Finansal yatırım araçları kayıp getirdi

TÜİK, Ocak ayı finansal yatırım araçlarının reel getiri oranlarını açıkladı. Ocak ayı itibarıyla son bir yılda TÜFE''ye göre düzeltilmiş reel getiri olarak;

*Mevduat faizi yüzde eksi 25,55 oranında reel kayıp;

*BİST 100 endeksi yüzde 65,84 oranında reel getiri;

*Dolar yüzde eksi 12,01 oranında reel kayıp;

*Euro yüzde eksi 16,26 oranında reel kayıp;

*Altın yüzde eksi 7,29 oranında reel kayıp getirdi.

2023 Ocak ayında son bir yılda BİST 100 endeksi dışında bütün finansal yatırım araçları reel kayıp getirdi.

Aşağıdaki tablo, son beş yılda finansal yatırım araçlarına yapılan 100 liralık yatırımın her yılın Ocak ayında, reel değerinin nasıl değiştiğini gösteriyor.

Beş yıl sonunda; en yüksek reel getiriyi altın sağlamış ve altına yapılan 2018 yılı ocak ayında 100 liralık yatırımın reel değeri (satın alma gücü) 2023 Ocak ayında 196,62''ye yükselmiş. Mevduata para yatıranın 100 lirası da 69,4 liraya gerilemiş.

Borsaya yatırılan 100 lira reel değer olarak; 2023 Ocak ayında 136,72 lira olmuş. Ne var ki Borsa 3 Ocak''tan beri düşüyor. 3 Ocak''ta BİST 100 endeksi 5 626 iken, 8 Şubat''ta yüzde 19,92 oranında değer kaybederek 4 505''e geriledi. Böylece Ocak ayında BİST 100 endeksinin 123,5 olan reel değeri 98,9''a gerilemiş oldu. Yani bu durumda borsada son beş yılda kayıp getirdi ve 2018 yılı Ocak ayında 100 liralık yatırım reel olarak 8 Şubat 2023''te 98,9''a geriledi.

Son beş yılda, Dolar, Euro''dan daha fazla kazandırdı. Çünkü; dolar Euro''ya karşı değer kazandı ve 2018 Ocak ayında 1,2240 olan Euro/Dolar paritesi 2023 Ocak ayında 1,083''e geriledi.

Bir dolar artı bir Euro''dan oluşan; Merkez Bankası TÜFE bazlı reel kur endeksi de, 2018 Ocak ayında 86,85 iken 2023 Ocak ayında 56,99''a düştü. Bu demektir ki 2018 Ocak ayında TL döviz sepetine göre yüzde 15,15 oranında daha düşük değerde iken, şimdi 2023 Ocak ayında değer kaybetti ve yüzde 43,01 oranında daha düşük değerdedir.

TL döviz sepetine karşı yüzde 43 daha düşük değerde olması, daha da düşmesini önlüyor. Ama öte yandan döviz sorunu devam ettikçe tersine baskı oluşuyor ve TL değeri düşmeye devam ediyor. Son altı aydır kur artışı enflasyon artışının altında kaldı. Kurlarda şok artışlar olmadı. Ama, tek haneli faiz ve TL eksi reel faizi devam ettikçe, cari açığın finansmanı ve kısa vadeli dış borçları çevirme riski arttıkça, kurlarda yeni şok artışlar olabilir.

Öte yandan Dolar ve Euro''yu enflasyon yıpratıyor. ABD''nin de dolara müdahalesi oluyor. Bunun için tasarruflar borsa ve altına yöneliyor.

Aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi; altın fiyatlarında uzun zamanda oynaklık yüksek oldu. Bunun bir nedeni manipülasyon olabilir. Ancak artık altın çıkarma maliyetleri de arttı. Bundan sonra altın fiyatlarında artış daha istikrarlı olacaktır.