İslâm dünyasının üç büyük jeopolitik ve demografik gücü vardır; bunlar Araplar, Farslar ve Türk’lerdir. Arap ve Farslarla İsrail’in ilişkileri uzun yıllardır bilinen sebepler yüzünden son derece kötüydü. İsrail, bölgede nispeten Türkiye ile iyi ve çok yönlü ilişkiler içinde bulunuyordu. Bölgede Türkiye’siz İsrail, tek başına kalmış bir İsrail demektir.
Bu gerçeklere rağmen İsrail, Kudüs ve işgal altında tuttuğu Filistin topraklarında güce dayalı zorba politikalar izlemeye devam ediyor. Özellikle son Gazze operasyonunda İsrail’in Filistinli çocuklar ve sivil hedeflere karşı giriştiği yok etme operasyonu, Türkiye’de büyük tepki çekmişti. Bilindiği gibi İsrail bu saldırıyı Başbakan Ehud Olmert’in Ankara ziyareti ve Başbakan Erdoğan’la görüşmesinin hemen ardından gerçekleştirmişti. Bu durum Başbakan Erdoğan’ın Ocak ayında Davos’ta “one minute” çıkışı yapmasının psikolojik alt yapısını oluşturmuştu.
İsrailli pilotların da içinde bulunduğu güçlerin bu yıl Konya’da 12-24 Ekim’de yapacakları askeri tatbikatın uluslararası bölümü, Türkiye tarafından iptal edildi. Diplomatik kulislerde bu “iptal”, Türkiye’nin doğrudan İsrail’i karşısına almadan bulduğu bir “formül” olarak yorumlandı. Böylece Türkiye, “Gazze’yi bombalama eğitimini İsrailli pilotlar Türk hava sahasında aldılar” eleştirilerinin yeniden gündeme gelmesini engellemeyi amaçlamıştır. Diğer yandan da tatbikatın uluslararası bölümünün toptan iptalini de anlamlı bulanlar çıkmıştır. Onlar da Türkiye’nin tek başına “İsrail’i dışlayıp”, ikili ilişkilerde “kriz var” izlenimini yaratmak istemediğinden böyle bir yönteme başvurduğunu söylemektedir. İsrailli askeri yetkililer ise, “Türkiye’nin, tatbikatı ABD’nin İsrail’in dışlanması halinde katılmayacağını söylemesi üzerine iptal ettiği”ni iddia ettiler. İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısı Ayalon, Türkiye’nin İsrail hava kuvvetlerinin de katılacağı hava tatbikatını ertelemesiyle ilgili olarak “Ankara’nın bu adımının NATO, Avrupa ve Amerika’nın çıkarlarını da etkileyeceğini” iddia etmiştir. İsrail ordusundan yapılan açıklamada da, Türkiye’nin tatbikatı süresiz olarak ertelediği ve gerekçe olarak ise Türkiye’nin “katılımcıların içeriğini değiştirmek ve İsrail güçlerinin yer almamasını istemesi” gösterildi. Bunun üzerin İsrail basını, Türkiye’ye yönelik olarak ’Silah sistemlerine ilişkin satışlar iptal edilmeli. Ermeni soykırım tasarısı ile ilgili lobi faaliyetlerine son verilmeli’türünden açıklamalar yaptı.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı da Anadolu Kartalı tatbikatının uluslararası bölümünün ertelenmesinden siyasi bir anlam ve sonuç çıkarmanın doğru olmadığını, bu çerçevede İsrailli yetkililere atfen basında yer alan değerlendirmelerin kabulünün mümkün olmadığını belirterek, İsrailli yetkilileri açıklama ve tutumlarında aklı selime davet etmiştir. Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, 2001 yılından bu yana düzenli olarak yapılan Anadolu Kartalı Tatbikatı’nın, Türk Hava Kuvvetlerinin planladığı senaryo kapsamında icra edilen uluslararası katılımlara açık bir Türk tatbikatı olduğu, yılın değişik dönemlerine yayılarak safhalar halinde gerçekleştirildiği belirtildi.
Hangi gerekçe ile olursu olsun, tatbikatın iptal edilmiş olması, İsrail ile Türkiye arasındaki ilişkilerde gerilimi göstermektedir. İsrail’in, One Minute sonrası açıkça “Türkiye’nin arabulucu olmasını istemiyoruz” dediği de hatırlanmalıdır. Göstergeler, İsrail ile Türkiye arasında bir kriz olduğunu değil, ilişkilerin eskisi gibi gitmediğinin işareti olarak görülebilir.
