Editör: Erkavim Yıldırım
İnsanlar gerek hasta olmadan önce gerekse sağlıklarını korumak için hastalıkları tanımayı tercih ediyor. Bu hastalıklardan birisi olan damar sertliğiyle ilgili detaylar…
DAMAR SERTLİĞİ NEDİR?
Sağlıklı bireylerde damarlar, esnek bir yapıya sahiptir ve bu yapısı sayesinde zaman zaman genişleme veya daralma eğilimine girer. Bu sayede kanın akış hızı gibi pek çok faktör kontrol altında tutulabilir. Ateroskleroz hastalığına sahip olan bireylerde damar duvarlarında kolesterol birikmesi ve bağ dokusu oluşumunun artması sebebiyle sertleşme ve esneklik kaybı ortaya çıkar. Damarların sertleşen bu kısımlarından iç kısımlara doğru oluşan aterom plakları, zamanla damarın tıkanmasına ve kan akışının engellenmesine neden olarak ölümle sonuçlanabilen ciddi sorunlara zemin hazırlar. Özellikle beyin kanaması, kalp krizi gibi en çok ölüme sebebiyet veren hastalıkların birçoğunda temel neden damar sertliğidir.
DAMAR SERTLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hastalık, genel olarak kendine özgü bir belirtiye sahip olmayıp, neden olduğu diğer önemli sağlık sorunları ile kendisini belli eder. Görülen belirtiler damar sertliğinin oluştuğu bölgeye göre farklılık gösterir. Kalp damarlarının sertleşmesi durumunda kalp kasının kasılıp gevşemesinde birtakım sorunlar oluşur ve bu durum kalpte ritm bozukluğu gibi birçok ciddi soruna sebep olur. Bu tarz durumlarda göğüs ağrısı ve vücudun çeşitli yerlerinde morarmalar ortaya çıkabilir. Kalp damar tıkanıklığı vakalarında kalp krizi riski de oldukça yüksektir. Ayaklar veya bacaklardaki damarlarda sertleşme oluşumu kramplar ve kasılmalar şeklinde kendini belli edebilir. Beyin damarlarında sertleşme ise görme ve konuşma bozuklukları, bilinç kaybı ve benzeri durumlar ortaya çıkar. Böbreklerde damar sertliği ise böbrek yetmezliği ve hipertansiyon gibi böbrek fonksiyonlarının bozulmasına bağlı çeşitli sorunlar görülebilir.
DAMAR SERTLİĞİ TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Damar sertliği tedavisi için öncelikle çeşitli görüntüleme teknikleri ile hangi bölgede damar tıkanıklığı olduğu tespit edilir. Tedavi sürecinde hangi yöntemin tercih edileceği hastalığın boyutuna göre değişkenlik gösterir. İleri seviyede olmayan damar sertliği sorunlarında ilaç tedavisi uygulanmaktadır. Kan sulandırıcı ilaçlar ile kan pıhtısının ve plak oluşumunun önlenmesi sağlanır.
Bu tür ilaçlar mutlaka doktor tavsiyesi ile kullanılmalıdır.
Kolestrolü yüksek olan kişilerde görülen damar sertliği tedavisinde kolestrol düşürücü (statinler) ilaçlar tercih edilir. Benzer şekilde yüksek tansiyon hastalarında ise tansiyon düşürücü (antihipertansif) ilaçlar kullanılır. Ayrıca kan şekeri yüksekliği olan hastalar ise diyabete yönelik ilaç tedavisi uygulanmaktadır.
Damar sertliğinin ileri seviyelerde olması, tıkanıklıkların yoğunluğunun fazlalığı sonucu felç ya da kalp krizi geçiren kişilerde cerrahi yöntemlere başvurulur. Ameliyat kararı hastanın durumuna ve aciliyetine göre ortaya çıkar. Buna göre yapılan girişimsel tedavi yöntemleri şunlardır:
-Kalp anjiyosu: Damar tıkanıklığının seviyesi ölçülür ve belirli kriterleri karşılayan stent takılabilir.
-Bypass: Kalp anjiyosu ile tedavi edilemeyen hastalarda bypass doğru ve faydalı bir yöntemdir.
-Karotis endarterektomi: Şah damarı (karotis damarı) tıkanıklıklarında, damar içerisine stent takılmaktadır. Ayrıca damar tıkanıklığının seviyesine göre damar içi temizleme de uygulanır.
