Prof.Dr. Kürşat Uzun, Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Uzmanı, dünyada en çok ölüme yol açan üç hastalıktan biri olan KOAH ile ilgili bilgiler verdi.
“KOAH’IN TEŞHİS VE TEDAVİSİ YAPILMADAN YAŞAYAN MİLYONLARCA İNSAN DA VARDIR”
Uzun, “KOAH, akciğerlerdeki hava yollarının daralması ve kronik solunum problemleri ile karakterize edilen sürekli bir hastalıktır. KOAH, amfizem ve kronik bronşit şeklinde iki farklı hastalık olarak görülebilir. KOAH’lı milyonlarca insan, nefes alıp verirken güçlük çeker. KOAH’ın teşhis ve tedavisi yapılmadan yaşayan milyonlarca insan da vardır. Dünya çapında, KOAH’ın erkeklerde ve kadınlarda görülme oranı %10.6’dır ve bu da 480 milyon kişi anlamına gelir. KOAH, dünyada en çok ölüme sebep olan hastalıklardan biridir ve bu ölümlerin %90’ı düşük ve orta gelirli ülkelerde gerçekleşir. Bu yüzden KOAH, önlenmesi ve tedavi edilmesi mümkün olan önemli bir kamu sağlığı sorunudur. KOAH, kronik bir hastalık olduğu için uzun süreli belirtilere ve erken ölümlere sebep olur” diye konuştu.
Uzun, ayrıca “2000 yılından beri KOAH yüzünden hayatını kaybeden kadınların sayısı, erkeklerden daha fazladır” ifadesini kullandı.
“DAHA GENÇ YAŞLARDA KOAH GELİŞTİRMEYE MEYİLLİ”
Prof.Dr. Kürşat Uzun, KOAH'ın eskiden daha çok erkekleri etkilediğini, ancak kadınların sigara kullanımının artmasıyla birlikte bu durumun değiştiğini belirtti.
2000 yılından itibaren KOAH yüzünden hayatını kaybeden kadınların sayısı erkeklerinkinden daha yüksek hale geldi.
Uzun, KOAH'ın kadınlar üzerindeki farklı etkilerinin nedenlerini şöyle sıraladı:
Kadınlarda KOAH tanısı daha geç konuyor ve hastalık daha ileri seviyeye ulaştığı için tedavi daha az işe yarıyor. Kadınlar, tütün dumanı ve iç mekan hava kirliliği (Biomas) gibi zararlı faktörlere erkeklere göre daha duyarlı. Tütün dumanı, KOAH'ın başlıca sebebi olmasına rağmen, kadınlar erkeklere kıyasla daha az sigara içmelerine ve daha genç yaşlarda KOAH geliştirmeye meyilli.
Uzun, KOAH'ın en büyük risk faktörünün sigara ve tütün ürünleri olduğunu vurguladı. Bunun dışında, hava kirliliği, toz, duman ve kimyasal maddelere mesleki maruziyet, bebekken sigara dumanına maruz kalma, erken doğum, çocuklukta sık enfeksiyon geçirme ve genetik faktörler de KOAH'a yol açabiliyor. Uzun, ülkemizde özellikle yemek yapma ve ısınma amaçlı kullanılan geleneksel yakıtlar (Biomas) nedeniyle kadınlarda KOAH görülme sıklığının yüksek olduğunu da ekledi.
Prof.Dr. Kürşat Uzun, KOAH'ın sadece akciğerleri değil, ilerleyen zamanlarda kalp, kas ve diğer organları da olumsuz etkilediğini söyledi. KOAH'ın en sık görülen belirtileri orta yaşlarda başlar.
KOAH ilerledikçe, nefes darlığı yüzünden insanlar günlük hayatlarını yapmakta zorlanır. KOAH'ın belirtileri şunlardır: öksürük (balgamlı veya balgamsız), nefes almada güçlük, hırıltı ve yorgunluk. Bu belirtiler, KOAH'ın şiddetine ve çeşidine göre değişir. Örneğin, amfizemli bir kişide balgam olmayabilir, nefes darlığı daha fazla olabilir. KOAH ilerledikçe, kalp yetmezliği ortaya çıkabilir ve bacaklarda şişlik olabilir. KOAH'lı kişiler, enfeksiyon kapınca (viral veya bakteriyel) krize girerler ve bazen hastaneye kaldırılmaları gerekir. KOAH'ın en büyük sebebi sigara ve hava kirliliğidir. KOAH'lı kişiler, diğer sağlık problemlerine karşı daha risklidir. Sigara içen KOAH'lı kişilerde, akciğer enfeksiyonları (grip, zatürre), akciğer kanseri, kalp sorunları, kas erimesi, kemik zayıflığı, depresyon ve anksiyete gibi diğer sağlık problemleri de daha sık görülür. KOAH, zamanla ve 40 yaşından sonra yavaş yavaş gelişir. 40 yaşından sonra sigara içen ve öksürük, balgam, nefes darlığı olan kişilerde KOAH olabileceği düşünülmelidir. Bu kişilerde, spirometri denilen basit bir testle akciğer fonksiyonları ölçülüp KOAH tanısı konulur" dedi.
"KOAH'LI HASTALARIN HER YIL GRİP AŞISI, 5 YILDA VEYA ÖMÜR BOYU BİR KERE DE ZATÜRRE AŞISI YAPTIRMASI GEREKİR"
Prof.Dr. Uzun, "KOAH'ı tamamen iyileştirmek mümkün değildir, ancak sigarayı bırakmak, hava kirliliğinden uzak durmak, aşılarla enfeksiyonlardan korunmak ve solunum yoluyla alınan ilaçları düzenli kullanmak semptomları azaltabilir. Ayrıca, KOAH'ı ileri seviyede olan kişilerde oksijen tedavisi, pulmoner rehabilitasyon ve solunum cihazları gerekebilir. KOAH tedavisi, doktorun hastayı iyi değerlendirmesini ister. KOAH tedavisi semptomları hafifletir, alevlenmeleri önler veya azaltır ve egzersiz yapmayı kolaylaştırır. Sigara içenler için tedavinin en önemli adımı sigarayı bırakmaktır. Evde ve işte tütün dumanı ve diğer hava kirleticilerden kaçınmak çok önemlidir. Pulmoner rehabilitasyon ile hastalar, daha iyi nefes almayı, enerjiyi korumayı, beslenme ve egzersiz konusunda bilgi almayı öğrenirler ve yaşam kalitelerini yükseltirler. En önemlisi, sağlıklı yaşayarak hastalığa yakalanmamaktır. KOAH tedavisinde en çok kullanılan ilaçlar bronkodilatör inhalerlerdir. Bu ilaçlar, hava yollarını genişleterek hastayı rahatlatırlar. Bunlar her gün kullanılır ve inhale steroidler ile birlikte verilebilir. Başka tedaviler de vardır. Steroid haplar ve antibiyotikler, alevlenmeleri tedavi etmek için kullanılır. KOAH'ta en büyük sorun hastaların enfeksiyon kapmasıdır, bunu önlemek için hastaların akciğer enfeksiyonlarından korunması gerekir. Bunun için hastaların her yıl grip aşısı, 5 yılda veya ömür boyu bir kere de zatürre aşısı yaptırması gerekir" diye konuştu.
