Dünya gazetesinden Çiğdem Yücesoy Subaşı’nın haberine göre; tüm dünyada etkisini sürdüren COVID-19 pandemisi, en hızlı dönüşümün yaşandığı eğitim sektörüne büyük darbe vurdu. Yüz yüze eğitim kısa sürede yapılan düzenlemelerle online eğitime dönüşünce, özel okulların 1 milyon 376 bin 609 olan öğrenci sayısı 1 milyon 71 bin 476’ya geriledi. Oluşan zararın ise 10 milyar lirayı aştığı bildiriliyor.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü verilerine göre, bu süreçte en büyük kaybı öğrenci sayısı 216 bin 500 olan anaokulları yaşadı. Yeni dönemde anaokullarına kayıt yaptıran öğrenci sayısı yüzde 58 azalarak, 90 bin 517’ye düştü. Tüm özel okullarda 2019-2020 eğitim-öğretim yılında yüzde 49,66 olan doluluk oranı ise yüzde 42,66’ya geriledi.
“KÜÇÜKLERİN AYAKTA DURMASI İMKANSIZ”
Toplam 11 bin 995 özel okuldan 528’i kapanırken, 220 bin 746 olan personel sayısı da 193 bin 474’e düştü. Neredeyse bir yıldır yüz yüze eğitim veremeyen okulların yüksek kira, personel maaşı ve sabit giderleri karşılayamaz hale geldiğini söyleyen Türkiye Özel Okullar Derneği (TÖZOK) Başkanı Zafer Öztürk, “Güçlü sermayeye sahip olanlar bu sıkıntılı döneme dayanabiliyor. Ancak küçüklerin ayakta durması imkansız” dedi.
18 DERSLİKLİ 150 ÖĞRENCİSİ VAR
İnternet üzerinden gayrimenkul satışı yapan en büyük portallardan Sahibinden.com’da “öğrencisiyle devren kolej” başlıklarıyla okullar satılıyor. Bağcılar’da MEB ruhsatlı ortaokul ve bir mesleki teknik lise- den oluşan toplam 350 kontenjanlı kampüs, 3.5 milyon liraya satışta. Kütüphanesi, gösteri ve sinema salonu, laboratuvarları, 18 derslikli okulun halen 150 öğrencisi var. Meslek lisesinin devlet tarafından sağlanan teşvik kapsamında olduğunu söyleyen gayrimenkul danışmanı, “Öğrenci başına yıllık 6 bin 800 lira teşvik ödemesiyle fırsat bir yatırım” diyor.
Portföyünde satılık bir okulun daha olduğunu söyleyen emlak danışmanı, Bahçeşehir’de bulunan eğitim tesisinin mülküyle birlikte satışta olduğunu belirtti. Devredenler arasında en pahalı tabela 12 milyon lira ile yine aynı bölgedeki Arnavutköy’de bir okula ait.
“OKULU KAPATMAK ZORUNDA KALDIK”
Satılık okulların ağırlığı Bahçeşehir-Başakşehir-Arnavutköy hattında yer alıyor. Bahçeşehir’de 5 bin metrekare kapalı alana sahip, yarı olimpik yüzme havuzlu, 40 derslikli, 729 öğrenci kontenjanı olan bir başka kolej de satılıklar arasında. 3 milyon 250 bin TL ile okulunu satışa çıkaran İstanbul Akademi Koleji Kurucusu Hüseyin Hazine, pandemi nedeniyle eğitimi durdurduklarını söyledi. Hazine, artan maliyetlerle birlikte ağırlaşan kira yükü nedeniyle eğitime devam edemediklerini belirterek, “Geçen yıl online kanal üzerinden eğitim-öğretim yılını tamamladık. Yeni eğitim-öğretim dönemi için kayıt almayarak okulu kapatmak zorunda kaldık” dedi.
Aylık 150 bin TL kira gideriyle birlikte 800 bini bulan aylık sabit gideri karşılamakta zorlandıklarını sözlerine ekleyen Hazine, sözlerini şöyle sürdürdü: “Kontenjanımız 729 ancak öğrenci sayımız 300’dü. Pandemi koşullarının yanı sıra çevremizde bulunan marka okullarla zorlu bir rekabetin içindeydik. Beş yıl sonunda okulu satarak tamamen bu sektörden çıkma kararı aldık.”
“KARLI VE KAZANÇLI BİR YATIRIM OLARAK GÖRÜLDÜ”
Uzaktan eğitime geçiş, okul yatırımına birlikte giren ortaklar arasında yol ayırımına da neden oldu. Son yıllarda eğitim sektörüne çok sayıda yatırımcının katıldığını söyleyen Zafer Öztürk, “Karlı ve kazançlı bir yatırım olarak görüldü ve farklı alanlardan sektöre yeni oyuncu katıldı” diye konuştu.
Yeni yatırımcılar henüz okul kültürünü oluşturamadan hem rekabet hem de COVID-19’un zorlu koşullarıyla karşılaşmış oldu. Ortaklık yoluyla sektöre giriş yapan yatırımcılar beklediğini bulamayınca hisselerini satmayı gündemine aldı. İstanbul Ataşehir’de faaliyet gösteren bir lisenin verdiği ilanı araştırınca tam da bu şekilde bir satış karşımıza çıktı.
“BİR LİSEDE HİSSE SATIŞI YAPACAKLAR”
800 bin liraya satılık olan lisede ortakların yollarını ayırma kararı aldıklarını ifade eden bir yetkili, hisse satışı yapacaklarını belirtti.
İstanbul’un Maltepe ilçesinde 300’den fazla kontenjanı bulunan bir özel ortaokul da sahibi tarafından farklı bir yatırıma girmek üzere ilana çıkarıldı. Alacak kişinin 100 öğrenci kaydıyla okulun tüm masraflarını karşılayabileceği belirtilen ilanda, ayrıca dönemi zararsız kapatacak bir ciro elde edileceği de vurgulandı. Merkezi konum, uygun kira ile “öğrencili acil satılık” başlığıyla satışta.
İSTANBUL DIŞINDA DA DEVİRLER SÖZ KONUSU
İlanlar sadece İstanbul’la sınırlı değil. İstanbul dışında da devirler göze çarpıyor. Kayseri’de faal durumda anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lisesiyle tüm kampüs satılıklar listesinde. Merkezi bir konumda olan kampüs öğrencisi ve tüm kademeleriyle 4 milyon TL satış fiyatına sahip. İzmir’de 750 bin lira ile devredilen butik bir kolej de halen faal olarak hizmet veriyor. Satışı üstlenen ExperX Gayrimenkul Danışmanlığı’ndan İbrahim Durak, “Okul tüm eşyaları, ruhsatları ve öğrencileriyle devredilecek. Konumu iyi bir yerde ve kirası bölgeye göre cazip bir fiyatta” dedi.
Bu dönemde eğitim tesisi satışının ağırlık kazandığını söyleyen Durak sözlerini şöyle sürdürdü: “Birçoğu yüzde 60’a varan öğrenci kaybı yaşadı. Buna karşılık kira bedelleri ve personel giderlerini ödemeye devam ettiler. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin bu maliyetleri karşılama gücü olmadı.”
“KURUMLAR ÇOK FAZLA ÖĞRENCİ KAYBETTİ”
En yoğun satışın bulunduğu kademe ise anaokulu ve kreş. Sadece sahibinden.com’da bu alanda 81 adet ilan mevcut. Kimi faal olarak hizmet verirken kimisi de eğitimi durdurmuş olarak satışa çıkarılmış durumda. Bu dönemde en büyük sıkıntının eğitimin bu kademesinde ortaya çıktığını söyleyen Türkiye Özel Okullar Derneği (TÖZOK) Başkanı Zafer Öztürk, “Zorunlu eğitime tabi olmadığı için okul öncesine yönelik faaliyet gösteren kurumlar çok fazla öğrenci kaybetti. En büyük zararı bu kademede olanlar gördü” diye konuştu.
“YATIRIMDA ÖNE ÇIKIYOR”
Bahçeşehir, Başakşehir ve Arnavutköy bölgesinde olan satılık okullara en fazla talep Arap yatırımcılardan geliyor. Körfez vatandaşların Türkiye’de ağırlıklı olarak konut aldıklarını söyleyen Gayrimenkul Yurtdışı Tanıtım Derneği (GİGDER) Başkanı Ömer Faruk Akbal, “Ticari gayrimenkuller kira getirisi düşük olduğu için tercih edilmiyor. Ancak eğitim kurumları kira çarpanında ticariler arasında en yüksek orana sahip olduğu için yatırımda öne çıkıyor” diye konuştu. Eğitim kurumlarına olan ilginin bir nedeni de Körfez ülkeleri vatandaşlarının çocuklarını dil ve kültürlerine uygun okullar da okutmak istemesi.
POTANSİYEL ALICILAR ARASINDA ARAPLAR ÇOĞUNLUKTA
Milli Eğitim Bakanlığından (MEB) izin alarak faaliyet gösteren uluslararası özel eğitim kurumları arasına son yıllarda Arapça eğitim verenler de eklendi. Önümüzdeki dönemde bu okulların sayısında artış bekleniyor. Okulların satışını üstlenen gayrimenkul danışmanları potansiyel alıcılar arasında Arapların çoğunlukta olduğunu söylüyorlar.
