Dış ticarette akla zarar işler
TÜİK, 2015 baz yılına göre; ihracat ve ithalat birim değer endeksi ve miktar endeksi hazırlıyor. Birim değer endeksi; 2015 yılında 100 dolara ihraç ettiğimiz malı bugün kaç dolara ihraç ediyoruz ve aynı şekilde 2015 yılında 100 dolara ithal ettiğimiz malı bugün kaç dolara ithal ediyoruz, sorusuna cevap veriyor.
2022 Ekim ayında; ihracat birim değer endeksi 107,1 ve ithalat birim değer endeksi ise 143,9 oldu. Gıda ithalat fiyat birim endeksi, genel endekse göre daha düşük 117,2 oldu. Ama gel gör ki, Türkiye''de gıda fiyatları her zaman TÜFE''nin üstünde artıyor.
Dış ticaret hadleri aleyhte gelişti.
İhracat birim değer endeksi, ithalat birim değer endeksinden düşük çıktığı için dış ticaret hadleri de aleyhte gelişti ve yüzde 74,1 oldu.
Dış ticaret hadlerinin aleyhte gelişmesi, dış ticaret açıklarının artmasına neden oldu.
Dış ticaret haddi(oranı), bir ülkenin ihracat fiyatları ile ithalat fiyatları arasındaki oranı gösterir.
N=Px/Pm
N=Dış Ticaret Hadleri
Px=İhracat Fiyat Endeksi
Pm=İthalat Fiyat Endeksi
Dış ticaret haddi 100''ün altına 74''e gerilediği için aleyhte seyretmiştir. Kalkınmayı zorlar, dış kaynak ihtiyacını artırır.
EKİM AYI DIŞ TİCARET HADLERİ
Kalkınma sürecinde dış ticaret hadlerini lehe çevirmek, kalkınmayı hızlandırır. Reel gelir artışı, yurt içi hasıladan daha yüksek olur. Kalkınma için gerekli olan teknoloji ve yatırım malları ithalatı için ek kaynak sağlamış olur.
İthalatın daha pahalı olmasına tek haneli faiz sloganı sebep oldu. Dış ticaret hadleri aleyhte geliştikçe, cari açığımız da arttı. 2021 yılında 14,9 milyar dolar olan cari açık, 2022 yılında turizm gelirlerinin artmasına rağmen 50 milyar dolara yükseldi. İthalat fiyat endeksinin artması, ithalatın pahalılaşması fiyat istikrarını da bozdu.
Türkiye eğer yatırım malı ve teknoloji ithal etmek için dış açık vermiş olsaydı, zaten çoktan dış fazlaya geçerdi. Toplam ithalat içinde yatırım malı ithalatı yüzde 12 oranında yer tutuyor.
Gelir dağılımının bozulması, ikili piyasa yapısı oluşmasına neden olur. Ama yurt içi servet birikimi korunur. Gelir dağılımı politikaları değişir, yeniden gelir dağılımı düzelebilir.
Ancak cari açığın telafisi yoktur.
Cari açığın finansmanı ya doğrudan yabancı yatırım sermayesi ile veya dış borçlanmayla yapılır. Türkiye''de dış borçla yapıldı. Bu nedenle dış borç stoku arttı. Dış borçlarda temerrüt riski arttı. Dahası dış borçları geri ödediğimiz zaman net kaynak çıkışı olacaktır.
Türkiye''nin bir dış ticaret politikası yoktur.
Turizm Bakanı; 2022 yılı turizm gelirlerinin 46 milyar dolar olacağını açıkladı.
Bu sene Rusya''ya karşı olan dış ticaret açığı bir yıllık turizm gelirimizden daha fazla, 51 milyar dolardır. Çin''e karşı olan bir yıllık dış ticaret açığı da 38,5 milyar dolardır.
Rusya ve Çin için 2022 yıllık dış ticaret açığımız, 89,56 milyar dolardır. Eğer bu açığı düşürseydik, turizm gelirinin bir yararı olurdu. Şimdi ülke olarak çalışıyor ve turizmden kazanıyoruz. Plastik, bavul, incik boncuk almak için bunları Çin''e veriyoruz. Yani kendimize değil Rusya ve Çin''e çalışıyoruz.
Bu kadar yanlış, tesadüfen veya bilgisizlikten olmaz.