Dolmabahçe'deki son 10 gün

Dolmabahçe'deki son 10 gün

Türkiye Cumhuriyeti kurucusu Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün ebediyete intikalinin 78. yılında Dolmabahçe'de yaşadığı son 10 günü Yrd. Doç. Dr. Hayrünisa Alp anlattı.

1/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 1
57 yıllık hayatına bir milletin kurtuluşunu ve yeniden doğuşunu sığdırabilen koca yürekli bir adamdı. Bir ulusun var olma mücadelesindeki tüm cephelerde en önde yer aldı, yaptığı devrimlerle ülkede bir devri yeniden başlattı.
2/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 2
Başkumandan Mustafa Kemal Atatürk'ün kendi hayatının önüne aldığı milletinden ayrılışının 78. yılında O'nu saygıyla anarken, Dolmabahçe Sarayı'nda geçirdiği son 10 günde yaşadıklarını İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü'nden Yrd. Doç. Dr. Hayrünisa Alp ile sarayın bahçesinde konuştuk.
3/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 3
Ömrünün önemli bir kısmını savaşlarda cephede geçirmiş biri olarak, Trablusgarp'tan Milli Mücadele'nin sonuna kadar geçen sürecin ardından 1923-1938 yılları arasında siyasi hayat Atatürk'ü çok yıpratmıştı. Zaman zaman bozulan sağlığı 1937 yılı sonlarına doğru iyice bozulmaya başlamış ardından da toparlanamamış daha kötüye gitmişti.
4/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 4
Ömrünün önemli bir kısmını savaşlarda cephede geçirmiş biri olarak, Trablusgarp'tan Milli Mücadele'nin sonuna kadar geçen sürecin ardından 1923-1938 yılları arasında siyasi hayat Atatürk'ü çok yıpratmıştı. Zaman zaman bozulan sağlığı 1937 yılı sonlarına doğru iyice bozulmaya başlamış ardından da toparlanamamış daha kötüye gitmişti.
5/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 5
Kısa süre içinde yerli ve yabancı doktorlar da Gazi'yi muayene etti ve hastalığına siroz teşhisi konuldu. Bundan sonra yapması gereken doktorların dediği gibi dinlenmek ve diyetine dikkat etmekti.
6/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 6
Fakat Atatürk'ün kendi hayatının bile önünde tuttuğu bir şey vardı ki vatan ve milletin geleceği. Bu nedenle Atatürk, kendisini iyi hisseder hissetmez yeniden çalışmaya başlayarak, savaşın eşiğindeki dünyanın sorunlarına ve daha da önemlisi kafasını meşgul eden Hatay meselesine yoğunlaşmıştı.
7/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 7
Hatay'ın özerkliği sağlanmıştı. Ancak Milletler Cemiyeti'nin bölgede yaptığı sayımda Türkler azınlıkta, Arap ve Ermenilerse çoğunlukta gösteriliyordu. Antakya'da Türklerin yaptığı bir mitingle bu durum protesto edilerek Fransa üzerinde bir baskı unsuru oluşturmak hedeflenmişti.
8/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 8
Atatürk hastalığına bakmadan Ankara'da katıldığı 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı kutlamalarının ardından Mersin'e gitmek üzere tren yolculuğu yapmıştı. Buradaki yoğun programın ve bunaltıcı sıcağın da etkisiyle hastalığı daha da ilerlemişti.
9/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 9
Hatay bundan bir yıl sonra anavatana katılacak, Atatürk, milletine karşı son görevini de yerine getirmiş olacaktı. 29 Ekim'den 7 Kasım'a dek Atatürk son 10 günde hastalıkla mücadele etmiş 8 Kasım'da son büyük komasıyla sessizliğe bürünmüştü.
10/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 10
29 Ekim 1938'de Paris'ten getirilen Dr. Fissenger'in muayenesinde hastalığın biraz daha ilerlemiş olduğu anlaşılmıştı. Bu arada Cumhuriyet'in 15. yıl kutlamaları için Atatürk Ankara'daki kutlamalara katılmak istiyordu.
11/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 11
Ankara Hipodromu'ndaki törenler öncesinde Celal Bayar, Ata'nın orduya mesajını okurken, O, sarayda hasta yatağında Salih Bozok'a durup durup, "Ah Ankara'ya gidemedik..." diye yakınıyordu.
12/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 12
Akşam olunca havai fişekler gökyüzünü inletmeye başladı. Atatürk sofracı Kamil'e gürültüleri sordu. O da 'Gök gürlüyor Paşam' dedi ama Gazi inanır mı? 'Hadi enayi' diye yanıt verdi. O sırada hiç beklenmedik bir şey oldu. 29 Ekim törenlerinden dönen Kuleli Askeri Lisesi öğrencilerini taşıyan vapur Dolmabahçe önünden geçiyordu.
13/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 13
"Atamızı görmek istiyoruz" diye bağıran öğrenciler ardından da İstiklal Marşı'nı ve 10. Yıl Marşı'nı söylemeye başladılar. Silah arkadaşı Kılıç Ali, hemen pencereye koştu. Arkasına baktığında yatağında doğrulmuş, oturuyordu Paşa. Yanındakiler, Atatürk'ün ilk kez o gün ağladığını gördüler.
14/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 14
Hastalığından kutlamalara gidemeyen Atatürk, kendi adına yapılacak konuşmaya "Büyük Meclis'e, gireceği bütün işlerde başarılar dilerim" sözünü eklemiş, bu sözler millete söylediği son sözleri olmuştu.
15/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 15
Atatürk 29 Ekim'den 7 Kasım'a kadarki 10 günü yarı uyur, yarı uyanık vaziyette geçirdi. Genellikle kendinde değildi. Uyku arasında bazı kelimeleri belli belirsiz tekrar ediyor, ayıldıkça da süt, pirinç suyu ve meyve sularından oluşan mönüden yemeye çalışıyordu. O günlerde canı enginar yemeği istedi.
16/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 16
Fakat o zaman İstanbul'da enginar bulunmadığından Hatay'a ısmarlandı. Enginarlar geldiğinde o derin bir uykudaydı. Yemek kısmet olmadı. 5 Kasım Cumartesi kendine gelir gibi olunca başucundaki Makbule Hanım, Afet Hanım ve Sabiha Hanım, ince, kemikli elini son kez öperek O'nunla vedalaştılar.
17/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 17
5 Kasım'dan 6 Kasım'a dek ara ara rahatsızlığı artan Paşa 7 Kasım'da ağırlaşmıştı. Karnındaki su iyice artmış, göğsüne ve kalbine baskı yapıyordu. Sonunda 7 Kasım Pazartesi sabahı sırt üstü yatarken kanlı tükürmeye başladı. Hemen doktorlar geldi. Atatürk, Nihat Reşat Belger'e "Doktor, karnımdan suyu çekmek zamanı geldi" dedi.
18/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 18
5 Kasım'dan 6 Kasım'a dek ara ara rahatsızlığı artan Paşa 7 Kasım'da ağırlaşmıştı. Karnındaki su iyice artmış, göğsüne ve kalbine baskı yapıyordu. Sonunda 7 Kasım Pazartesi sabahı sırt üstü yatarken kanlı tükürmeye başladı. Hemen doktorlar geldi. Atatürk, Nihat Reşat Belger'e "Doktor, karnımdan suyu çekmek zamanı geldi" dedi.
19/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 19
5 Kasım'dan 6 Kasım'a dek ara ara rahatsızlığı artan Paşa 7 Kasım'da ağırlaşmıştı. Karnındaki su iyice artmış, göğsüne ve kalbine baskı yapıyordu. Sonunda 7 Kasım Pazartesi sabahı sırt üstü yatarken kanlı tükürmeye başladı. Hemen doktorlar geldi. Atatürk, Nihat Reşat Belger'e "Doktor, karnımdan suyu çekmek zamanı geldi" dedi.
20/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 20
Akşama doğru Atatürk yeni bir komaya girdi. Gözbebekleri ışığa cevap verse de artık refleks alınamıyordu. Başucundaki doktorlar Müşahede Defteri'ne 'Agoni' diye not düştüler." Agoni", "can çekişme" demekti. 9 Kasım'ı 10 Kasım'a bağlayan gece oldukça zor geçti.
21/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 21
Atatürk'e kısa aralıklarla oksijen verildi. Şafak doğarken sarayın dışında İstanbul, hüzünlü bir sabaha hazırlanıyordu. Saat 08.00'de Dr. Mehmet Kâmil Berk ve Dr. Nihat Reşat Belger, Atatürk'e glikozlu serum verdi.
22/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 22
Saat 09.00 olduğunda göğsü hızla inip çıkmaya başladı. Artık son 5 dakikasına gözleri kapalı giriyordu. Dışarıda bütün bir ulus, endişe içinde radyo basında bekliyordu. Savarona, son bir saygı duruşu için Dolmabahçe önüne demirlemişti.
23/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 23
İçeride saray tam bir sessizliğe gömülmüştü. Saat 9'u 5 geçtiğinde dünya sessizleşmiş, uzun bir mateme bürünülmüştü. Atatürk'ün Yaveri Salih Bozok, şuursuzca sarayın merdivenlerinden aşağı koştu. Alt katta boş bulduğu bir odaya dalıp kapıyı kapattı. Az sonra içeriden tek el silah sesi duyuldu.
24/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 24
Sesi duyup odaya koşanlar içeride onu kanlar içinde buldular. Tabancasındankalbine sıktığı bir kurşunla devrilmişti... Ata'yı yaveri yalnız bırakmamıştı. Dostlukları ebediyete intikal etmiş, Ata son yolculuğuna çıkmak üzere aramızdan ayrılmıştı. Milletinden beden olarak ayrılsa da kalplerde hep yaşayacaktı.
25/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 25
Genel Sekreteri Hasan Rıza Soyak anısında şöyle anlatıyor: "8 Kasım'da gıda olarak saat 06.00'da altı kaşık sütlü kahve, 08.30'da beş kaşık sütlü çay, 11.00'de bir miktar yulaf unundan poriç, 13.00'te altı kaşık süt, 15.10'da biraz çorba ve 17.15'te dört kaşık elma suyu almıştı. Saat 18.35'te telefonla fenalaştığını bildirdiler.
26/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 26
Prof. Neşet Ömer İrdelp kendisine yine bir taraftan bazı ilaçlar enjekte etmeye, bir taraftan da buz parçaları yutturmaya başladılar.' İrdelp, Atatürk'e yanaşıp: 'Dilinizi çıkarır mısınız efendim?' dedi ama söyleneni anlamıyordu. Başını sağa çevirerek İrdelp'e baktı ve 'Aleykümselam' dedi. Son sözü bu oldu.
27/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 27
8 Kasım Salı akşamı saat 19.00'da, yani dördüncü ponksiyondan tam 30 saat sonra Atatürk son sözünü söyledi ve ikinci ağır komaya girdi. Bu komadan bir daha çıkamayacaktı."
28/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 28
Mustafa Kemal Atatürk için ülkenin dört bir yanında törenler düzenlendi.
29/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 29
Türk halkı Ulu Önder'i son yolculuğuna gözyaşları içinde uğurladı.
30/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 30
31/31
Dolmabahçe'deki son 10 gün 31
Bunlar da İlginizi Çekebilir
Boğaz'ın üstünden iple yürüyerek geçti. İstanbul bu olaya kitlendi
Boğaz'ın üstünden iple yürüyerek geçti. İstanbul bu olaya kitlendi
Smithsonian Fotoğraf Yarışması'dan seçilen kareler: Güney Amerika'nın cennet köşeleri
Smithsonian Fotoğraf Yarışması'dan seçilen kareler: Güney Amerika'nın cennet köşeleri
2024'ün en iyi 13 yaban hayatı fotoğrafı
2024'ün en iyi 13 yaban hayatı fotoğrafı
SOLOTÜRK'ten rekor kıran gösteri. İstanbulluları büyülediler
SOLOTÜRK'ten rekor kıran gösteri
Hulusi Akar 15 Temmuz darbe girişimini anlattı: FETÖ'cü askerler nasıl gizlendi?
Hulusi Akar 15 Temmuz darbe girişimini anlattı: FETÖ'cü askerler nasıl gizlendi?
Kira zammında yeni dönem! İşte merak edilen 6 soru ve cevabı
Kira zammında yeni dönem! İşte merak edilen 6 soru ve cevabı
2024 yılının en iyi su altı fotoğrafları
2024 yılının en iyi su altı fotoğrafları