Merhaba değerli okurlarım,
Günümüzün en önemli sağlık sorunlarının başında akciğer kanseri gelmekte. Bunda çeşitli faktörlerin yanı sıra sigara en önemli sebebi teşkil etmekte. Günümüz gençlerinin arasında hızla yayılan ve kötü bir alışkanlık haline gelen elektronik sigara, akciğer kanserinin artışında hız kazandırmakta. Akciğer dokularındaki hücrelerde kontrolsüz çoğalan bir hastalıktır. Bu kontrolsüz üreme, komşu dokuları sararak veya akciğer dışındaki organlara geçerek (metastaz) sonuçlanabilir.
Dünya Sağlık Örgütü'nün raporuna göre tüm dünyada kanser türleri arasında, erkeklerde en sık ölüme neden olan ilk sıradadır.
Bu sebeple erken teşhisin önemi büyüktür.
Konuya ilişkin, Optimed Hastanesi’nden Göğüs Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Farrukh İbrahıiov Hocamızın önemli bilgilerini sizlerle paylaşıyorum.
Akciğer kanseri alt solunum yolları (trakea, bronş, bronşioller) veya akciğer parankiminden kaynaklanan kanser türüdür. Yüzde 95’i bronşlardan kaynaklanır ve küçük hücreli akciğer kanseri (KHAK) ve KHDAK olarak ikiye ayrılır. Bu ayrım tedavi ve prognoz belirlenmesi için gereklidir. Diğer hücre grupları akciğer kaynaklı malignitelerin %5’ini oluşturur.
IXX. yüzyıldan XX. yüzyıla geçilirken akciğer kanseri görülme sıklığı ve akciğer kanserine bağlı ölümlerin tüm ölüm nedenleri arasında oranı düşüktü. Ancak XX. yüzyılın ilk dekadlarında toplumun maruz kalmaya başladığı çeşitli ve yeni etiolojik ajanlar, artan yaşam süreleri, ilerleyen yıllarda akciğer kanserini XX. yüzyılın en önemli sorunlarında birisi haline getirmiştir
Epidemioloji:
Akciğer kanseri tüm dünyada en sık görülen ikinci kanser türü olmakla beraber kansere bağlı ölüm oranlarında ilk sıradadır. Her yıl ortalama 2 milyon üzerinde yeni vaka görülmektedir. Türkiye’de Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre erkeklerde en sık, kadınlarda ise dördüncü sıklıkta görülen kanser türüdür. Kadınlar ve erkekler birlikte değerlendirildiğinde ülkemizde en sık görülen ve kansere bağlı ölüm oranlarında ilk sırada yer alan kanser türüdür.
Etiyoloji:
Akciğer kanseri etiyolojisinde en önemli etken sigaradır. Aktif sigara içmekle beraber pasif sigara içenlerde de akciğer kanseri riski artar. Diğer risk faktörleri KOAH, kişide kanser öyküsü, ailede akciğer kanseri öyküsü, kanserojen madde maruziyeti (arsenik, krom, asbest, radon, eter, kadmiyum, berillyum, dizel dumanları) öyküsüdür.
Semptomlar:
Öksürük, kilo kaybı, nefes darlığı, göğüs ağrısı, hemoptzi akciğer kanserinde görülen en sık semptomlardır.
Tanı:
Girişimsel olmayan tanı yöntemleri (akciğer grafisi, USG, bilgisayarlı tomografi, PET BT, MRG) ile beraber akciğer kanserinde girşimsel (biyopsi, cerrahi) tanı yöntemleri kullanılmaktadır
Tedavi:
Tedavi planı yapılırken akciğer kanseri doğru evrelenmeli, mediastinal tutulum ve uzak metastazlar net olarak ortaya koyulmalıdır. Hastalık tanı koyulduğunda yüksek oranda ileri evrededir. Akciğerde sınırlı lezyonu olan hastalarda, cerrahi primer ve en etkili tedavi şeklidir. Temel amaç komplet rezeksiyondur. Seçili ileri evre bazı hasta gruplarında multimodal tedavi (cerrahi+kemoterapi+radyoterapi) uygulanmaktadır. Cerrahi tedavide açık, kapalı (VATS) ve robotik (RATS) yöntemler kullanılmakta olup, cerrahi prensip değişmemektedir.
Prognoz:
Akciğer kanserinde dört evre olup sağkalım sonuçları bu evrelere göre değişmektedir. IASLC (International Association for the Study of Lung Cancer) verilerine göre 5 yıllık genel sağkalımlar; evre 1: %89-71, evre 2: %64-55, evre 3: %37-11, evre 4: %6 olarak belirlenmiştir.
Hedef:
Akciğer kanseri politikalarında ilk hedef hasta sayını azaltmaksa, diğer hedef de hastalara erken tanı konulmasıdır. Hasta sayısını azaltmak için en etkili yöntem sigara bırakmak ve kirli havayla mücadeledir. NLST (National Lung Screening Trial) raporlarına göre ağır sigara içicisi (30paket/yıl üzeri) 55-74 yaş aralığında hasta popülasyonunda düşük doz bilgisayarlı tomografi (BT) çekilmesi akciğer kanserinden ölüm oranlarını %20 oranında azaltmaktadır.
