Ökse otu, yaşamsal ihtiyacı olan su ve mineralleri konakçı olduğu ağaçtan alan genellikle elma, meşe ve diğer geniş yapraklı ağaçlarda yetişen, kışın beyaz ve yapışkan meyveler veren kösele yapraklı yarı parazit bir bitkidir.
Kendi bağımsız olarak fotosentez yapar, konakçı olduğu ağacı öldürmez ama zayıflatabilir. Tohumları genellikle kuşlar tarafından diğer ağaçlara taşınır ve ağaç dallarında kümeli, büyük, yuvarlak ökse otları oluşur. Ökse otu her mevsim yeşil kalan bir bitkidir. Türkiye’de bolca rastlanabilen ökse otu, genel olarak ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinin ilk aylarında toplanmaktadır.
Sağlığa birçok faydası olmasının yanı sıra bilinçsizce kullanılması oldukça tehlikelidir. Öncelikle ökse otunun meyvesi zehirlidir ve kesinlikle tüketilmemelidir. Tüketilmesi durumunda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
ÖKSE OTU FAYDALARI NELERDİR?
Ökse otu, geçmişten günümüze şifa için kullanılan bir bitki olsa da zararlı olabileceği durumlar da bulunmaktadır. Bu yüzden bireysel kullanımı için doktor yönlendirmesi gerekmektedir. Ökse otunun faydaları üzerinde yetiştiği bitkiye göre çeşitlenir.
Ökse otu faydaları aşağıdaki gibi sıralanabilir;
Ökse otu sinir sistemini besleyen ve güçlendiren bir bitkidir. Kaygı, stres ve uykusuzluğa iyi geldiği bilinir. Stres hormonu olarak bilinen kortizolü düşürür. Bu sayede kaygı ve stres seviyesi de düşmüş olur. Ökse otunun içerdiği kimyasal bileşenler sinir sistemini yatıştıran nörotransmitterlerin salınımını etkiler. Bu da daha sağlıklı ve dinlendirici bir uykuya izin verir.
Ökse otu bağışıklığı güçlendirmeye yardımcı olur. Ökse otu antiviral, antibakteriyel, antioksidan etkisi olan bir bitkidir. Hastalıklara karşı vücudu korumaya yardımcı olur. Ökse otunun güçlü bağışıklık etkisinin yapılan bir çalışmada; ameliyat sonrası oluşan anestezi ve ameliyat stresinin bağışıklık sistemini baskılamasını minimuma indirdiğini göstermiştir.
Solunum sistemini sağlığını olumlu etkiler. Öncelikle ökse otu zihinsel stresi ve kaygıyı azalttığı için astım krizlerinin üzerinde olumlu etkisi vardır. Bunun yanı sıra solunum sistemini rahatlatır, bronşlardaki tahrişlere iyi gelir. İnatçı öksürüğü rahatlatır, iltihaplı boğaz ağrılarına iyi gelir.
DNA hasarına karşı koruyucu etkisi vardır. Yapılan bir araştırma akçaağaç, ıhlamur ve keçiboynuzu ağaçlarında yetişen ökse otunun nükleer DNA hasarına karşı büyük ölçüde koruyucu olduğunu göstermiştir.
Ökse otu kanser tedavisinde etkili olan bağışıklık sistemi düzenleyici, biyolojik aktif bileşikler içerir.
Ökse otunun çeşitli nörolojik bozuklukların tedavisine yardımcı özellikleri olduğu düşünülmektedir. Yapılan çalışmalarda ökse otu dopamin, gaba ve glutamik asit gibi nörotransmitterlerin salınımını destekleyerek epilepsi ve uyku sorunlarına iyi gelir.
Ökse otu kalp sağlığına iyi gelir. Kan basıncını düşürücü etkisi ile hipotansif bir bitkidir. Bu özelliği damar sağlığını korumaya yardımcı olur. Etkili bir tansiyon düşürücü etkisi olması nedeniyle kardiyovasküler hastalıkların önlenmesi ve felç riskinin azalmasında etkili bir rol oynar.
Şeker hastalığına karşı koruyucu etkisi vardır. Kan şekerini düzenlemeye yardımcı olur. İnsülin duyarlılığını artırır.
Yaralanmaları tedavi etmeye yardımcı olur. Yaralanmalara karşı haricen kullanılabilir. Ökse otunun kanamayı durdurucu etkisi vardır.
Antienflamatuar özelliği vardır. Ökseotu ayrıca iltihap önleme özelliğine sahiptir. Özellikle Afrika ökse otu inflamasyon tedavisinde kullanılır.
Kas spazmlarını ve iltihaplanmayı yatıştıran, bu gerginliği ve krampları gidermeye yardımcı olan güçlü bir ökse otu çayı regl ve menopoz dönemlerinin daha rahat geçmesine yardımcı olur.
Ökse otunun tüm bu faydalarından yola çıkarak güçlü bir antioksidan olduğu, vücudu kanser başta olmak üzere birçok hastalığa yol açan serbest radikal ve oksidatif strese karşı koruduğu söylenebilir. Sağlık rutininize ökse otu gibi güçlü bir madde eklemeden önce, sizin için iyi bir seçim olduğundan emin olmak için daima doktorunuza başvurmanızı önerilir.
NASIL KULLANILIR?
Ökse otunu kullanırken dikkat edilmesi gereken önemli noktalar vardır. Bunlardan ilki ökse otunun meyvesi zehirlidir ve öldürücü olabilir. Meyve kısmı ancak farklı şekillerde sadece uzman kontrolünde kullanılabilir. Buna karşın sapları ve yaprakları zehirli değildir.
Ökse otu merhem ve çay olarak kullanılabilir. Ökse otu merhemi, romatizmal hastalıklarda kullanılır. Ökse otunun meyvesi ve içindeki yağı karıştırılarak elde edilir. Ökse otu merheminin ağız ve göz çevresine, açık yaralara sürülmesi sakıncalıdır.
Ökse otu çayı, taze veya kuru ökse otunun uygun yöntemler ile demlenmesi ile elde edilir ve birçok hastalığın tedavisine yardımcı olarak kullanılır.
ÇAYI NASIL HAZIRLANIR?
Ökse otu çayı; öksürüğün kesilmesi, şeker hastalığının önlenmesi, kampların giderilmesi, kalp ve damar sağlığı, bağışıklık, akciğer sağlığı, pankreas sağlığı için kullanılır. Soğuk olarak burna çekildiğinde burun kanamalarını durdurucu etkiye sahiptir. Dizanteri, tifo gibi hastalıklar sonrası oluşan bağırsak yaralarının iyileşmesine yardımcı olur.
Ökse otu çayını güvendiğiniz bir aktardan taze ya da kuru olarak alabilirsiniz.
Ökse otu çayınızı 1- 1.5 çay kaşığı ökse otunun üzerine kaynamış ve dinlendirilmiş bir fincan sıcak su dökerek hazırlayabilirsiniz.
Taze olarak kullanacaksanız ökse otunu bir fincan ılık suyun içine yaprakları ve sapları olarak bir çay kaşığı atın. Oda sıcaklığında bir gün dinlendirdiğiniz çayın yapraklarını süzün. Sonrasında ısıtarak tüketebilirsiniz.
Ökse otunu farklı bitkilerle karıştırarak da çay yapabilirsiniz.
Öksürük için 1 tatlı kaşığı ökse otu, 1 parça taze zencefil, 1 parça zerdeçal kökünü demleyip 1 tatlı kaşığı bal ekleyebilirsiniz.
Rahatlamak için ise ökse oyuna melisa, adaçayı, lavanta, papatya ekleyebilirsiniz.
ZARARLARI VE YAN ETKİLERİ NELERDİR?
Ökse otu tavsiye edilen miktarlarda kullanıldığında nadiren yan etkiye sebebiyet vermektedir. Özellikle yüksek dozlarda kullanıldığında yan etkilerin ortaya çıkma olasılığı artmaktadır. Fakat herkes de yan etki yapabileceği için kullanım öncesi doktorunuza danışmanızda fayda vardır.
Ökse otunun yaygın yan etkileri şunlardır:
Mide bulantısı
Kusma
Mide rahatsızlığı
Baş ağrısı
Titreme
Ciltte Kaşıntı
Yorgunluk ve tükenmişlik hissi
Ateş
Enjekte edilerek kullanıldığında ise yan etki olarak enjeksiyon yerinde ağrı, ağrı ve iltihaplanmanın yanı sıra ateş ve titremeye sebep olabilir.
Bununla birlikte ökse otuna karşı bildirilen birkaç şiddetli alerjik reaksiyon vakası da olmuştur. Bu vakaların başında karaciğer hasarı ve yaşamı tehdit eder boyutta ağır bir alerjik reaksiyon durumu olan anafilaksi gelmektedir. Bu durumlarda derhal tibbi yardım alınmalıdır.
