Türkiye'deki gıda artışları vatandaşın cebini zorlarken, Sabah'ın bir haberinde dikkat çeken bir çıkarımda bulunuldu.
Muhalefette çay-simit hesapları yapılmaya başlanınca, Sabah Gazetesi, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın çıkarımlarını unutarak, çay-simit hesabının arkasına düştü.
Sabah'ın ekonomi servisinden Betül Alakent'in haberinde, gıda artışlarının nedeni enflasyon değil, üreticilerin maliyetleri bahane göstererek uyguladığı 'fırsatçılık' olarak lanse edildi.
İşte Alakent'in "Çay ve simitte bile fırsatçılık! Maliyet 2 birim zam 10 birim" başlıklı haberinde yer alan ifadeler:
Enflasyon bahanesiyle fiyat artıranlar çay ve simitte dahi fırsatçılık yapıyor. Maliyetleri araştırdık. 20 TL olan simitin birinci sınıf malzemelerle dahi maliyeti 6 TL. En ucuzu 15 TL'den satılan çayın ise 2 TL.
Son yıllarda özellikle gıda fiyatlarında yaşanan artış vatandaşın gündeminden düşmüyor. Bir üründe maliyetlerin 4-5 katına varan oranlarda yapılan zamlar "Bu kadar da olmaz artık!" dedirtiyor. Bu fiyat artışlarına üreticiler, hizmet sektöründe faaliyet gösterenler ya da tüccarlar özellikle işçilik ya da ham madde maliyetlerini gerekçe gösteriyor.
Biz de buradan yola çıkarak zenginden orta hallisi ve düşük gelirlisine kadar herkesin ulaşabileceği iki ürünü baz aldık. Çay ve simidin maliyet hesabı çıkarttırdık. Gördük ki vatandaşın en ulaşılabilir gıdasında dahi fırsatçılık diz boyu…
MALİYETİ 6 LİRA 183 KURUŞ
Uluslararası bir otel zincirinin restoranından bir simidin maliyet hesabını çıkarmasını istedik. En iyi malzemelerin kullanıldığı, gıda mühendislerinin çalıştığı, denetimlerin üst düzey olduğu bu restoranda şu an piyasada 20 TL'den satışa sunulan bir simidin tüm üretim kalemlerini hesaplattık. Buna göre bir simit için 70 gram un, 8 gram şeker, 3 gram tuz, 8 gram Ayçiçek yağı, 0.3 gram yaş maya, 15 gram susam, 1 gram pekmez kullanılıyor.
1 simidin ham maliyeti, toplam 4 lira 183 kuruş. Bunun dağılımı ise şöyle: Un 1 lira 247 kuruş, şeker 24 kuruş, tuz 5 kuruş, ayçiçek yağı 37 kuruş, yaş maya 4 kuruş, Türk susamı 2 lira, pekmez 17 kuruş olmak üzere toplam 4 lira 183 kuruş ham maliyeti bulunuyor. Ham maliyete 50 kuruş enerji ve 1.5 lira da usta ücreti eklendiğinde toplam maliyet 6 lira 183 kuruş.
FIRINDA DAHA DÜŞÜK
6 lira 183 kuruş, birinci sınıf malzemelerle hazırlanan bir simidin oteldeki maliyeti. Sektör oyuncuları, bir fırın ya da pastanede bu maliyetlerin 2 TL daha da altında olduğunu belirtiyor. Çünkü, bir otelde gıda mühendisi çalıştırma zorunluluğu var. Denetimler daha sıkı. Çalıştırılan personelin sigortası maaşı üzerinden ödeniyor. Ancak birçok fırın ve pastanede personeller asgari ücretten gösteriliyor. Üstelik, çoğu fırında simit ya da ekmek için fiş de kesilmiyor.
ÇAYDA 10 KAT KÂR
Vatandaşın dışarıda en çok tükettiği bir diğer ürün de çay. Hali hazırda gerek restoran ve kafeler gerekse büfelerde dahi bir bardak çay 15 TL'den başlıyor. 55 TL'ye kadar çıkıyor. Hatta otellerde 200 TL'yi buluyor. Edindiğimiz bilgilere göre, birinci sınıf çay kullanılması halinde dahi bir bardak çayın maliyeti 1 TL. Buna şeker, bardak yıkama gibi giderler de eklendiğinde toplam maliyet 2 TL'yi geçmiyor. Hal böyle olunca en ucuz büfede satılan bir bardak çayda bile 8 kat fiyat ortaya çıkıyor.
MALİYET 2 BİRİM ZAM 10 BİRİM
Önceki gün Kabine Toplantısı'ndan sonra yaptığı açıklamada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da, maliyetlerin üzerinde yapılan zamlara dikkat çekerek fırsatçılara karşı boykot çağrısında bulundu. Erdoğan, asgari ücret kaynaklı olarak maliyetlerde artış olabileceğini ancak bu durumun mevcut fiyat etiketlerindeki kadar olmaması gerektiğini vurguladı.
"Enerji, yakıt, döviz kuru, işçilik maliyetlerinde oluşan farkla satılan ürün, sunulan hizmetin arasında bağ kopma noktasına gelmiş. İşçilik maliyetinde yaşanan artışla ürüne yansıyan fiyat farkı arasında kimi zaman uçurum oluşuyor. Asgari ücretteki artış sebebiyle maliyet belki 2-3 birim artarken bu artış bahane edilerek fiyatlara 5 birim 10 birim zam yapılabiliyor. Bu artışların aç gözlülük, tamahkarlık ve vicdansızlıktan kaynaklandığı aşikardır" diyen Erdoğan, fırsatçılıkla mücadele noktasında yapılan denetimlerin bu yıl daha da fazla artacağını belirtti.
FIRSATÇILARI TİCARET BAKANLIĞI AÇIKLASIN
Tüketici Konfederasyonu Başkan Vekili Av. İbrahim Güllü, enflasyon ortamlarında bu durumu fırsata çevirerek haksız kazanç sağlayan kişilerin arttığını söyledi. "Bazı kişiler enflasyon bahanesiyle sürekli fiyat artırma derdinde. Artık vatandaşlar da bu durumu görüyor" diyen Güllü, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın boykot çağrısına destek verdi.
Boykot sürecinin daha sağlıklı yürütülmesi için bir öneri sunan Güllü, şunları anlattı: "Tarım Bakanlığı taklit ve tağşiş yapan firmaları açıklıyor. Hangi firma hile yapıyor biliyoruz. Ticaret Bakanlığı da denetimler yapıp ceza kesiyor ve kamuoyu ile kesilen cezayı paylaşıyor ancak bu firmaların isimlerini açıklamıyor.
Bize bir boykot çağrısı var ancak kim haksız kazanç sağlıyor kim hakkıyla işini yapıyor bunu vatandaş olarak çözümlememiz zor. O nedenle Ticaret Bakanlığı'nın sayfasında bu firmaları açıklaması gerektiğini düyünüyoruz. Böylece vatandaşlar tepkisini koyar, boykot başlar."
ERDOĞAN'IN ÇAY SİMİT HESABI
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 1993 yılındaki meşhur çay simit hesabına yönelik açıklaması şu şekildeydi:
"Bu zalim yönetim, bu aziz millete bir bardak çayla bir simiti bile çok görüyor. Bunların peşinden nasıl gideceksiniz soruyorum!"
