Son günlerin popüler konusu içki satışlarına getirilen sınırlamalar üzerine yapılan tartışmalar, Türkiye’yi ilginç bir noktaya taşıyor. Ben genelde alkole meraklı bir kişi değilim, gerektiği yerlerde ayda birkaç kez alkollü içki kullanan kişiyim ama Yeşilaycı da hiç değilim.
Ama konu içki satışlarına getirilen sınırlama olunca bizim televizyonlarda ABD’yi örnek gösteren ve mangalda kül bırakmayan palavralar dinleyince patladım. O yüzden size bugün ABD’de içki satış ve hizmet kurallarını anlatacağım. Belki bu yönetmelikleri hazırlayanlara yardımı olur.
1986 yılına kadar ABD’de içki satın alma yaşı her eyalette farklıydı. Ama bu tarihten itibaren tüm eyaletlerde 21 yaş altına içki satmama kararı alındı. Bu durum ehliyetlere bile yansıdı. Biliyorsunuz ABD’de 16,5 yaşında gençler ehliyet alabiliyor. İşte bu yüzden Virginia eyaletinde ehliyetlerdeki resimler 21 yaşa kadar yandan, 21 yaş sonrası önden çekilmiş olarak yer alıyor. Amaç, kasiyer sizden ehliyet istediğinde resminize bakmakla yaşınızı anlayıp içki satıyor.
İçki satışına gelince, genelde bira ve şarap türü içkiler hemen hemen tüm eyaletlerde gıda maddesi satan dükkânlarda satılabiliyor. Ancak ağır alkol denen, mesela rakı, votka, viski ve cin gibi içkiler, ya yalnız içki satan dükkânlarda veya Virginia eyaletinde olduğu gibi ABC diye bilinen eyalet içki satış mağazalarından alınabiliyor.
İçki satışı veya fiyatları eyaletten eyalete üzerine konan vergi nedeniyle değişiyor. Ancak bir eyaletten içki alıp ötekine götüremiyorsunuz. Bir şişeden falan söz etmiyorum kasalarla içki sözünü ettiğim. Aynı sınırlama sigara satışları için de söz konusu. Polis çevirmesinde bagajınızda bir kasa bira veya şarap bulunursa yandınız.
İçki tüketimine yani kullanımına gelince. Genelde eyaletler gece yarısı 2’den itibaren içkili yerleri kapatıyor. Açık alanda alenen içki içemezsiniz, aynı şey televizyon reklâmları için de geçerli, alkollü içkiyi gösterebilirsiniz ancak içerken değil masada dururken.
Şimdi anlatacaklarım da çocukların alkol satılan veya servis edilen yerlere girişi ile ilgili. Alkol servis edilen lokantalara 21 yaş altındaki çocuklar girebiliyor ama anne veya babası ile bile olsa garson kendilerine içki servis etmiyor. Garson yemek sırasında içki ısmarlayan gençlerden de hüviyet sorup ona göre siparişi getiriyor.
Mekânlar ise yemek ağırlıklı veya alkol ağırlıklı olarak tanımlanıyor. Eğer bir mekân yüzde 50’den fazla yemek servis ve hizmeti veriyorsa bu mekânlara 21 yaş altı girebiliyor. Yüzde 60 alkol satılan veya servis edilen bar, pavyon gibi mekânlara ise çocuklar giremiyor.
Ama diyeceksiniz ki ABD’de alkollü gençlerin trafik kaza haberlerini duyuyoruz. Normal. Gençler genelde anne ve babalarının evlerindeki alkolü tüketiyor ve kolayca aşırı derecede alkollü olabiliyor.
Aynı durum sigara için de geçerli. 18 yaşından küçüklere sigara satmak da yasak. Alkol veya sigara alamayan bir gence, içki ve sigara satın alıp vermek de suç.
Yakalanan sürücüyü, polis kelepçeleyip en az bir gece nezarette tutuyor. Ertesi gün de bu kişiler mahkemeye çıkarılıyor. Alkollü araç kullanmanın cezası da çok ağır.
Son olarak farklı bir konu: Başbakan, Galatasaray seyircisine kızmış ve stat için tehdit etmiş. Unutuyor, yapılan protesto futbol için değil, Türkiye için ve ayrıca harcadığı para da onun parası değil, bizim verdiğimiz vergiler. Bu durumu ayıplayan iki gazeteci ve Galatasaray Başkanı Adnan Polat da bence halk indinde gerekli notu aldılar sanırım. Bu yalakalık değil de nedir sizce?
