Teknolojinin gelişmesi ve dijitalleşmenin hayatımızın her alanına nüfuz etmesi, çocuklar da dahil olmak üzere tüm yaş gruplarını etkilemekte. Bu durumun beraberinde getirdiği faydaların yanı sıra, ekran bağımlılığı olarak bilinen sorun da ortaya çıkmakta.
Çocuklarda Ekran Bağımlılığının Zararları:
Yapılan bilimsel araştırmalar, çocuklarda ekran bağımlılığının birçok kalıcı fiziksel, ruhsal ve beyinsel problemlere yol açabileceğini göstermekte.
Bu problemlerden bazıları şunlardır:
Fiziksel Problemler:
Uyku Bozuklukları:
Dr. Ayşe Gül Cinsoy, yaptığı bir çalışmada, aşırı ekran kullanımı ile uyku düzensizliği ve uyku kalitesinde düşüş arasında anlamlı bir ilişki olduğunu buldu.
Obezite:
Prof. Dr. Nesrin Koşan, araştırmasında, ekran süresi ile obezite riski arasında pozitif bir ilişki olduğunu gösterdi.
Göz Problemleri:
Doç. Dr. Yalçın Koç, yaptığı bir çalışmada, uzun süreli ekran kullanımı ile miyop gelişme riski arasında bir bağlantı olduğunu buldu.
Ruhsal ve Beyinsel Problemler:
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB):
Dr. Çağla Çakır, araştırmasında, ekran bağımlılığı ile DEHB semptomları arasında anlamlı bir ilişki olduğunu gösterdi.
Depresyon ve Anksiyete:
Prof. Dr. Atilla Özcan, yaptığı bir çalışmada, ekran bağımlılığı ile depresyon ve anksiyete riski arasında pozitif bir ilişki olduğunu buldu.
Agresif Davranışlar:
Yrd. Doç. Dr. Pınar Aksu, araştırmasında, şiddet içerikli ekran maruziyetinin çocuklarda agresif davranışlara yol açabileceğini gösterdi.
Sosyal Becerilerde Gerileme:
Uzm. Psikolog Ayşe Betül Şahin, yaptığı bir çalışmada, aşırı ekran kullanımı ile sosyal becerilerde gerileme arasında anlamlı bir ilişki olduğunu buldu.
Öneriler:
Çocuklarda ekran bağımlılığının önlenmesi ve tedavisi için ailelere ve eğitimcilere önemli görevler düşmekte.
Ailelerin, çocuklarının ekran süresini sınırlandırması, onlarla birlikte ekran dışı aktiviteler yapması ve ekran kullanımı konusunda bilinçli olması önemli.
Ayrıca, eğitimcilerin de bu konuda farkındalık çalışmaları yürütmesi ve velileri bilgilendirmeye özen göstermesi gerekmekte.
Çocuklarda ekran bağımlılığı, ciddi ve kalıcı sorunlara yol açabilen bir sorun. Bu sorunun önlenmesi ve tedavisi için ailelerin, eğitimcilerin ve tüm toplumun iş birliği yapması gerekmekte.
Günümüzde çocuklar, eğitimden eğlenceye kadar birçok alanda ekranlarla iç içe yaşıyorlar. Ancak Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Kemal Sayar ve Klinik Psikolog Sezin Benli, ekran bağımlılığının çocukların gelişiminde ciddi sorunlara yol açabileceğini belirtti.
Çocuklarda artan ekran süresinin, fiziksel, ruhsal ve beyinsel gelişim üzerinde kalıcı etkiler yaratabileceği konusunda uyarılarda bulunuyorlar.
Uzman Görüşleri ve Bilimsel Bulgular:
• Fiziksel Etkiler: Uzun süreli ekran kullanımı, çocukların göz sağlığını olumsuz etkileyebilir ve obezite gibi fiziksel sağlık sorunlarına yol açabilir.
• Ruhsal Etkiler: Psikolog İrem Durna'ya göre, aşırı ekran maruziyeti çocuklarda anksiyete, depresyon ve uyku bozuklukları gibi ruhsal problemlere neden olabilir.
• Beyinsel Etkiler: Beyin gelişimi üzerindeki etkileri henüz tam olarak anlaşılamamış olsa da, ekran bağımlılığı çocukların dikkat sürelerini kısaltabilir ve öğrenme yeteneklerini azaltabilir.
• Ekran Sürelerini Sınırlayın: Çocukların ekran karşısında geçirdikleri zamanı sınırlamak, bağımlılığı önlemek için ilk adım.
• Kaliteli İçeriklere Yönlendirin: Eğitici ve yaşa uygun programlar, çocukların ekran süresini daha verimli hale getirebilir.
• Ebeveyn Rehberliği Sağlayın: Ebeveynlerin, çocuklarının ekran kullanımını gözetlemesi ve onlara rehberlik etmesi önemli.
