Kimi romanlar vardır; kurgusu harikadır; ama konusu zayıftır. Kiminde ise konu güzeldir; ama anlatım, dil perişandır. Benim için, özellikle anlatımla kurgunun perişanlığı çekilmeyen işkencelerdendir. O tür işkencelerden birisini “Benim Adım Kırmızı” da tattığımı ve romanı yarıda bıraktığımı hiç unutmuyorum. Kuşkusuz, -hani ne derler- su gibi okuduklarım da oldu. Son yıllarda okuduğum belgesel romanlar içinde beni derinden etkileyen iki eser var; birincisi “Şu Çılgın Türkler” ikincisi ise Mucize Özünal’ın “Kalpak ve Kartal” ı...
“Kalpak ve Kartal”, konusuyla, kurgusuyla, anlatımıyla görkemli bir güzellikler demeti. Editörlüğünü sevgili Selim Esen’in yaptığı bu eserden çok şey öğrendim. Bilginin sanat tezgâhında dokunarak sunulması ne kadar hoş...
“Kalpak ve Kartal” biyografik bir roman. Mahmut Esat Bozkurt’un yaşamı doğal olarak önde. Güzellik şurada ki; verilen bu ‘yaşam’ın çevresinde bir ulu ‘destan’anlatılıyor. O destan Kurtuluş Savaşı’mızdır. O destan Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluş aşamasıdır. O destan, bir Kuşadalı’nın yeni kurulan devlete ‘toplumcu’ bir yön verme çabasıdır!
Böyle bir eseri nasıl alkışlamazsınız!
Diğer yandan, birisinin yaşamı anlatılırken, o dönem tarihini de anlatmak ve o anlatımı sadece 225 sayfalık bir romanda didaktik sıkıcılığa düşmeden yapabilmek, kolay olmasa gerektir. Söz gelimi, 31 Mart İrtica Olayı gibi bir karmaşanın iki sayfada anlaşılır biçimde verilebilmesine bu kitapta tanık oluyorum. Doğrusu, bu ‘mucize’işi, Mucize Özünal’dan başkası herhalde zor başarırdı.
Sadece 31 Mart Vak’ası değil; daha pek çok olay Kalpak ve Kartal’ın sayfalarında Kuşadalı Mahmut Esat’ın yaşamıyla buluşmuş... İkinci Meşrutiyet, Çanakkale Savaşı, Ege’deki Yunan işgali, ilk direnişler ve Kuvayı Milliye, zaferin kazanılması, İzmir İktisat Kongresi, İngiliz destekli Şeyh Sait İsyanı, hukuk reformu ve daha pek çok olay... Tüm bu olayları siz Mahmut Esat Bozkurt’un o destan yaşamını okurken, hissetmeden öğreniyorsunuz. Özellikle betimlemelere hayran kalıyorsunuz.
Romana etkili bir şiir dili egemen. En karmaşık fikirlerin zihinlerde birbirine dolaştığı anlar anlatılırken bile, ortaya konulan söz sanatının inceliği okuyucuyu hayran bırakıyor. Yunan’ın çekilirken yaptıklarının dile getirişine bir bakınız:
“...Yün yükü akça koyunlar, rüzgâr eşi al atlar, başı bulutlu dağlardan kopup gelen ırmakların bulanık sularında cansız sürükleniyorlar. Ağır kara gönleri süngülenmiş gök memeli sığırlar, gencecik gebe kadınlar, göbek bağı toprağa karışmış yeni doğanlar...”
Tüm bu güzellikler yanında romanın en göz alıcı temalarından biri de dönem gerçeğinde toplumcu vurgunun dile getirilmesidir. Bu vurgu önemlidir. Mahmut Esat Bozkurt’un devletin toplumcu kurallarla donanmasını istemesi bu konuda uğraş vermesi, romanı daha bir ilginç kılmaktadır. “Kalpak ve Kartal” sadece Mahmut Esat Bozkurt adlı Türk bilgesi bir yiğidin yaşamöyküsünü değil; bir devrin beyin fırtınasını da dile getiriyor... Bu kitap, gerçekten okunacak bir kitap.
Böyle bir eseri topluma sunduğu için; değerli yazar Mucize Özünal’ı, editör Selim Esen’i ve kitabı yayımlayan Kuşadası Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Serdar Akdoğan’ı gönülden kutluyorum.
İliştiri: Kitap, Kuşadası Ticaret Odası’ndan temin edilebilir.
