Başkanlık sistemini konuşmak bile abestir

Dünyada başkanlık sistemi ile idare edilen 40 ülke var. Bunlar içinde demokrasinin hâkim olduğu tek ülke ABD'dir. Ayrıca Güney Kore, Brezilya gibi birkaç gelişmekte olan ülke de var. Diğerleri demokrasinin olmadığı, dikta rejimlerinin olduğu gelişmekte olan ülkelerdir. Buna karşılık gelişmiş ülkelerin hiç birinde başkanlık sistemi yoktur.

Başkanlık sisteminin olduğu İslam ülkelerinin de hiç birinde demokrasi yoktur.

Azerbaycan'da adı Cumhurbaşkanıdır... Ancak sistem başkanlık sistemidir.

Azerbaycan'daki başkanlık sistemi ile ilgili bir yakıştırma da anlatılır... Rahmetli baba Aliyev hastadır. Danışmanları gelir. ''Allah geçinden versin, ama sizden sonra kim başkan olacak?'' diye sorarlar.

Aliyev, ''Elbetteki oğlum...'' der.

Danışmanlar, "Bu çözüm tepki çekmez mi? Halk demokrasi yok diye itiraz etmez mi?'' şeklinde tekrar sorarlar.

Aliyev... ''Eğer iki oğlum olsaydı, halk ikisinden istediğini seçerdi. Ne yazık ki tek oğlum var. Halkın şansı yok.'' diye cevap verir.

Aliyev, 15 Ekim 2008 yılında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yeniden Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı seçildi. Resmi açıklamaya göre seçimlere katılan halkın yüzde 85'inden fazlası İlham Aliyev'e oy verdi.

Ne var ki muhalefet her seferinde seçimlerde yolsuzluk yapıldığını iddia etmektedir.

Vikipedi'de yer alan bir nota göre, WikiLeaks tarafından ülkeyi yöneten az sayıda güçlü ailenin Orta Çağ'daki gibi feodal bir biçimde ülkeyi yönettiği iddia edilmektedir. Gerçekte, Azerbaycan'a giden herkes bu ülkede dikta rejimi olduğunu rahatça görebilir.

Aslında, ABD dışında, gelişmiş ülkeler arasında başkanlık sistemi ile yönetilen bir başka ülke de yoktur.

Demokrasi alt yapısı olmayan çoğu gelişmekte olan ülkede, başkanlık sistemi kolayca dikta rejimine dönüşmüştür.

İran da başkanlık sisteminin uygulandığı ülkeler arasındadır. Ancak bu ülkede de Cumhurbaşkanı göstermeliktir. Bütün yetki dini liderlerin elindedir. Dini lideri de 80 molla seçiyor. Ayetullah seçiminin halkla ilgisi yoktur. Ancak kendisi mutlak diktatördür. Ayetullah, seçimle gelen Cumhurbaşkanını da azledebiliyor. Böyle bir sistemin demokrasiyle ne ilgisi olabilir?

Türkmenistan'da 2012 yılına kadar tek parti diktatörlüğü vardı. Halen Cumhurbaşkanı geniş yetkilere sahiptir. Yasama yetkisi 50 üyeli bir parlamentodadır. Özgürlükler Evi 2015 endeksinde Türkmenistan, dünyada özgürlükler açısından en kötü 12 ülke arasında gösterilmiştir.

İslam ülkelerinde başkanlık sisteminin otokrasiye dönüşmesine, laiklik engel olur. Türkiye'de anayasadan laikliği kaldırmak isteyenlerin, başkanlık sisteminde işi nereye götürmek istedikleri açıktır.

Birçok ülkede başkanlık sistemi, diktatörlüğün bir kılıfı olarak kullanılıyor. Söz gelimi, Şeyşeller tek partili yönetim sistemine dayalı sosyalist bir devlettir. 1979 anayasasına göre ülke, tek parti diktatörlüğünde olan sosyalist bir devlettir. Devlet başkanı 1977'de iş başına gelen France Albert René'dir (1993). Yani 37 senedir başkandır.

Aşağıdaki tabloda, başkanlık sistemini uygulayan ülkeler yer almaktadır. Bu ülkelerin üçte ikisinde demokrasi yoktur.