Reel sektörde gidişat iyi değil

Türkiye İstatistik Kurumu''nun (TÜİK) verilerine göre, perakende satış hacmi tekstil, giyim ve ayakkabı sektöründe yıllık yüzde 5,1, aylık ise yüzde 2,4 geriledi.

TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Meclis Başkanı Şeref Fayat; tekstil sektöründe işten çıkarmaların yoğunlaştığını söyledi.

Tekstil sektörünün daralmasının bir nedeni yüksek kurdur. Çünkü pamuk ve iplik gibi ithal girdi fiyatları yüksek kalıyor ve üretim maliyetinin artışına neden oluyor. Bir diğer nedeni, Rusya-Ukrayna savaşı ile AB ekonomisinde büyümenin düşmesi ve talebin azalmasıdır.

Aslında tekstil ve hazır giyim sektörü, iktisadi krizlere karşı en hassas sektördür. 2008-2009 kriz öncesinde de tekstil sektörü en önce ve en hızlı daralan sektör olmuştu.

Aslında tüm sanayi sektöründe gidişat iyi değildir. Bunu bizzat firma yetkilileri söylüyor.

Merkez Bankası her ay firma yetkilileri nezdinde iktisadi eğilim anketi yapıyor. Bu anket toplu sonuçları şöyledir:

Son üç ayda; üretim hacmi, toplam siparişler düştü. Gelecek üç ayda aynı şekilde düşmeye devam edecek. Ortalama birim maliyetler, son üç ayda düştü. Gelecek üç ayda da düşmesini bekliyoruz.

İKTİSADİ YÖNELİM ANKETİ SONUÇLARI

Kaynak: MB aynen alınmıştır.

Öte yandan yine Merkez Bankası kapasite kullanım oranı için de imalat sanayiinde anket yapıyor. Anket sonuçlarına göre; tüm sektörlerde kapasite kullanım oranı düştü.

İMALAT SANAYİİNDE KAPASİTE KULLANIM ORANI SONUÇLARI

Kaynak: MB aynen alınmıştır.

Öte yandan TÜİK verilerine göre; sanayi üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre 2022 Eylül ayında yüzde 0,5 ve Ekim ayında yüzde 2,5 arttı. Bir önceki aya göre de Eylül''de yüzde 1,6 oranında daraldı. Ekim''de yüzde 2,4 oranında arttı. Bu sonuçlar reel sektörde durgunluk habercisidir.

Yine III çeyrek büyüme verilerine göre sabit sermaye yatırımları yüzde 1,3 oranında daraldı.

Özel sektörün bir yıl içinde çevirmesi gereken dış borç toplamı 67,9 milyar dolardır. Özel sektör eksi reel faizle TL bulur, ancak yeterli değildir. Girdi olarak kullandığı ara malı ve ham maddeyi ithal etmesi için ve dış borcunu çevirmesi için dövize ihtiyacı var. Türkiye''nin döviz talebi giderek artıyor. Zira dış borç yanında cari açık da arttı. Bu sene 48 milyar dolar olması bekleniyor.

Son 7 yılda özel sektörün ithal ettiği malların fiyatı ihraç ettiği malların fiyatından daha fazla arttı. 2022 Ekim ayında; ihracat birim değer endeksi 107,1 ve ithalat birim değer endeksi ise 143,9 oldu.

TÜİK, 2015 baz yılına göre; ihracat ve ithalat birim değer endeksi ve miktar endeksi hazırlıyor. Birim değer endeksi; 2015 yılında 100 dolara ihraç ettiğimiz malı bugün kaç dolara ihraç ediyoruz ve aynı şekilde 2015 yılında 100 dolara ithal ettiğimiz malı bugün kaç dolara ithal ediyoruz, sorusuna cevap veriyor.

Demek ki 2015 yılında 100 dolara ihraç ettiğimiz malı bugün 107,1 dolara ihraç ediyoruz. 2015 yılında 100 dolara ithal ettiğimiz bir malı da bu gün 143,9 dolara ithal ediyoruz.

Bunlar reel sektörün gerçekleri ve bu gerçekleri iki kamu kurumu; TÜİK ve Merkez Bankası açıklıyor; herkes okuyor ve tedirgin oluyor. Hükümet ise aldırmıyor. Anlaşılır gibi değil.