Hasat zamanı başlayan enginarın bu yıl tanesinin 12,5 liradan satılacağı ifade edildi. Enginarın faydaları saymakla bitmiyor. Ayrıca enginardan birçok yiyecek ve içecek üretiliyor.
ENGİNAR NEDİR?
Enginar, çok yönlü şifalı bir besindir ve sebze olarak bilinse de, aslında devedikeni bitkisinin bir türüdür. Son derece besleyici olan enginar aynı zamanda bağışıklığı güçlendirir ve kanser, kolesterol, diyabet, ateroskleroz, kalp krizi ve felç gibi hastalıklara karşı da koruma sağlar. Ayrıca uzun zamandır karaciğere ve sindirim sistemine faydaları nedeniyle özellikle Hepatit ve karaciğer hastalarına doktorlar tarafından tavsiye edilmektedir. Enginar en çok yemeği yapılarak tüketilir. Fakat, enginar hapı, sirkesi, çayı ve suyu da farklı yararları olan ürünlerdir.
Enginar, özellikle kış aylarında tüketilen, besin kaynakları bakımından zengin bir sebzedir. Akdeniz’de yetişen bu şifalı bitki otantik görünüme sahip olan pembe çiçekler ve yenilen tohumlardan oluşur. Enginarın yenilebilir kısmı, tamamen çiçeklenmeden önceki tomurcuk halidir. Çiçekleri tamamen açtıktan sonra sert ve neredeyse yenmez hale geldiklerinden, zamanlama onları yetiştirirken çok önemlidir.
ENGİNARIN BESİN DEĞERLERİ
Enginarın, doymuş yağ ve kolesterol oranı düşüktür. Aynı zamanda zengin lif, vitamin ve mineral kaynağıdır. C vitamini, tiamin, folat, riboflavin, niasin, vitamin B-6, B-12, A, E, D ve K vitaminlerini içerir. Ayrıca kalsiyum, magnezyum, demir, sodyum, çinko, potasyum gibi minerallere de sahiptir.
ENGİNARIN FAYDALARI NELERDİR?
Enginar tüketmek, başta kalp ve damarlar olmak üzere vücudun sağlığını korur; çeşitli kanser türlerini önleyen vitamin, mineral ve antioksidanlara sahiptir. Kadın ve erkekler için oldukça yararı olan enginar, tüketilmesi gereken gıdalar arasında yer alır.
-Kanser riskini azaltır
Enginar, tüm sebzeler içerisinde en yüksek antioksidan seviyesine sahip sebzedir. Antioksidanlar, hücre metabolizmasının doğal yan ürünleri olan serbest radikallerin etkilerine karşı vücudun temel savunma yöntemlerinden biridir ve kansere karşı koruma sağlar. Enginarın içerisindeki antioksidan, polifenoller adı verilen doğal kimyasallardan oluşur. Polifenoller, vücutta hücre aşınmasını önleyen antioksidanların bir parçasıdır. Polifenoller, herhangi bir hastada kanserin etkilerini yavaşlatacak, durdurabilecek veya tamamen tersine çevirebilecek özelliklere sahiptir.
Enginarın antioksidan açısından güçlü olmasını sağlayan diğer bileşik ise kuersetindir. Kuersetin kalp sağlığını koruyan ve antikanser özelliği gösteren doğal bir bileşiktir. C vitamini de iyi bilinen bir antioksidandır ve enginarda yüksek seviyede bulunur. C vitamininin mukoza iltihabı ve fibrozis gibi rahatsızlıkları aktif olarak ortadan kaldırdığı ve ayrıca meme kanseri olasılığını azalttığı kanıtlanmıştır.
-Kalp sağlığını korur
Enginarın kalbi en iyi koruyan gıdaların başında geldiği bilinmektedir. Yapraklarındaki bazı bileşenlerin kötü kolesterol (LDL) seviyelerini düşürdüğü ve iyi kolesterol düzeylerini (HDL veya omega-3 yağ asitleri) arttırdığı bulunmuştur. Kötü kolesterol, kardiyovasküler sistemin arterlerinde biriken, kan basıncını artıran, kan akışını engelleyen ve potansiyel olarak ölümcül kalp krizlerine ve felçlere yol açabilen bir yağ türüdür.
Kötü kolesterolü azaltmanın en iyi yolu, sağlıklı beslenmek ve doğru besinleri tüketmektir. Enginar, kalp sağlığını koruyan vitamin, bileşen ve doğal kimyasallara sahiptir.
-Karaciğer sağlığını korur
Enginarın, içerisindeki sinarin ve silimarin antioksidanları ile toksinlerin mevcudiyetini azaltarak karaciğer ve vücuttan atılmasını kolaylaştırdığı kanıtlanmıştır. Bazı çalışmalar, bu antioksidanların zarar görmüş karaciğer hücrelerinin yeniden büyümesini ve onarılmasını etkin bir şekilde teşvik ettiğini göstermiştir.
-Bağırsak hareketlerini düzenler
Enginar, sindirim sisteminin sağlığını ve işlevselliğini iyileştirmek için en yararlı besinlerden biridir; diyet lifinin zengin bir kaynağıdır. Lif (posa), bağırsak hareketlerini düzenli tutmaya ve kabızlık belirtilerini azaltmaya yardımcı olur. Bağırsak hareketlerini düzenleyen zengin lif kaynaklı enginar, mide ve bağırsak kanserlerini önlemeye de yardımcıdır. Bunlara ek olarak mide asidini yok eder, şişkinlik ve krampları ortadan kaldırır.
-Kusurlu doğumları önler
Enginarın içerdiği folik asit hamilelik öncesinde ve hamilelik süresince en gerekli maddelerden biridir. Folik asit, bebeklerde nöral tüp defektlerinin ortaya çıkmasını önler. Bu nedenle hamilelik döneminde enginar tüketmek çok önemlidir.
-Mineraller sayesinde kemikleri güçlendirir
Enginar, magnezyum, fosfor ve manganez gibi minerallere ve K vitaminine sahip olan güçlü bir besin kaynağıdır. Bu mineraller, kemik sağlığının korunması için önemlidir. Böylece enginar, osteoporoz (kemik erimesi) gibi hastalık ihtimallerini azaltır.
-Beyin fonksiyonlarını geliştirir
Enginarda bulunan önemli bir mineral olan fosfor, beyin hücrelerinde de bulunur. Fosfor eksiklikleri, bilişsel yeteneklerde ciddi düşüşlere yol açar. Fosfordan zengin beslenmek beyin sağlığını korumak açısından çok önemlidir.
-Enginar hepatit B tedavisinde etkili mi?
Enginar, ciarin asidine sahip olan önemli bir bitkidir. Bu asit, hücre yenilenmesinde oldukça etkilidir ve hastalıklara karşı koruma sağlar. Yapılan bilimsel araştırmalar, enginarın hepatite (Hepatit B ve C) karşı korunmada en etkili olan bitkiler arasında yer aldığını göstermiştir. Enginar, hepatite karşı kesin bir tedavi yöntemi değildir ancak hepatitten koruyucu ve tedaviyi destekleyici rol oynar.
-Enginar hapı faydalı mı?
Enginar özü içeren kapsül haplar, enginarın faydalarını taşır. Enginar hapı, içerisindeki ruteolin maddesi ile kolesterolü düşürmede etkilidir. Bitkisel bir hap olan enginar kapsülleri, kireçlenme, kalp, damar, sindirim ve cinsel sorunlar üzerinde olumlu etkiler yaratır. Bunların yanında enginar hapı, karaciğer dostudur. Hap, sağlık için bir ek takviyedir. Diğer ilaçlar gibi bir hastalığın tedavisi olarak alınmaz. Bu nedenle vitamin hapı olarak görülebilir. Ancak kullanmadan önce doktora başvurmakta yarar vardır.
-Enginar sirkesinin faydaları
Enginar, sirkesi tamamen enginardan elde edilir. Enginar sirkesinin en belirgin yararları şeker hastalığına iyi gelmesi, yüksek tansiyonu ve kolesterolü düşürmesidir. Enginar sirkesi, enginarın sahip olduğu tüm besin değerlerine sahiptir. 500 ml fiyatı genel olarak 15-20 TL aralığında olan enginar sirkesi, yemek ve salatalarda kullanılabilir.
-Enginar sirkesi zayıflatır mı?
Enginar sirkesi, mide rahatsızlıkları, şişkinlik ve bağırsak problemlerine karşı faydalıdır. Sindirim sistemini düzenlemesi ve bağırsakları rahatlatması ile kilo vermeyi kolaylaştırır. Bir bardak suyun içerisine eklenen 1 yemek kaşığı enginar sirkesi, sindirim sorunlarına karşı günlük olarak tüketilebilir.
Enginar suyunu elde etmek için enginarın yaprakları kullanılır. Yapraklar tek tek gövdeden ayrılarak bir tencere içerisine alınır. Tencereye su konur ve kaynatılır. Su kaynadıktan sonra soğumaya bırakılır. Son olarak yapraklar sıkılır ve elde edilen enginar suyu kullanılır. Enginar suyu tüketilirken, bardağın 4 te 3’ü içme suyu ile tamamlanır.
Enginar suyu, sindirim sistemi sorunlarını ortadan kaldırır ve içerisindeki lifler bağırsak hareketlerini düzenler. Böylelikle daha rahat kilo vermeyi sağlar.
İdrar söktürücü etkisi vardır ve mesane problemlerini giderir.
Kötü kolesterol seviyesini düşürür. Kolesterolü dengeleyici etkisi ile kalp hastalıkları oluşumunu engeller.
Antioksidan özelliği ile vücudu çeşitli hastalıklara karşı korur.
Cilt sağlığını korur ve deride mantar oluşumunu önler.
Enginar suyu ile saçları yıkamak, köklerini güçlendirerek sağlıklı görünmesini sağlar.
İçerisindeki K vitamini sayesinde kemikleri güçlendirir.
Enginar suyu, kan basıncını sağlıklı seviyede tutar ve böylelikle damarların tıkanmasını engeller.
ENGİNAR ÇAYI NASIL HAZIRLANIR?
Enginar çayı, enginarın kurutulmuş yapraklarından elde edilir. Yapraklar, kuru ve temiz bir yere serilerek evde kurutulabilir veya hazır olarak alınabilir. Kurutulmuş enginar yapraklarını market ve aktarlarda bulmak mümkündür.
Çayı demlemek için (tek kişilik) 1 tatlı kaşığı kurutulmuş enginar yaprağı kullanılır. 1 cezve suyun içerisine yapraklar atılır ve kaynatılır. Daha sonra süzülerek tüketilir. Çay, limon ve bal eşliğinde içilebilir.
Enginar çayının faydaları, suyu ve kendisi ile benzerdir. Enginar çayı, günlük olarak 1 bardak tüketildiğinde, sahip olduğu tüm vitamin ve mineral değerlerini size kazandırır. Sabahları aç karnına, kahvaltıda veya akşamları tüketilebilir. Yemeğinden farklı olarak sindirim sistemi ve bağışıklık üzerinde daha fazla etkilidir. Aynı zamanda bağırsakları çalıştırma etkisi ile kilo vermeye yardımcıdır.
ENGİNAR NASIL PİŞİRİLİR?
Enginar pişirmeden önce, yaprakların sonunda bulunan küçük dikenleri kesilmeli ve yıkanmalıdır. Enginar bir tavada tek başına veya farklı baharatlar ve sebzeler ile birlikte pişirilebilir. Pişirildikten sonra sıcak veya soğuk yenilebilir, sağlıklı soslarla da servis edilebilir.
Enginarın kalbi olarak bilinen iç kısmı, sebze yemeklerinde kullanılabilir veya tek başına tüketilebilir. Yaprakları ise sağlığa olan faydaları nedeni ile kullanılabilir.
Bütün olarak marketten aldığınız enginarın yapraklarının sivri uçlarını kesin. Sağlıksız görünen kısımları da kesebilirsiniz.
Enginarı bütün olarak bir tencere içerisine alın ve su ekleyerek orta ateşte kaynatın. Kaynama işlemi sırasında tencerenin kapağını kapatmamaya özen gösterin. Kapak kapalı olduğunda enginarın rengi kahverengiye dönecektir.
Haşlanmış olan enginarın yaprakları kolayca ayrılır. Yaprakları yoğurt ve mayonez ile tüketebilirsiniz.
Enginar, farklı çeşitlerde dolma, zeytinyağlı, dip sos, çorba ve salata olarak hazırlanabilir. Makarna ve farklı sebze yemekleri içerisinde de kullanılabilir.
ENGİNAR DOLMASI TARİFİ
Enginar denilince akla ilk olarak zeytinyağlı dolması gelir. Yapanlar tarafından çok beğenilen dolmanın tarifi oldukça basittir. İlk olarak enginarın dış yapraklarının bir kısmı alınır ve sap kısmı kesilir. Daha sonra kararmaması için limonlu suda bekletilir. Orta kısımları aralanan enginarlar, dolma yapılmaya hazırdır.
Malzemeler;
5 adet taze enginar
1 adet kuru soğan
3/4 su bardağı pirinç
6 yemek kaşığı zeytinyağı
2 veya 3 yemek kaşığı kuş üzümü
2 veya 3 yemek kaşığı dolmalık fıstık
1 çay kaşığı tuz, 1 tatlı kaşığı toz şeker
Yarım çay kaşığı yenibahar
Yarım demet nane
Yarım demet dereotu
3/4 su bardağı sucak su
Üzeri için;
3/4 su bardağı sıcak su
1/2 çay bardağı zeytinyağı
1 adet limon
Yapımı;
İç harcı hazırlamak için kabukları soyulan soğanı küçük parçalar halinde doğrayın. Kuş üzümlerini suyun içerisine bekletin.
Saplarını ayıkladığınız taze nane ve dereotunu ince ince kıyın. Pirinçleri bol suda yıkayarak suyunu süzün.
Geniş tabanlı bir tencere içerisinde zeytinyağını kızdırın. Kuru soğanı ekleyerek renklenene kadar kavurun. Dolmalık fıstıkları da ekleyin.
Yumuşayan soğanların içerisine suyu iyice süzülen pirinci ekleyin ve karıştırmaya devam edin.
Kuş üzümü, toz şeker, tuz ve yeni baharı da ekleyip suyunu ilave edin. Suyunu çekene kadar kısık ateşte pişirin.
Kalın saplarını kestiğiniz enginarları limonlu kaynar su içerisinde kısa bir süre bekletin. Ardından soğuk suda durulayın ve dış kısmındaki etli yapraklarını eşit oranda düzelterek kesin.
Enginarların orta kısımlarını parmağınız ile bastırarak aralayın. Ortasındaki fazla yaprakları alın. Ardından tatlı kaşığı yardımı ile orta kısımdaki tüylü yerleri kazıyarak çıkartın.
Son kez bol su ile duruladığınız enginarları, limonlu su ile ovarak bekletin.
Soğumuş olan iç harcın içerisine nane ve dereotunu ekleyerek tahta kaşıkla karıştırın. Harcı, temizlenmiş enginarların içerisine eşit biçimde doldurun.
Enginar dolmalarını geniş ve yüksek bir tencere içerisine boşluk bırakmadan yerleştirin. Limon dilimlerini enginarların üzerine yerleştirin. Üzerine zeytinyağı gezdirin ve sıcak suyu ekleyin.
Dolmaların üzerine yağlı kağıt sererek tencerenin kapağını kapatın. Kısık ateşte 40 dakika kadar pişirin ve aralıklı olarak suyunu kontrol edin.
ENGİNARIN ZARARLARI VAR MI?
Enginarın faydaları muazzam görünse de, hemen hemen her gıda maddesinde olduğu gibi tehlikeler yaratabilir. Bazı insanlar, enginar yaprağı ekstresine alerjik reaksiyon gösterebilir.
Enginarlar teknik olarak bir sebze değil, bir deve dikeni olduğu için, ragweed, papatyalar, marigolds veya krizantemlerle yakından ilişkilidir. Bu alerjilerden muzdarip birçok insan da enginar ile kötü bir deneyime sahip olabilir.
Karaciğer hastalığı ya da safra kesesi rahatsızlığı olan kişiler, diyetlerine enginar eklememelidir. Çünkü enginar, hastalığın bazı olumsuz yönlerini alevlendirebilir. Karaciğer ve safra kesesi hastalığı olan kişiler, doktor tavsiyesi üzerine belirli miktarda enginar tüketmelidir.
Enginar idrar sökücü etkisi ile sık idrara çıkma rahatsızlığı olan kişilerde durumu kötüleştirebilir.
Son olarak enginar, hastalıklara karşı bir tedavi olarak tüketilmemelidir. Bunun yerine vitamin ve mineral bakımından zengin olan bir sebze olarak görülmelidir.
