20 yılda 10 milyon işsiz yarattık

TÜİK 2022 yılı ortalama işsizlik oranını yüzde 10,4 olarak açıkladı.

Bugünkü siyasi iktidardan önce işsizlik oranı 2000 yılında yüzde 6,5 idi. 2001 krizi ile işsizlik oranı arttı. 2003 yılından bu yana ise yüzde 10 üstünde kronikleşti.

(Aşağıdaki grafik.)

Daha kolay yoldan hesaplarsak, son yirmi yılda

*2003 Türkiye nüfusu 66,1 milyon idi. 2022''de 85,3 milyon oldu. Nüfusumuz 19,2 milyon arttı.

*2003''te istihdam 21,1 milyon idi. 2022''de 30,8 milyon oldu. İstihdam 9,7 milyon arttı.

*Geride iktidarın yarattığı 19,2 -9,7 = 9,5 milyon kişi istihdam dışı, işsiz kaldı.

(Not; Okullaşma oranının sabit kaldığı varsayılmıştır.)

Aslında işsizliğin çözümü için önce gerçek işsizlik oranını bilmemiz gerekiyor. Bu anlamda TÜİK''le bir uyumsuzluk sorunumuz var. Bu sorun TÜİK''in işsizlik kriterlerinden ileri geliyor. Zira;

TÜİK işsiz nüfusu şöyle açıklıyor: "Referans dönemi içinde istihdam halinde olmayan kişilerden iş aramak için son dört hafta içinde aktif iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan kurumsal olmayan çalışma çağındaki tüm kişiler işsiz nüfusa dahildir."

Bu tarife göre TÜİK, uzun yıllar iş arayıp bulamamış ve bu nedenle iş bulma umudunu kaybetmiş 1 milyon 648 bin kişiyi işsiz saymıyor. Yine iş aramayan ve iş bulsa hemen başlayacak 1 milyon 176 bin kişiyi de işsiz saymıyor. Gerçekte ise bunlar Türkiye''de iş arzının dar olmasından kaynaklanan sorunlardır. Bu sayılanlar toplamı 2 milyon 824 bindir ve bunlar işsizdir.

Eğer bir istihdam politikası planlayacak olursak, 2022 işsizlik verileri ile;

Açıklanan işsiz sayısı; 3 milyon 582 bin artı iş bulma umudu kaybolanlar ve iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar 2 milyon 824 bin, fiilen işsiz sayısı toplamı 6 milyon 495 bindir.

GERÇEK İŞSİZ ORANI

Açıklanan işsiz sayısı; 3 milyon 582 bin,

İş bulma umudu olmayan işsizler ile iş aramayan ve fakat iş bulsa hemen işe başlayacak olanlar; 2 milyon 824 milyon;

TOPLAM İŞSİZ SAYISI: 6 milyon 495 bin .

FİİLÎ İŞSİZLİK ORANI

Açıklanan işgücü; 34 milyon 334 bin,

İşsiz sayılmayanlar; 2 milyon 495 bin,

Fiili işgücü; 36 milyon 829 bin,

Fiili işsizlik oranı: 6 495 / 36 892 = yüzde 17,6''dır.

Türkiye''de fiili işsizlik oranı yüzde17,6''dır. Bu gerçeği yaşayarak da görüyoruz.

Gençler arasındaki yüzde 19,4 olan işsizlik oranını da aynı oranda hesaplarsak, yüzde 32,8 e çıkıyor.

Bizim de üye olduğumuz OECD ülkelerinde 2022 ortalama işsizlik oranı yüzde 4,8''dir. Avrupa Birliği Euro ortalama işsizlik oranı ise yüzde 6,5''tir.

Kaldı ki; 2000 yılında OECD ülkelerinde gençler arasında işsizlik oranı yüzde 12,8 dir.

İşsizliğin kronik yapı kazanmasının en önemli nedeni, üretimde ithal girdi payının yüzde 40''ın üstünde olması nedeni ile istihdam yaratamıyor, girdi ithal ettiğimiz ülkelerde istihdam yaratmış oluyoruz.

Yatırım eğiliminin düşmesi, Suriyeli ve Afganlıların kayıt dışı çalışması da işsizliği artırdı.

Elbette işsizlik kader değil, seçim sonrası gelecek iktidarın, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü yeniden tesis etmesi, güven sağlaması ve yatırımların önünü açması, devletin ithal girdi üretimine bizzat girmesi ve Suriyeli ve Afganlıları göndermesi gerekir.