İşaret ettiği yer sallanan ünlü jeoloji mühendisi Prof. Şener Üşümezsoy, uzun yıllardır sürekli gündemde olan olası Marmara depreminin yaşanacağı yerin Adalar fayı üzerinde olmayacağını açıklamasının yanı sıra Marmara bölgesinde yer alan fayların stresinin nerede biriktiğini Yeniçağ’a açıkladı.
Tom Parsons’ın formülize ettiği haritaların kendi içerisinde kısmi olarak tutarsızlık taşıdığını belirten Üşümezsoy, sırası ile 1059, 1766 ve 1912 yılında yaşanan yıkıcı depremler ile aslında stresini boşalttığını ve yanlış fay modelleri üzerinde yapılan deprem kestirmelerinin hepsinin hatalı olduğunu ifade etti.
Yeniçağ'a açıklamalarda bulunan Şener Üşümezsoy, Tom Persons'un modellerini de hatırlatarak Marmara'daki riskli fayları tanımlamak için şu ifadeleri kullandı:
“BATI MARMARA’DAKİ STRES BİTTİ”
Kuzey Anadolu fayı üzerindeki stresin son olarak 1999 yılında oluşturduğu depremle stresini yitirdiğini belirten Üşümezsoy:
“Batı Marmara'da 1766 depremi Silivri Tekirdağ Saroz çukurunda yer almıştır. Bu fay 1912'de tekrar kırılarak Batı Marmara'daki stresi de bitirmiştir.
Körfez ve Doğu Marmara Çınarcık çukurunda 1999 Depreminden evvel 1894 depremi olmuştur. 1894 depremi Çınarcık çukuru güney kenarı ve Yalova Çınarcık kıyısında oluşmuş, bunun üzerine 99 depremi Körfez ve Yalova Çınarcık kıyısında gelişmiştir.
Bu durumda Doğu Marmara'da Kuzey Anadolu Fayı üzerindeki stres 1894 ve 1999 depremlerinde tükenmiştir.”
“TOM PARSONS’IN KENDİ İÇİNDEKİ TUTARSIZLIĞI…”
Tom Parsons’ın fay haritalandırması üzerinde kısmi tutarsızlıklarının olduğunu belirten Prof. Üşümezsoy, “Tom Parsons'ın kendi içindeki tutarsızlığı 2004 yılında 30 yıl içinde 7'lik deprem olacağı ihtimalinin 2016 yılında 30 yıl içinde 7'lik deprem olacak ihtimaline dönüşmesidir. Gerçekte ise Tom Parsons'ın, kırılan fayları Armijo'nun haritasına göre yerleştirdiğinde 1509, 1766 ve 1894 depremleri birbirlerini Üzerleyerek Doğu Marmara'daki stresi tüketmiştir” sözlerini kullandı.
“7’LİK DEPREM RİSKİ İLERİ SÜRÜLÜR OYSA..”
Silivri çukurunda fay hattının kırılmadığını varsayan fay modelinin hatalı olduğunu öne süren Üşümezsoy, “Aynı şekilde 1912'deki depremde şiddet eğrilerine göre bütünüyle Silivri çukuruna kadar fay kırıldığı halde; 1766 şiddet eğrileri ile aynı olduğu halde 1912'de Tekirdağ çukuru ve Silivri çukurunda fay kırılmadığını varsayarak burada 7'lik bir depremin oluşma riskini ileri sürer. Oysa fay 1912'de kırılmıştır. 1766'da kırılan fay 1912'de bir daha kırılarak stresini boşaltmıştır” şeklinde konuştu.
“KUZEY ANADOLU FAYI SÖZ KONUSU DEĞİLDİR”
“Tom Parsons'ın çizdiği bu deprem şiddet eğrilerine göre fayların konumu Kuzey Anadolu Fayı olarak Yalova Çınarcık kıyısı, Çınarcık Fayı olarak Yalova Çınarcık kıyısı, Çınarcık çukuru güney kenarı ve Karamürsel Körfezi 2 güney kenarıdır.
Aynı şekilde Tekirdağ ve Silivri çukurunda, bu çukurların güney kenarında Marmara Adası önü ve Ereğli sırtını kesen fay hattıdır.
Ne Tekirdağ'da ne çukurun kuzeyinde ne de Çınarcık çukurunun kuzeyinde yer alan Adalar fayı dediğimiz fayda Kuzey Anadolu Fayı söz konusu değildir. Hem Çınarcık çukurunun kuzeyi hem de Tekirdağ çukurunun kuzey kenarı, Kuzey Marmara kuzey kenarı düşey faydır ve Kuzey Anadolu Fayı değildir.
Körfez ve Marmara'da Kuzey Anadolu Fayının konumu Karamürsel çukuru güney kenarında, Yalova Çınarcık kıyısında ve Çınarcık çukuru güney kenarındadır.”
“DEPREM KESTİRMELERİNİ HEPSİ HATALI”
Kuzey Marmara’dan geçen kıta kenarı fay hattının kesinlikle söz konusu olmadığının üzerinde duran Üşümezsoy bu fay modeli hakkında şu sözleri sar etti:
“1509, 1766 ve 1894 depremleri orada oluşmuş, kırmızı çizgi ile çizilip etrafı elips olarak belirlenmiştir. Aynı durum; Saroz Gaziköy Tekirdağ çukuru ve Silivri çukurundaki fay hattı da 1766 ve 1912 fayları da Marmara Adası güneyinde ve Ereğli sırtının güneyinde yer almış ve buradaki depremler kırmızı çizgileri çizerek etrafı kırmızı bir elipsle çevrelenmiştir.
Tom Parsons'ın şiddet haritaları Doğu Marmara'daki 1509, 1766, 1894 depremleri Kuzey Anadolu Fayı depremleridir ve EMSC'nin gösterdiği gibi Çınarcık çukuru güney kenarından geçen fayda oluşan depremlerdir. Bu şiddet eğrileri bu depremden dairesel bir şekilde, elips şeklinde şiddet yaratan depremlerdir.
Batı Marmara'da ise, Saroz ve Batı Marmara'daki 1766 Ağustos depremi ve 1712 depremleri de Marmara Adası kuzeyinde, Saroz'da kırılmış fay hattıdır. Bu depremlerin Saroz'da kırılmış fay hattıdır. Bu depremlerin şiddet dağılımı birebir bu fayın üzerinde yerleşir.
Bu anlamda yanlış fay modelleri; Adalar fayı, Orta Marmara fay modelleri üzerinde yapılan şiddet dağılım haritaları, deprem kestirmeleri hepsi hatalıdır. Gerçekten Kuzey Anadolu Fayının kıtalar arası plaka sınırı, Avrasya ile Anadolu arasından geçen sınır; Marmara'nın güneyinden geçen fay hattındadır ve burada gerek Doğu Marmara'da gerek Batı Marmara'da olan depremler bu fay üzerinde oluşmuştur.
Bu Tom Parsons'ın şiddet eğrilerini gösteren 6 haritayla bizim oradaki gerçek fay hatlarını çizdiğimiz düzeltmeyi ortaya koyduktan sonra, bunların birebir EMSC'nin Marmara'daki kıta kenarı fay hattıyla üzerlendiği görülmektedir. Kesinlikle Kuzey Marmara'dan geçen bir kita kenarı fayı söz konusu değildir.”
“ADALAR FAYINDAN GEÇEN DEPREM SENARYOSU SÖZ KONUSU DEĞİL”
Deprem şiddet modellerinin Armutlu ve Adalar fayından geçen senaryo için söz konusu olmadığı Şener Üşümezsoy bu bilgi ışığında şunları söyledi:
“Bu anlamda Parsons'ın Adalar fayı ve Orta Marmara Fayı olarak alınan Kuzey Marmara'daki faya göre 1766, 1509 ve 1894 depremleri kestirmesi hatalıdır ama Parson'ın gene 1509 depreminin Güney Marmara'da Çınarcık çukurundan geçtiği, 1894 depreminin bu bölgede yer aldığı tespiti doğrudur. Kuzey Marmara kenar fayından geçtiği ve depremler orada olabileceği verili fay modeline dayandığı için o fay modeli yanlıştır.
Deprem şiddet modelleri de hem Armutlu güneyinde hem de kuzeyde oluşu nedeniyle Kuzey Marmara dedikleri Adalar fayından geçen bir deprem senaryosu bu bahsettiğimiz depremler için söz konusu değildir. Şiddet haritaları güneye Mudanya'ya, Gemlik'e kadar uzanan eğriler göstermektedir.”
ÜŞÜMEZSOY’UN İŞARET ETTİĞİ TEHLİKELİ FAYLAR!
Üşümezsoy açıklamasında Yalova’nın Çınarcık kıyısı ve Çınarcık güneyinin fay modelleri arasında kabul ettiği faylar olduğunu açıklayarak, “Tom Parsons 1509 depremini iki fay üzerine koymaktadır. Biri Yalova Çınarcık kıyısı ve Çınarcık güneyi fayı.. Ki bizim de kabul ettiğimiz ana hattır. Bu hat üzerinde 1509, 1766, 1894 depremleri oluşmuştur.
Adalar fayında bir fay hattı söz konusu değildir. Buradaki Tom Parsons'ın yaptığı şiddet eğrilerine baktığımız zaman bu anlamda Çınarcık çukurunun güney kenarından gittiği ve kuzeydeki etkiyle güneydeki etkinin eşit olarak bu Doğu-Bati gidişli fay hattına göre merkezlendiği açıktır.
Diğer taraftan Tom Parsons yine Armijo'nun modelinden hareket ederek ya Adalar fayina 1509 depremini koymuş veyahut da Çınarcık'tan güneye dönerek İmralı fayı üzerine koymuştur. Oysa fay açıklıkla tekrar söylüyoruz; Karamürsel çukuru güney kenarında, Çınarcık Yalova kıyısında ve Çınarcık çukuru güney kenarında devam eden bir hattır.
Bu boyutuyla Adalar fayında da İmralı fayında da değil, tüm şiddet eğrilerini ortalayan merkezleyen güney kıyıdaki fayda geçmektedir.”
MUDANYA HATTI
“Deprem şiddetleri de Armijo'nun ve diğerlerinin çizdiği Kuzey Marmara'ya doğru giden Adalar faylı modelleri dışlamaktadır.
Objektif gözle bakıldığı zaman şiddet eğrilerinin üç depremde de; 1894, 1766, 1509 bu Çınarcık çukurunun güney kenarındaki fay hattını merkezleyen, onun çevresinde çembersel bir şiddet dağılımı yaratmıştır. Hem kuzey kenarda hem güney kenar, Mudanya hattında. Uzanan eğriler göstermektedir.”
“TOM PARSONS’UN B MODELİ”
Tarihsel olarak Doğu Marmara’yı etkileyen fayların Çınarcık çukuru güneyi ve İmralı’dan geçen fay hatları olduğunu söyleyen Üşümezsoy, “Parson'un B modeli olarak1509 depremi ve 4 gerçekten Kuzey Anadolu Fayının uzanımını ifade eden model Çınarcık çukuru güneyinden ve İmralı çukurundan geçen fay hattıdır. Bu, yaklaşık EMSC'nin fay hattına uyumludur. Oysa tarihsel olarak Doğu Marmara'yı etkileyen depremler bu fay üzerinden gelmiştir.
1509 depremin konumu aslında Kuzey Anadolu Fayının, Marmara'nın çukurlarının güneyinden geçtiğini açıkça şiddet eğrileri tarafından da Tom Parsons kabul edilmiştir. Ancak Adalar Fayı ve Orta Marmara Fayı modelinin etkisinde, o modele uyma zorunluluğu nedeniyle 1766 Depremi Adalar fayı üzerine konmuştur.” şeklinde konuştu.
“BÜTÜNÜYLE YANLIŞ MODELLEME ETKİSİ”
1894 yılında gerçekleşen depremin, fay modellemesi üzerinde hem Çınarcık Çukuru güney fayına hem de Adalar fayına konulduğunu belirten Prof. Şener Üşümezsoy’un konu hakkındaki son açıklamaları ise şu şekilde:
“1894 depremi hem Adalar fayına hem Çınarcık Çukuru güney fayına konmuştur. Bu boyutuyla şiddet eğrilerinin gösterdiği konturlama merkez olarak Çınarcık çukuru güney kenarındaki, Karamürsel çukuru güney kenarında ve Yalova Çınarcık düzlüğünde uzanan fayın esas olduğudur.
Adalar fayı bu anlamda bütünüyle yanlış bir modellemenin etkisinde sürdürülen bir hatadır. Tom Parsons da bu hatalı modelin sınırları içinde bu fay üzerinde Adalar fayına kırılma koymaktadır. Adalar fayına depremleri yerleştirmek yapay kalmıştır ve şiddet eğrileri de bunu göstermemektedir.
Adalar fayı kırıldığı model gerçek olsaydı şiddet asimetrik olarak kuzeye doğru yamulmuş olması gerekirdi. Elipsler tam çembersel ve çemberin merkezindeki yarıçapı kesen de Yalova Çınarcık kıyısı düzlüğüdür.
Yoksa 45 derece kuzeydoğuya doğru bükülmüş bir Adalar fayı kırılmış olsa eş dağılım eğrileri aynı şekilde 45 derece kuzeydoğuya bükülürdü.”
