Son yıllarda, çölyak hastalarının hayatını kolaylaştırma potansiyeli taşıyan bazı bitkiler ve bitkisel ürünler ile ilgili heyecan verici gelişmeler yaşanmakta. Bu gelişmelerden bazılarını inceleyeceğiz ve bilimsel araştırmaların ışığında bu bitkilerin çölyak hastalarına nasıl fayda sağlayabileceği ortaya çıktı.
Çölyak hastalığı, gluten içeren gıdalara karşı duyarlılık gösteren bireylerde görülen kronik bir sindirim sistemi rahatsızlığı olduğu biliniyor.
Ancak son zamanlarda yapılan araştırmalar, çölyak hastalarının diyetlerine ekleyebilecekleri bazı bitkilerin olumlu etkilerini ortaya koydu.
1. Amarant: Amarant, glutensiz bir tahıldır ve yüksek protein, lif, demir ve kalsiyum içeriğine sahiptir. Birçok çölyak hastası için buğdayın yerini alabilecek besleyici bir alternatif olarak ortaya çıktı.
Araştırmalar:
Bir çalışmada, amaranth tüketen çölyak hastalarının glutensiz bir diyete kıyasla daha iyi beslendikleri ve daha az semptom yaşadıkları gözlemlendi.
Başka bir araştırmada ise, amaranth'ın çölyak hastalarında bağırsak florasını iyileştirmeye yardımcı olduğu gösterildi.
2. Teff: Teff, Etiyopya'ya özgü glutensiz bir tahıldır. Lif, protein, demir ve magnezyum açısından zengin.
Araştırmalar:
Bir çalışmada, teff tüketen çölyak hastalarının glutensiz bir diyete kıyasla daha iyi beslendikleri ve daha az sindirim sorunu yaşadıkları gözlemlendi.
Başka bir araştırmada ise, teff'in çölyak hastalarında bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olduğu gösterildi.
3. Sorghum: Sorghum, Afrika ve Asya'ya özgü glutensiz bir tahıldır. Protein, lif, demir ve potasyum açısından zengindir.
Araştırmalar:
Bir çalışmada, sorghum tüketen çölyak hastalarının glutensiz bir diyete kıyasla daha tok hissettikleri ve daha az şişkinlik yaşadıkları gözlemlendi.
Başka bir araştırmada ise, sorghum'un çölyak hastalarında kemik sağlığını iyileştirmeye yardımcı olduğu gösterildi.
4. Baklagiller: Mercimek, nohut ve fasulye gibi baklagiller, protein, lif, demir ve folat açısından zengin glutensiz besinlerdir. Çölyak hastaları için önemli besin kaynaklarıdır.
Araştırmalar:
Bir çalışmada, baklagil tüketiminin çölyak hastalarında kalp hastalığı riskini azalttığı gösterildi.
Başka bir araştırmada ise, baklagillerin çölyak hastalarında kan şekeri kontrolünü iyileştirmeye yardımcı olduğu gösterildi.
5. Kinoa: Kinoa, Güney Amerika'ya özgü glutensiz bir tohumdur. Protein, lif, demir ve magnezyum açısından zengindir.
Faydalı Bitkiler:
• Yulaf: Glutensiz yulaf, çölyak hastaları için güvenli ve besleyici bir alternatif.
• Pirinç: Pirinç ve pirinç unu, gluten içermez ve çölyak hastalarının diyetlerinde yer alabilir.
• Quinoa: Yüksek protein içeriğiyle quinoa, glutensiz bir tahıl olarak öne çıkar.
• Mısır: Hem mısır hem de mısır unu, çölyak hastaları için iyi bir seçenek.
• Patates: Doğal olarak glutensiz olan patates, çeşitli yemeklerde kullanılabilir.
• Chia Tohumu: Omega-3 yağ asitleri açısından zengin olan chia tohumları, glutensiz bir besin kaynağıdır.
Uzman Görüşleri:
• Dr. Elif Güveloğlu, Beslenme ve Diyet Uzmanı:
"Çölyak hastalarının diyetlerine glutensiz tahıllar eklemeleri, beslenme dengelerini korumalarına yardımcı olur. Özellikle yulaf ve quinoa gibi tahıllar, hem besleyici hem de doyurucudur."
• Prof. Dr. Murat Baş, Gastroenteroloji Uzmanı:
"Çölyak hastaları için diyet, tedavinin en önemli parçasıdır. Glutensiz beslenme, bağırsak sağlığını korumanın yanı sıra genel sağlık durumunu da iyileştirir."
Çölyak hastalığının epidemiyolojisi, patogenez ve tedavi yöntemleri üzerine yapılan bilimsel çalışmalar, glutensiz diyetin hastalığın yönetimindeki kritik rolünü vurgulamakta.
