Asgari ücreti nasıl tırpanladılar?
Siyasi partiler seçim programlarında asgari ücreti artıracaklarını açıkladılar. İktidar olması durumunda asgari ücreti, CHP 1500 liraya, HDP, 1800 liraya ve MHP ise 1400 liraya çıkaracağını açıkladı.
Eğer son beş senede, asgari ücrete enflasyon farkı ve büyümeden pay verilseydi, seçimlerden sonra yani 2015 yılı ikinci yarısında, 2015 yılı yüzde 8 enflasyon ve 3 büyüme hesabı ile ele geçen net asgari ücret 1113 liraya, işverene maliyet olarak asgari ücret ise 1661.19 liraya çıkacaktı.
Türkiye’nin yarıştığı birçok ülkede asgari ücret muhalefet partilerinin ilan ettiğinden daha yüksektir.
Türkiye, 1960 yılında, dünyada fert başına milli gelir sıralamasında 12. sırada idi. Yunanistan ile aynı sırada, İspanya ve Güney Kore’den daha üst sırada idi.
Türkiye’de çalışana, yalnızca enflasyon kadar zam yapılıyor. Asgari ücret hesabında da yine enflasyon kriter olarak alınıyor. Oysa ki bu sürede Gayri Safi Yurt İçi Hasıla büyüyor. Başka bir ifade ile, sermaye, müteşebbis, işçi, ortak çalışıyor ve katma değer yaratıyorlar. Gelir artıyor. Artan bu reel gelirden, bu geliri yaratanlara pay verilmesi gerekir. Eğer işçiye pay vermezseniz, işçinin hakkını yemiş olursunuz. İşçinin tırpanlanan bu hakkı diğer üretim faktörlerine gider ve gelir dağılımı bozulur.
Aşağıdaki tabloda, son beş yılda ele geçen asgari ücret yer alıyor. Eğer siyasi iktidar enflasyon yanında büyümeden de pay verseydi, asgari ücret daha yüksek olurdu.
Ben yalnızca son beş yılı hesapladım. 2010 yılı ile 2014 yılı arasında geçen son beş yılda gerçekleşen enflasyon ve gerçekleşen büyümeye göre asgari ücret artırılmadığı için, asgari ücretlinin 2010 yılında aylık kaybı 35.83 lira, 2011 yılında 106.07 lira, 2012 yılında 87.24 lira, 2013 yılında 128.85 lira, 2014 yılında ise 139.15 lira olmuş.
Bunları yıllık olarak hesaplar ve beş yılı toplarsak, her asgari ücretlinin 5 bin 965 lira 68 kuruş hakkı yenilmiş.
Öte yandan, eğer bizim gelir düzeyimize yakın ülkelerle karşılaştırırsak, asgari ücretten kesilen vergi ve primlerin oranı bizde daha yüksek ve yüzde 37’dir. Söz gelimi, 2015 ilk yarısı için uygulanan 1411,76 liralık asgari ücret maliyeti içinde, çalışanın eline 949, 07 lira geçmektedir.
(Aşağıdaki tablo.)
Ücretler üzerindeki vergi ve kesintilerin yüksek olması, kayıt dışı çalıştırmayı özendirmiştir. Ayrıca, emek yoğun üretim teknolojileri yerine sermaye yoğun teknolojinin daha çok kullanılmasına yol açmış ve işsizlik daha da artmıştır.
