Bacaklarsa görülen varis ‘venöz yetmezlik’ şeklinde adlandırılan ve bacaklarda toplardamarların genişleyerek uzaması ve bükümlü hale gelmesiyle oluşur. Peki, varis nedir? Bacakta varis neden olur?
VARİS NEDİR?
Varis, bacak toplardamarlarının genişlemesi, uzaması ve büklümlü hale gelmesi olarak tanımlanıyor.
Toplumda sıkça karşılaştığımız sağlık problemlerinden biri olan varis, ‘venöz yetmezlik’ diye adlandırılan hastalık sürecinin bir parçasıdır. Varis oluşumunda birçok neden sayılabilir.
Batı toplumunda insanların %10-20’sinde görülüyor. Yaşla birlikte bu olasılık da artıyor. 50 yaşın üzerindeki her iki kişiden birinde varis görülüyor.
BACAKTA VARİS NEDEN OLUR?
Uzmanlar bacaklarda oluşan varisi pek çok nedene bağlıyor.
Yaş: Varis oluşma riski yaşın ilerlemesi ile artsa da, gençlerde de görülmektedir.
Yapılan bir çalışmaya göre varis görülenlerin yaklaşık % 25''i, 50 yaşın altındadır. İlerleyen yaşın getirdiği doku yıpranması ve yenilenme süratinin yavaşlaması, venlerimizin içindeki kapakları da etkiler. Söz konusu kapaklar zayıflar ve bozulur. 60 yaşına gelen erkeklerin %42’sinde varis görülmektedir.
Cinsiyet: Varis, kadınlarda daha sık görülür.
Ergenlik, hamilelik ve menapoz (veya doğum kontrol haplarının kullanımı), kadınlarda varis oluşma riskini artırır.
Yakın dönemde yapılan bir çalışmaya göre varis görülen kişilerin üçte ikisi kadın iken, üçte biri erkektir.
Genetik: Anne ve babasında varis bulunmayan bir kişide, herhangi bir yaşta, hastalığın ortaya çıkma olasılığı %20 iken; birinde varsa %25-62’ye (kız çocukta %60, erkek çocukta %25); hem anne hem de babada varsa oran %90’a ulaşmaktadır.
Hamilelik: Hamilelik sırasında kadın vücudu pek çok fiziksel ve hormonal değişikliklerden geçer.
Anne karnında bebek büyüdükçe, rahim, etrafındaki venler üzerinde basınç uygulamaya başlar. Hormonal değişiklikler yüzünden venler gevşer veya zayıflar. Bu faktörler beraberce, bacaklardaki sağlıklı ven kapakçıklarını bozar. Kan kalbe gitmek yerine, ayaklara doğru geri kaçmaya başlar; farklı yerlerde birikir ve bazı yerlerde kılcal bazı yerlerde de spagetti makarna gibi kalın ve kıvrımlı damarların oluşumuna yol açar.
Çalışmalar, hamilelik sayısı ve bacaklardaki varis sayısının doğru orantılı olarak arttığını göstermiştir.
Hiç gebe kalmamış kadınlardaki varis sıklığı genel olarak %32 iken; 1 hamilelik geçirenlerde %38; 2 hamilelik yaşayanlarda %43; 3 kez’de %48; 4 veya daha fazla gebe kalanlarda %59’dur.
Kilo: Kilo fazlalığı tüm vücuda, dolaşım sistemine ve bu arada venlere de ek basınç getirecektir.
Artan basınç, venleri genişletecek ve içindeki kapakların bozulmasına yol açacaktır.
Fazla kilo sorunu olan kişilerin çoğunun düzenli egzersiz yapmadıklarını da düşünecek olursak bu durum, genel dolaşım problemleri yanında venöz yetmezliğe de yol açacaktır.
Eğer vücut kitle indeksiniz (vücut ağırlığının boy uzunluğunun karesine bölünmesi ile hesaplanır) eğer 25’in üzerinde ise, bacaklarınızda kalın veya ince varislerin gelişme olasılığı fazladır.
Hareketsiz yaşam: Uzun süre hareketsiz biçimde oturmayı veya ayakta durmayı gerektiren meslekler, baldır kasının çalışmasını yavaşlatır/durdurur. Bunun sonucunda bacaklardan kalbe doğru olan kirli kan pompalanması işi yavaşlar ve venöz yetmezlik gelişebilir.
Sürekli ayakta durarak çalışanlarda %36, sürekli oturarak çalışanlarda %27 oranında varis görülmektedir.
Hormonlar: Her türlü hormonal bozukluk veya içinde hormon barındıran ilaçların uzun süreli kullanımı varislere yol açabilir.
