Editör: Erkavim Yıldırım
Aort damarı vücuttaki en büyük damardır. Aort, kalpten çıkan ve bütün organlara temiz kan taşıyan önemli bir damardır. Aort damarının ortalama 6-7 litre kan taşıma kapasitesi vardır. Kalpte de 4 kapaktan biri olan aort kapak vardır. Aort kapak sol karıncıktan çıkan temiz kanı aort damarı aracılığıyla vücuda yayılmadan önce geçtiği kapakçıktır.
Aort kapak, kanın doğru yöne akmasını sağlar ve kanın kaçak yapmamasını, geri kaçmamasını sağlar. Bazı durumlarda aort kapağında darlık veya yetmezlik gibi sorunlar meydana gelmektedir.
Aort kapak kireçlenir, bu sayede deforme olursa, iyice daralırsa açılamaz hale gelir. Böylece kalp kanı pompalarken daralan aort kapağından geçerken zorlanır. Böylece kalp kası zorlanır ve yük altında kalır. Bu da kalp kasının kalınlaşmasına ve yetmezlik oluşmasına sebebiyet verir. Aort kapak darlığı tedavi edilmezse oluşan kalp yetmezliği de hayatı tehdit eder.
BELİRTİLERİ NEDİR?
Aort kapak darlığı olduğunda ilerleyen zamanlarda hasta en ufak bir eforla bile nefes darlığı yaşar. Hasta yürürken, merdiven çıkarken nefes darlığını hisseder. Nefes darlığıyla birlikte göğüs ağrısı da olabilir. Bunun yanında aort kapak darlığı çok ileri safhadaysa hasta bayılabilir. Bu aşamada ölüm riski oldukça yüksek olur. Aort kapak darlığında ortaya çıkabilecek belirtilerin tamamı şöyle de sıralanabilir:
- Çarpıntı
- Halsizlik
- Bayılma
- Eforla çabuk yorulma
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
- Baş dönmesi
NEDENLERİ
Aort kapak darlığı normalde yaşlılık hastalığıdır. Yaşlılarda görülebilen doğal bir kapak hastalığıdır. Yaşla birlikte yıpranma, damar sertliği, kireçlenme aort damarını tutarsa aort kapağının daralması meydana gelir. Aort kapak darlığı genç yaşlarda da olur. Aort kapak darlığının sebepleri doğumsal kusurlar olabilir. Doğumsal olarak kalpteki üç yaprakçık yerine iki yaprakçık olması nedeniyle aort kapağı yıpranabilir. Romatizmal kalp hastalıkları, kapak enfeksiyonu da (enfektif endokardit) aort kapak darlığı nedenlerinden bazılarıdır.
TEŞHİS NASIL KONULUR?
Aort kapak darlığı nedeniyle belirtileri çıkan hastalar kardiyoloji uzmanına başvurur. Kardiyoloji uzmanı öncelikle hastanın detaylı anamnezini alır, şikayetlerini dinler ve fiziki muayenesini gerçekleştirir. Fiziki muayenede kalp dinlendiğinde üfürüm duyulur. Bu muayeneden sonra ekokardiyografi çekilir. Bunun ardından kalp kateterizasyonu ve anjiyografi ile tam anlamıyla teşhis konulmaktadır.
TEDAVİSİ
Aort kapak darlığında ilaç tedavisi vardır ancak bu tedavi yöntemi sadece belirtilerin hafiflemesine yardım eder. Yaşam süresini uzatmaz. Yıpranan, daralan bir aort kapağının ilaçla tedavisi mümkün olmamaktadır. Bu durumda iki tür tedavi yöntemi devreye girmektedir. Bunlardan biri açık cerrahidir. Açık cerrahiyle kapak ameliyatlarında cerrah, hastalıklı kapağa ulaşmak için kalbi açıp içine girmek zorundadır. Bu durumda hastayı mutlaka kalp akciğer makinesine bağlayarak kalbi durdurmak gerekir. Açık cerrahide mekanik ya da biyoprotez yeni bir kapak takılır. Ancak açık cerrahiye giremeyecek kadar riskli hastalarda TAVI (transkateter aort kapak implantasyonu) yani olarak damar yoluyla (genelde kasıktan) kapalı yöntem uygulanmaktadır. İşlem lokal anestezi ile hafif sedasyon (rahatlatıcı ilaç verilerek) yapılmaktadır. Kasık atardamarından girilerek içine kapakçık yerleştirilmiş sistem yardımı ile kalbin aort kapağına ulaşılır. Kalbe iletilen yerleştirme sistemi kapağın yerleştirilmesi gereken noktaya ulaşıldıktan sonra büyük bir stent üzerine monte edilmiş kapak o bölgeye yerleştirilir. Kapağın doğru yerleştirildiği ve iyi çalıştığı görüntüleme yöntemleriyle gösterildikten sonra işlem sonlandırılır. TAVI yönteminde kesinlikle herhangi bir kesi yapılmamaktadır. TAVI yöntemi, aort kapak hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Başlangıçta sadece ameliyat şansı olmayan hastalara uygulanırken, daha sonra ameliyat riski çok yüksek olan hastalar, ameliyat riski orta derecede yüksek olan hastalar ve yakın zamanda da ameliyat riski düşük olan hastalar için de bir seçenek olarak kabul görmüştür. TAVI ağrılı bir işlem değildir. TAVI sırasında veya sonrasında hastada ağrı olmamaktadır. TAVI sonrası hastalar işlem ile ilgili sorunlar açısından izlenir. Kan sulandırıcı ilaçlar başlanır. TAVI işlemi sonrası tehlikeli de olabilecek riskler mevcuttur ancak bu riskler açık cerrahiden daha azdır. Hastalar işlem sonrasında hastanede kısa süre kalmaktadır. TAVI her hastaya uygulanabilmekle birlikte uygun hasta için kardiyoloji ve kalp cerrahisi takımı ortak karar vermelidir.
