AKP iktidarında gelir dağılımı aşırı bozuldu

Türkiye de; Türkiye İstatistik Enstitüsü (TÜİK) gelir dağılımı ve yaşam koşulları, gelire dayalı göreli yoksulluk ve sosyal dışlanma konularında bilgi derlemek üzere "Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması" yapmaktadır. TÜİK verilerine göre Türkiye''de gelir dağılımı aşırı bozuldu, yoksulluk arttı.

Aslında gelir dağılımını ölçmek fazlaca zordur. Bunun Türkiye açısından önemli bir nedeni millî gelir hesaplarında yer almayan ve anketlere yansımayan yeraltı ekonomisidir. Türkiye''de yeraltı ekonomisinin millî gelire oranını yüzde 30 yüzde 35 arasında tahmin ediyorum. Diğer bir nedeni hane halkı anketlerinde yolsuzluk ve rüşvetlerden gelen gelirin saklanmasıdır.

Mamafih Uluslararası Şeffaflık Derneği 2021 raporunda; Türkiye yolsuzluk sıralamasında, ekonomik, sosyal ve politik istikrarsızlıkların yoğun olduğu ve demokrasi ile tanışamamış birçok ülkenin gerisinde kaldı. Ve 2012 yılından bu yana puanı ve sırası hızlı bir biçimde düşmekte olan Türkiye, bu yıl 1 puan fazla almasına karşın son 8 yıl içinde en çok gerileyen 5 ülke arasındaki yerini değiştiremedi.'''' deniliyor.

Aşağıdaki tabloda TÜİK verileri ile gelirin nüfusun 20''lik dilimler halinde gelirden aldıkları paylar gösterilmiştir.

Yukarıdaki tablo şöyle okunur;

*2005 yılından 2019 yılına, nüfusun en düşük gelire sahip ilk yüzde 20''lik kısmının payı yüzde 6,1''den yüzde 5,9''a gerilemiş. İkinci yüzde 20''lik kısmının payı ise yüzde 11,1''den yüzde 10,6''ya gerilemiş. Yani fakir daha fakir olmuş.

*Yine aynı yıllarda, orta geliri temsil eden, üçüncü ve dördüncü yüzde 20''lik dilimlerin toplam gelirden aldıkları paylar sırasıyla 0,9 puan ve 1,5 puan azalmış. Bu veriler Türkiye''nin orta gelir tuzağına düştüğünü gösteriyor.

*Yoksul ve orta gelir gruplarının kaybettiği gelir, en zengin beşinci gruba gitmiş. Bu grubun gelirden aldığı pay 2005 yılında yüzde 44,4 iken 2019 yılında yüzde 3,1 puan artmış ve 2019 yılında yüzde 47,5 olmuş. Yüzde 3,1 pay 2019 GSYH''sına göre 30 milyar dolardır. Bu da gelir dağılımının ne kadar bozulduğunu gösteriyor.

Öte yandan TÜİK''in Gini Katsayısı ve nüfusun en düşük gelirli yüzde 20''lik dilimi ile en yüksek gelirli yüze 20''lik dilimi arasındaki fark da, gelir dağılımındaki bozulmayı gösteriyor.

Gini Katsayısının sıfırdan uzaklaşması ve bire yaklaşması gelir dağılımındaki bozulmayı gösterir.

*Gini Katsayısı 2005 yılında 0,380 iken 2019 yılında 0,410 olmuş. Katsayının bire yaklaşması gelir dağılımının önceki yıllara göre bozulduğunu gösteriyor.

*Nüfusun en zengin yüzde 20''lik kısmının geliri 2005 yılında en fakir yüzde 20''lik kısmının gelirinin 7,3 katı iken, 2019 yılında 8 katına çıkmış. Zengin-fakir farkı açılmış.

OECD ülkelerinde Gini Katsayısı 0,40 üstünde olan beş ülke var. Son beş ülke, en son sıradan Güney Afrika, Costa Rika, Şili, Meksika ve Türkiye''dir. Türkiye, OECD ülkeleri içerisinde gelir dağılımı en bozuk ülkeler arasındadır.

Öte yandan nüfusun en zengin yüzde 20''si ile en fakir yüzde 20''si arasındaki fark olarak, Eurostat verilerine göre Türkiye, AB ülkeleri içinde sondan ikinci sıradadır. Türkiye''den daha sonra Sırbistan gelmektedir.

Bu gerçekleri gördükten sonra insanın aklına üç soru geliyor?

Bir… TÜİK bundan sonra gelir dağılımı verilerinde de revizyona gider mi?

İki... Ekonominin üretim ayağı dışa bağımlı, istihdam ayağında işsizlik tavan yaptı, gelir dağılımı bozuldu ve yoksulluk arttı. Türkiye 1930 Dünya buhranı dahil tarihinde bu kadar uzun süreli ve ağır ekonomik sorunlar yaşamadı. Bunun adına buhrandan daha ağır ne diyebiliriz ?

Üç… Siyasi iktidar bunun farkında değil mi? Yoksa artık elinden bir şey gelmiyor mu?

...

Sevgili okuyucularım yazılarıma bir süre ara veriyorum. 31 Ağustos''ta görüşmek üzere...