Gastroenteroloji ve Hepatoloji Uzmanı Doç. Dr. Eylem Karatay, özofajit olarak bilinen yemek borusu iltihabı hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için anlattı.
YEMEK BORUSU İLTİHABI NEDİR?
Özofajit, yemek borusunun herhangi bir iltihabı veya tahrişidir. Yemek borusu, ağzınızdan midenize yiyecek gönderen borudur. Yaygın nedenler arasında asit reflü, bazı ilaçların yan etkileri ve bakteriyel veya viral enfeksiyonlar bulunur. Reflü, mide içeriğinin ve asitlerin yemek borusuna geri döndüğü zamandır. Bu bozukluk, aşağıdakileri içeren çeşitli semptomlara neden olabilir:
Yutma güçlüğü
Boğaz ağrısı
Göğüste ağrılı yanma hissi
Tedavi edilmeyen özofajit, tıbbi bir acil durum olabilen yemek borusunda ülserlere, yara izine ve şiddetli daralmaya eden olabilir.
Tedavi seçenekleriniz ve görünümünüz, durumunuzun nedenine bağlıdır. Çoğu sağlıklı insan, uygun tedavi ile iki ila dört hafta içinde iyileşir. Zayıflamış bir bağışıklık sistemi veya enfeksiyonu olan kişilerde iyileşme daha uzun sürebilir.
ÖZOFAJİT TÜRLERİ NELERDİR?
Eozinofilik özofajit: Eozinofilik özofajite özofagusta çok fazla eozinofil neden olur. Bu, vücudunuz bir alerjene aşırı tepki verdiğinde gerçekleşir. Çocuklarda bu yemek yemeyi zorlaştırabilir. Yaygın tetikleyiciler şunları içerir:
Süt
Soya
Yumurtalar
Buğday
Yer fıstığı
Fındık ağacı
Kabuklu deniz ürünleri
Polen gibi solunan alerjenler de bu özofajit formuna katkıda bulunabilir.
Reflü özofajit: Reflü özofajiti genellikle gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) olarak bilinen bir durumdan kaynaklanır. GÖRH, asitler gibi mide içeriği sıklıkla yemek borusuna geri döndüğünde oluşur. Bu, yemek borusunun kronik iltihaplanmasına ve tahrişine neden olur.
İlaca bağlı özofajit: Bazı ilaçları yeterli su olmadan aldığınızda ilaca bağlı özofajit oluşabilir. Bu, ilaçların yemek borusunda çok uzun süre kalmasına neden olur. Bu ilaçlar ağrı kesiciler, antibiyotikler, kemik kaybını önleyen ilaçlar olabilir.
Bulaşıcı özofajit: Enfeksiyöz özofajit nadirdir ve bakteri, virüs, mantar veya parazitlerden kaynaklanabilir. Hastalık veya ilaçlar nedeniyle zayıflamış bir bağışıklık sisteminiz varsa, bu tür özofajit için yüksek risk altındasınız. Bu tip HIV veya AIDS, kanser ve diyabetli kişilerde yaygındır.
YEMEK BORUSU İLTİHABI BELİRTİLERİ NELERDİR?
Özofajit belirtileri şunları içerir:
Yutma güçlüğü (disfaji)
Yutulduğunda ağrı (odinofaji)
Boğaz ağrısı
Boğuk ses
Göğüste ağrılı yanma hissi
Asit reflü
Göğüs ağrısı (yemek yerken daha kötü)
Mide bulantısı
Kusma
Epigastrik karın ağrısı
İştah azalması
Öksürük
Çok küçük çocuklar beslenmede zorluk çekebilir. Sizde veya çocuğunuzda aşağıdaki belirtiler varsa ve aşağıdaki belirtilerle karşılaşırsanız doktorunuzla iletişime geçin:
Nefes darlığı veya göğüs ağrısı varsa,
Semptomlar birkaç günden fazla devam ediyorsa,
Semptomlar düzgün yemek yeme yeteneğinizi etkileyecek kadar şiddetliyse,
Baş ağrısı, kas ağrıları veya ateş varsa,
Birkaç dakikadan uzun süren göğüs ağrınız varsa, özellikle de kalp problemleriniz, yüksek tansiyonunuz veya şeker hastalığınız varsa,
Yemek borunuzda yemek kalmış olabileceğini düşünüyorsanız,
Bir yudum su bile tüketemiyorsanız.
YEMEK BORUSU İLTİHABI TEŞHİSİ VE TEDAVİSİ NASILDIR?
Önce fizik muayene yapılır. Ayrıca biyopsi ile endoskopi, üst GI serisi olarak da adlandırılan baryum röntgeni, cilt testlerini içerebilen alerji testi de istenebilirler. Tedavi, belirtilerinizin nedenine bağlıdır. Antiviral ilaçlar, mantar önleyici ilaçlar, ağrı kesiciler, oral steroidler ve proton pompası inhibitörleri gibi ilaç tedavileri uygulanabilir.
Durumunuza gıda alerjileri neden oluyorsa, tetikleyici gıdaları belirlemeli ve bunları diyetinizden çıkarmalısınız. Ayrıca baharatlı yiyeceklerden, asitli yiyecek ve içeceklerden ve çiğ veya sert yiyeceklerden kaçınarak semptomlarınızı hafifletebilirsiniz. Sigara ve alkolden uzak durmalısınız. Yemek borusu çok daralırsa ve yemek yemeye neden olursa yemek borusunu genişletmek için bir prosedür gerekli olabilir.
Kronik özofajit, tedavi olmaksızın yemek borusunun daralmasına veya doku hasarına neden olabilir. Kronik asit maruziyeti nedeniyle yemek borunuzu kaplayan hücreler değiştiyse, yemek borusu kanseri geliştirme şansınız daha yüksektir. Tanımlanmış tetikleyicilerden kaçınarak gelecekteki özofajit nöbetleri riskinizi azaltabilirsiniz.
