan meydana gelen Türkmenistan’da idari yapı da bu beş boya göre şekillenirken 5 vilayetten oluşuyor.
Türkmenistan ekonomisi, büyük ölçüde doğal gaz satışına ve pamuk üretimine bağlanıyor.
Türkmenistan dünyanın en büyük dördüncü doğal gaz üreticisi durumundadır ve bu üretim nedeniyle ekonomik reforma temkinli bir yaklaşım gösteriliyor.
İşte böylesine renkli ve gizemli bir lidere sahip olan ve yönetim şekli Başkanlık olmasına rağmen tek parti hâkimiyetinin hissedildiği Türkmenistan aslında tam bir Türk dostluğunu sürdürmeye çalışıyor.
Bu yüzden de, her ne sebeple olursa olsun iki ülke arasında ihtilafın çıkması, her şeyden önce Türk Dünyası’nı yakından ilgilendiriyor.
Berdimuhammedov’un Türkiye’den ani ayrılışından her hangi bir kırgınlığın doğmamasını dilemek de bize düşüyor.
