Haziran 2023 başında Karaburun’un gündemine gelen Mordoğan Ayıbalığı Mevkii’ndeki kaçak iskele, geçtiğimiz yıl boyunca kurumların yoğun yazışmalarına konu olmuştu.
Dün sabah yıkım kararı gereği İzmir Büyükşehir Belediyesi ekipleri iskeleye müdahale etmek üzere bölgeye gitti ancak yıkım gerçekleştirilemedi. İzmir Belediyesi'ne bağlı Zabıta, İtfaiye, Yapı Kontrol, Fen İşleri Yıkım Şubesi ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İl Müdürlüğü ekipleri, eski adıyla Seal Beach yeni adıyla For You 35 işletmesine ulaşamadı.
İşletme, özel mülk olduğu gerekçesiyle direnç göstererek ekiplerin karadan iskeleye ulaşımını engelledi. Bu engellemeler sonucunda İzmir’den itfaiye botu çağrıldı ve ekipler denizden iskeleye ulaşmaya çalıştı. Ancak bu sefer de işletme personeli ve tatilciler, itfaiye botunun önünde yüzerek karaya çıkışı engelledi. Sahil Güvenlik Botu tarafından yapılan uyarılar dikkate alınmadı. Kurumlar arasındaki yetki tartışmaları devam ederken, Mordoğan Ayıbalığı’ndaki kaçak iskele, Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları (ÖÇKB) içinde yer alıyor.
Sualtı Araştırmaları Derneği/Akdeniz Foku Araştırma Grubu (SAD-AFAG) ve Karaburun Yerel Fok Komitesi tarafından yapılan ortak açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“Karaburun-Ildır Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde yer alan Mordoğan Ayıbalığı Mevkii, Akdeniz Foku ve yaşam alanlarına ilişkin plan notları barındıran bir bölgedir. Bu bölge, dünya çapında nesli tehlike altında olan Akdeniz foklarının ülkemizdeki nadir yavrulama ve yaşam alanlarından biridir. Akdeniz Fokları bu kayalık alanlardaki mağaralarda iki yılda bir yavru doğurur ve hem insan baskısına hem de doğanın sert koşullarına karşı neslini sürdürmeye çalışır. 4,5 ay boyunca mağaralarda yavrusunu emziren Akdeniz Fokları daha sonra mağara dışında yüzmeyi öğretir. Akdeniz Foklarının son sığınakları olan bu mağaralar ve çevresindeki karasal ve denizel alanlar özellikle korunması gereken alanlardır. Bu nedenle mağara önü, üstü ve çevre alanının korunmasının önemi büyüktür. Yerel yöneticilerin ve bu alanlardan yararlanan işletmelerin korumada duyarlı davranması öncelikli olmalıdır. Zira nesli tehlike altında olan canlıların yaşam alanları ile birlikte korunması hem ulusal mevzuatımız hem de taraf olunan uluslararası sözleşmelerde taahhüt altındadır. Akdeniz Foku ve yaşam alanları titizlikle korunması gerekirken Mordoğan Ayıbalığı’ndaki iskele, doğal yaşam ve dokunun nasıl önemsenmeden kullanıldığının somut bir örneğidir.
Karaburun Yarımadası ÖÇKB kapsamında koruma koşullarının oluşturduğu bir bölge olması gerekirken yanlış uygulamaların yoğun olduğu bir bölge haline gelmiştir. Mordoğan Ayıbalığı’nda bir yılı aşkın süredir ruhsatsız bir iskelenin kurumların yetki tartışmalarıyla ayakta kalması ve bu duruma kurumların seyirci kalması üzücüdür. Turizm sezonu öncesi ortadan kaldırılması gereken kaçak iskelenin yıkımının temmuz ayına kadar ertelenmesi ve yıkımının gerçekleşmemesinden tüm ilgili kurumlar sorumludur. Kıyı alanlarında benzer kaçak yapılaşmaların tekrar yaşanmaması adına Çevre Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıkları Koruma Genel Müdürlüğü’nden Karaburun-Ildır Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim Planları sürecinde Mordoğan Ayıbalığı Mağarası denizel ve karasal alanının “Kesin Korunacak Hassas Alan” olarak ilan edilmesini bekliyor ve Mordoğan Ayıbalığı’ndaki kaçak iskelenin ivedilikle yıkılmasını talep ediyoruz.”
OLAYIN GEÇMİŞİ
Haziran 2023'te Mordoğan Ayıbalığı Mevkii'nde sezon açılışı yapılan bir işletmenin, Akdeniz Foku ve yaşam alanı içinde, kıyı kanununa aykırı olarak inşa ettiği kaçak iskelesi yerel birimler tarafından fark edilmemiş ve yerel halk tarafından protesto edilmişti. SAD-AFAG ve Karaburun Yerel Fok Komitesi’nin Haziran 2023’ten bu yana yürüttüğü incelemeler, yazışmalar ve basın duyuruları sonucunda, Mordoğan Ayıbalığı'ndaki kaçak iskele için herhangi bir izin alınmadığı, kiralama, tahsis, işletme hakkı veya kullanma izni olmadığı ortaya çıktı. İzmir Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü, yapı olarak kabul edilen iskele vb. imalatlar için ruhsat almanın yasal bir gereklilik olduğunu belirterek, bu kaçak iskelenin ruhsatsız olduğunu ilgili birimlere iletmişti. Ayrıca, Ulaştırma Bakanlığı Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürlüğü de iskelenin Bakanlık izni olmadığını resmi yazıyla SAD-AFAG’a bildirmişti.
Ruhsatsız yapılan kaçak yapılarla ilgili olarak İmar Kanunu ve Kıyı Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca, Karaburun Yarımadası ÖÇKB sınırları içinde ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapılması halinde yasal iş ve işlemleri gerçekleştirmenin öncelikle Karaburun Belediye Başkanlığı’na ait olduğu, yasal süre içinde bu işlemler gerçekleştirilmiyorsa İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin “İmar Denetim Yetkisi” ile yıkımı gerçekleştirmesi gerektiği İzmir Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü tarafından ilgili birimlere iletilmişti.
Sonuç olarak, bir yıl süren yazışmaların ardından Mordoğan Ayıbalığı’ndaki kaçak iskelenin yıkım işlemini Karaburun Belediyesi yerine İzmir Büyükşehir Belediyesi üstlenerek bu konuda yapılacak iş ve işlemleri yürüteceğini ilgili birimlere bildirmişti. SAD-AFAG ve Karaburun Yerel Fok Komitesi’nin 10 Mayıs’ta İzmir Büyükşehir Belediyesi’ni göreve çağıran basın duyurusu sonrasında, İBŞB web sayfasından yapılan açıklamada, "Başkanlık Oluru" kapsamında 3 Mayıs 2024 tarihinde işyerinin yetkililerine tebligat yapıldığı ve tebligatın ardından 15 günlük zorunlu yasal sürecin tamamlanmasıyla birlikte yıkım işleminin Fen İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından yürütüleceği duyurulmuştu.
